Er is steeds meer nodig om de aandacht van mensen te trekken. Honderden jaren terug was de dorpskermis het absolute hoogtepunt in het bestaan van plattelanders en gespreksstof voor maanden. Nu moeten mensen die een boodschap willen verspreiden hun toevlucht zoeken tot steeds extremere middelen om de aandacht te trekken. Welkom in het lieflijke Kakofonia….
Steeds meer bekende Nederlanders
Het bestaan als bekende Nederlander wordt steeds zwaarder.
Aandacht is een schaars en steeds waardevoller goed. Bekende Nederlander of Vlaming zijn betekent een voortdurende worsteling om voorbij te komen in allerlei roddelrubrieken. Er komen ook steeds meer concurrenten in de strijd om de aandacht te trekken. Tot overmaat van ramp laten steeds meer mensen de televisie links liggen…
Oorlog om aandacht
Voor adverteerders geldt hetzelfde. Technisch verschillen producten steeds minder van elkaar omdat succesvolle innovaties in recordtempo door concurrenten worden overgenomen.
Slechte producten produceren is, denk aan de six sigma filosofie, tegenwoordig domweg te duur geworden. Economisch gezien bestaat viervijfde of meer van de toegevoegde waarde van een product uit lucht: image, een merknaam en dergelijke. Nike is een berucht voorbeeld: een paar schoenen dat voor bijna honderd euro in de winkel ligt, kost de fabrikant slechts twee tientjes om te laten maken.
De strategie van fabrikanten werpt haar vruchten af. Reclamecampagnes zijn zo effectief dat consumenten zelfvertrouwen krijgen door dure merkproducten te kopen. Dit lukt alleen door voortdurend de aandacht te trekken.
Deze arme kat is het laatste slachtoffer in de meedogenloze strijd om aandacht. In feite zijn ook kunstenaars mensen die hun ideeën verkopen. Een succesvolle kunstenaar weet voldoende aandacht te trekken door grenzen te verleggen zonder te ver over de schreef te gaan. Filmmakers en toneelspelers: idem. De veiligste strategie is net het randje op te zoeken.
Het gevolg: we zien een langzame verschuiving naar steeds extremere uitingsvormen om zo het afgestompte publiek maar te kunnen bereiken.
Het schrikbeeld van de conservatieven is het oude Rome, waar om de kwijnende bezoekersaantallen op te krikken en de concurrentie met de circusspelen maar niet te verliezen, de toneelstukken steeds levendiger werden, inclusief openbare seks en het doodsteken van toneelspelers (meestal slaven).
Het gevolg daarvan is dat vooral introverte mensen zich steeds meer terug gaan trekken uit de maatschappij. Het verklaart ook de tegenwoordige populariteit van godsdiensten die zich toeleggen op het zoveel mogelijk verwijderen van prikkels uit het straatbeeld. Aan de luidruchtige vrijheden van het Romeinse Rijk kwam een einde door de opmars van het christendom.
De toekomst
Zal de wereld over twintig jaar nog veel schreeuweriger zijn dan nu? Er zijn twee trends waarvan de onderlinge krachtmeting het antwoord op deze vraag zal bepalen. Naast de al beschreven wapenwedloop op het gebied van professionele aandachttrekkerij, is dat het steeds ouder worden van de gemiddelde mens, zeker in Europa. Ouderen houden niet van felle prikkels en scoren in een persoonlijkheidstest dan ook gemiddeld introverter dan jongeren.
Kortom: televisiezenders waarop veel ouderen komen zullen de hoeveelheid prikkels moeten dimmen of veel kijkers kwijtraken. Zelfs voor een oudere is het maar weinig moeite het knopje van het concurrerende kanaal in te drukken en dat doen ze dan ook geregeld als de potsenmakers in Hilversum het te bont maken.
Daarentegen is het veel lastiger om ouderen over te halen van merk te veranderen dan jongeren. Reclamemakers moeten dus alles uit de kast trekken om toch nog hun omzet te kunnen maken. Misschien wordt angstzaaien de nieuwe reclamehit. Een lastig dilemma. Blij dat ik geen reclamemaker ben…
Egypte is een zeer interessant praktijkgeval van de mogelijkheden voor dictaturen om internet af te knijpen als het regime bedreigd wordt.
Voorspel: Tunesië
Tunesië kende één van de beste internetfilters ter wereld. Een uitgebreide organisatie controleerde internet op het Tunesische regime onwelgevallige websites.
Overheden zijn de natuurlijke vijanden van vrij internet.
Deze controle werd aangevuld door een genadeloos effectieve geheime dienst. Het gevolg was dat de Tunesiërs nauwelijks iets hoorden van dissidente geluiden.
Dit veranderde met de komst van Facebook en andere sociale media. Het regime realiseerde zich de kracht van Facebook te laat.
Toen de sociale netwerksite werd afgesloten waren er al massale protesten. Door middel van Twitter en Facebook konden activisten contract zoeken met gelijkgestemden en acties coördineren.
Samenscholingsverboden hebben geen zin meer als mensen op internet menigtes kunnen vormen.
Het resultaat: Ben Ali kan nu zijn goudstaven gaan tellen in Saoedi-Arabië. Een vreeswekkend vooruitzicht voor de gemiddelde Arabische potentaat die zich aan god gelijk acht.
De situatie in Egypte
Egypte lijkt in politiek opzicht in veel opzichten op het Tunesië onder Ben Ali, maar is geografisch totaal anders. Het land is veel groter, veel armer, kent grotere sociale verschillen en is in het bewoonbare gedeelte, de smalle Nijlvallei, veel dichter bevolkt. In tegenstelling tot Tunesië kent Egypte een omvangrijke christelijke minderheid en een zeer actieve tak van de Moslimbroederschap, gecombineerd een explosieve situatie. Het land bestond tot enkele jaren geleden van de inkomsten van het Suez-kanaal, toerisme en olie (elk in ongeveer gelijke mate), geld van Egyptische gastarbeiders en buitenlandse hulp uit de VS en Saoedi-Arabië. Al deze inkomstenbronnen zijn niet van de bevolking afkomstig, maar kunnen door een politiestaat goed gecontroleerd worden. De reden voor de betrekkelijke stabiliteit in Egypte.
De laatste jaren is de Egyptische industrie snel aan het groeien. Dat moet ook wel om de eveneens snel groeiende bevolking van werk en inkomen te voorzien.
Aan de groei kwam een einde door de kredietcrisis, in feite een uitgestelde globale herstructurering: het einde van de economisch overheersende positie van de westerse landen. Deze trof de industrie zwaar, deze exporteert voornamelijk naar Europa. De meeste Egyptenaren geven het grootste deel van hun karige inkomen uit aan voedsel. De recente stijging van voedselprijzen, een gevolg van speculatie door hedge funds en de wereldwijde bevolkingsgroei, drukt ze dus snel over de afgrond.
De verstikkende politiestaat en zelfverrijking door de kliek rond Moebarak remt steeds meer de ontwikkeling. De gemiddelde Egyptenaar is zich hier uitstekend van bewust.
Censuur in Egypte
Ook in Egypte bestaat behoorlijk veel internetcensuur. Anders dan in Tunesië worden er geen websites op zwart gedraaid maar moet iedere internetgebruiker in een internetcafé zich met een paspoort identificeren, waardoor dissidente bloggers snel gepakt kunnen worden. Nadat Facebook en Twitter waren geblokkeerd, konden Egyptenaren nog steeds op internet komen. De reden: ze maakten bijvoorbeeld via het Tor onion-netwerk gebruik van proxies, computers buiten Egypte waarmee ze alsnog contact konden maken met geblokkeerde websites. Er zat voor het Egyptische regime nog maar een ding op: alle internet- en mobiele communicatie stopzetten.
Internetcensuur
In een niet erg ontwikkeld land als Egypte kan deze IT-equivalent van een atoombom zonder al te veel schade ingezet worden. In bijvoorbeeld Nederland zou een dergelijke stap de hele economie lamleggen omdat vrijwel alle communicatie over internet loopt. Omdat overheden in ontwikkelde landen hun inkomen en bestaansrecht uit een ontwikkelde diensteneconomie peuren, betekent dat dat ze op zoek moeten naar subtielere middelen om te voorkomen dat internet tegen ze gebruikt kan gaan worden zoals in Egypte.
Kinderverkrachter Robert M. werd gepakt dankzij een kinderpornosite.
Vandaar de verwoede pogingen van EU-bureaucraten om kinderpornosites te blokkeren. Kindermisbruik wordt door vrijwel iedereen als zo walgelijk gezien dat dit een bruikbaar breekijzer vormt om internetcensuur in te voeren. Massaal verzet wordt zo voorkomen.
Vanuit oogpunt van bestrijding van kindermisbruik is het blokkeren van kinderpornosites uiteraard een slecht idee – in ieder geval de dommere pedoseksuelen alsmede de webmasters kunnen zo door IP-tracing makkelijk op een volglijst worden gezet om te voorkomen dat ze nog meer ellende aanrichten.
Daar is het de eurocraten uiteraard ook helemaal niet om te doen. Als een dergelijk systeem er eenmaal is, ongetwijfeld met een zeer nobel doel, laat dat maar aan de persvoorlichters over – vormt het een paard van Troje om internetvrijheden (denk aan het bezoeken van anti-EU, klokkenluiderssites of anti-EU beleid websites) steeds verder uit te kunnen hollen.
Excuses te over. Islamofobie? Belastingontduiking? Haatzaaien? Inbeslagname.
Opruiing? Klimaatscepticisme? Antisemitisme? De stekker er uit van die fascisten. Uiteraard zonder ook maar enige vorm van democratische controle.
Overafhankelijkheid van internet voor communicatiekanalen
Als alle communicatie via internet gecensureerd zal worden (en het zit er dik in dat dat over niet al te lange tijd het geval zal zijn – de belangen zijn domweg te groot) zien we dat de alternatieve kanalen zo zoetjesaan verdwenen zijn. HAM-radio? Dood als een pier en het handjevol zendamateurs zijn alle bekend omdat ze een examen moeten afleggen. Post? Zieltogend. Bulletin board systems waar je op in kan bellen? Idem, ouwe sok. Papieren media, zoals opruiende pamfletten, rondstrooien? Ik moet u teleurstellen waarde lezer, vrijwel elke printer drukt een identificatiecode mee. Handschriften idem, bovendien kan bijna niemand meer leesbaar schrijven. Bluetooth en WLAN blijft -misschien- nog als mogelijkheid over voor de enkele technoraat. Kortom: het wordt tijd een niet door de overheid te traceren of censureren communicatiemiddel te ontwikkelen. Ideeën welkom…
Immigranten moeten meer uitgebuit worden. Het Nederlandse immigratiebeleid – gebaseerd op angst (rechts) en medelijden (links) is stevig aan herziening toe.
Op dit moment worden alleen mensen toegelaten op zogeheten humanitaire gronden, zoals gezinshereniging. Dat na een jarenlange, vernederende procedure. Mensen die het beste in staat zijn om procedures te traineren, het meeste zaniken over hun rechten, strategisch trouwen (doorgaans een gearrangeerd huwelijk) en de dikste olifantenhuid hebben – niet de mensen die je nodig hebt voor een kenniseconomie – hebben de meeste kans hier terecht te komen.
Het gevolg: creatieve, kansrijke high potentials waar Groen Links het meest dol op is knappen af; juist de mensen waar de PVV het bangst voor is – laagopgeleide, oerconservatieve, overwegend islamitische immigranten uit primitieve plattelandsgebieden – worden aangetrokken. Kortom: ons immigratiebeleid is stevig aan herziening toe. Immigranten moeten meer uitgebuit worden.
Immigratie als kostenpost Uit onderzoeken van onder meer Nyfer (in opdracht van de PVV), het CBS en Elsevier is gebleken dat de instroom van immigranten per saldo de Nederlandse samenleving meer dan tweehonderd miljard euro heeft gekost, een bedrag zo hoog als de totale Nederlandse staatsschuld (althans, voordat falende bankiers met miljardensteun op de been geholpen moesten worden). Al eerder publiceerde de controversiële onderzoekseconoom Pieter Lakeman het boek Binnen zonder kloppen met soortgelijke strekking.
Het blijkt uit deze onderzoeken dat vooral laagopgeleide immigranten uit islamitische landen Nederland geld kosten. De reden is dat zij vaker dan gemiddeld werkloos zijn, laaggeschoold werk met weinig toegevoegde waarde verrichten en vaak andere laaggeschoolde immigranten (familieleden, dorpsgenoten en dergelijke) hier naartoe halen, de zogenoemde kettingmigratie.
De reden: het negatieve immigratiebeleid Immigranten worden gezien als probleemgevallen, die om humanitaire redenen binnengelaten moeten worden. De IND doet haar uiterste best om te voorkomen dat mensen die niet zielig genoeg zijn binnengelaten worden en dat mensen die heel zielig zijn, niet onterecht uitgezet worden.
Het gevolg: er wordt erg veel tijd verspild aan het controleren van asielverhalen. Er is een complete mensenhandelindustrie ontstaan waarin specialisten immigranten aanleren met welke verhalen ze het meeste kans maken door de IND-procedures te komen. Het kost een immigrant al gauw een halve ton om aan een Nederlandse verblijfsvergunning te komen.
Ook huwelijkspartners uit het rijke westen zijn gewild. Een dochter met een Nederlands paspoort doet in het arme Oost-Anatolië al gauw een halve ton.
Zielige immigranten bestaan nauwelijks Nederland grenst niet aan landen waar de mensenrechten op grote schaal worden geschonden. Immigranten hebben er vaak al een lange reis op zitten vanuit landen als Irak, Afghanistan of Somalië. Een dergelijke reis is niet goedkoop. Mensenhandelaren vragen tienduizenden euro’s voor de reisbegeleiding en valse papieren. De armsten vluchten naar een naburig land of worden binnenlandse vluchteling. Een rijke vluchteling uit een dergelijk land kan voor het bedrag dat hij uitgeeft voor een verblijf in het rijke westen, uiteraard ook een goed bestaan opbouwen in eigen of een naburig land.
Er zijn enkele uitzonderingen.
Ex-moslims, mensen die zich bekeerd hebben tot een ander geloof dan het islamitische of atheïst zijn geworden, zijn hun leven niet zeker.
In veel islamitische landen staat de doodstraf (Afghanistan, Iran, Saoedi-Arabië) of zware gevangenisstraf (Maleisië, Egypte) op afvalligheid.
Hoewel homoseksueel gedrag in islamitische landen veel voorkomt, rust er een groot taboe op openlijk uitkomen voor een homoseksuele geaardheid. Ook zien we steeds meer vervolging van niet-islamitische minderheden, zoals hindoes, christenen, Baha’i en Jesidi.
Deze mensen zijn niet veilig in hun land van herkomst of een ander islamitisch land. Er is dus een goede reden om deze groepen mensen als politiek vluchteling toe te laten.
Ook moet er veel meer ontwikkelingshulp worden gegeven om landen die vluchtelingen in eigen regio opvangen te steunen. Vooral in Afrika staat die landen zelf al het water tot aan de lippen.
De oplossing: een zelfzuchtig immigratiebeleid. Immigranten moeten meer uitgebuit worden
Immigratielanden als Canada en Australië kennen een puntensysteem. Alleen mensen met voldoende punten komen het land binnen. Je kan punten ‘verdienen’ met vloeiend Engels of Frans spreken, een hoge opleiding of vakkennis waar in het land behoefte aan is. Ook een jonge leeftijd en het hebben van kinderen is een voordeel (dus ik heb pech gehad). In het Verenigd Koninkrijk en de VS wordt een kapitaaleis gesteld: een goede manier om succesvolle ondernemers (en in ieder geval een sloot geld) binnen te halen.
Voordelen van het eisen van hoge opleidingen Een opleidingseis heeft drie voordelen. Je zift de slimme mensen er uit (er zijn genoeg slimme mensen zonder opleiding, maar om een universitaire opleiding met goed gevolg af te kunnen leggen moet je over twee kwaliteiten beschikken die je graag in een immigrant ziet: intelligentie en/of veel doorzettingsvermogen). Ook hoeft Nederland niet meer te investeren in het bijscholen (en leert een intelligente immigrant veel sneller Nederlands). Tot slot is er ook een voordeel voor het land van herkomst: er ontstaat een enorme impuls om te investeren in scholing in plaats van in criminele mensenhandelaars. Ook als de student van mening verandert, heeft het land er een hoogopgeleide met nuttige kennis bij.
In deze landen zijn legale immigranten daarom geen kostenpost, maar vaak een enorme verrijking voor de economie en de samenleving.
Immigranten moeten meer uitgebuit worden. Het Nederlandse immigratiebeleid – gebaseerd op angst (rechts) en medelijden (links) is stevig aan herziening toe. We moeten daarom alleen mensen binnenlaten die ons land wat te bieden hebben. We moeten ze dan niet binnenlaten als criminelen, bedelaars of zielepoten, zoals nu gebeurt, maar van harte welkom heten als sterke, trotse en gewaardeerde mensen die hun paspoort van Nederland verdiend hebben door prestaties en kunde.
De rellen in Tunesië zijn de zoveelste manifestatie van een fundamenteel probleem in de islamitische samenleving: legitimiteit. De koran en de hadith bieden naast familie maar één legitieme bron van politieke macht: vroomheid.
Sociale structuur van de islamitische samenleving
Binnen honderd jaar na de dood van religieus en politiek leider Mohammed liepen Arabische en later multi-etnische islamitische legers een groot gebied onder de voet van Zuid-Spanje tot Pakistan. Hoewel deze gebieden van oorsprong cultureel vrij sterk verschilden, bleek door de invloed van de Arabische taal en de islamitische cultuur en religie een sterke unificerende werking uit te gaan.
Vrijwel alle islamitische samenlevingen vertonen daardoor ongeveer dezelfde scores op de culturele dimensies van Hofstede: een zeer hoge score op onzekerheidsvermijding, een gemiddelde score op masculiniteit, een hoge score op collectivisme en zeer hoge machtsafstand.
Het islamitische geloof is vooral een groepsgebeuren.
Het gaat hier dus om autoritaire samenlevingen, strak geleid door een grote leider waarin door een verstikkende regeldruk en controle wordt gepoogd, de onzekerheid af te laten nemen. Langetermijnperspectief, recent toegevoegd door Hofstede, is in veel islamitische landen laag en daalde onder meer in Pakistan, verondersteld door de onderzoekers onder invloed van de sterke islamisering. Dit is ernstig: langetermijnperspectief is namelijk positief gecorreleerd met persoonlijke en economische ontwikkeling. Hoogontwikkelde landen als Nederland, China, Korea en Japan scoren zeer hoog op deze dimensie.
Geografie en economie falen als verklaring
De opvallende overeenkomst die de meeste islamitische landen cultureel gezien met elkaar vertonen, kan niet worden verklaard door geografische of economische factoren. Egypte, Irak, Bangladesh en Pakistan zijn landen waar de kerngebieden bestaan uit een geïrrigeerde riviervallei of rivierdelta. Er zijn woestijnlanden (Saoedi Arabië, Libië, Koeweit, Qatar), handelslanden (Tunesië, Bahrein, de Emiraten) en landen met veel landbouwgebied (Marokko, Algerije). De landen variëren van straatarm (Bangladesh, Egypte) tot relatief welvarend (Qatar, Koeweit, Maleisië).
Godsdienst en cultuur als voornaamste bepalende factor
We hebben eerder gezien dat een cultuur mede gegrondvest is op metafysische beginselen. Het is daarom moeilijk onderscheid te maken tussen religie en cultuur; mogelijk kan religie als onderdeel van de kernwaarden van een cultuur worden gezien. De islamitische wereld wordt verbonden door een gemeenschappelijke godsdienst die een zeer sterke invloed heeft op de cultuur en zich herhaaldelijk ook rechtstreeks met de cultuur bemoeit, zo worden op het eerste gezicht triviale culturele elementen als muziek, voeding, vrijetijdsbesteding en de wijze van kleden streng gereglementeerd door het soennisme en sji’isme. Het is dus redelijk te veronderstellen dat deze godsdiensten primair bepalend zijn voor de sociale en maatschappelijke structuur.
Kernelement: godsdienst
Een islamiet identificeert zich meestal eerst en vooral als “moslim”. Hoewel islamieten hier doorgaans ieder iets anders onder verstaan, is het belangrijkste dat iemand zich in het openbaar identificeert als “moslim”. De plaats van de doop in het christendom wordt in het islamitische geloof ingenomen door een verklaring, afgelegd bij een groepje islamieten, dat er geen god bestaat dan Allah en dat Mohammed zijn profeet is: een publiek gebeuren dus.
Zowel koran als hadith stellen dat in conflicten waar ongelovigen bij betrokken zijn, een islamiet altijd de kant moet kiezen van een andere islamiet omdat een ongelovige de slechtste van alle schepsels is (hoewel elders in de koran staat dat een huichelaar nog erger is dan een ongelovige). Dit verklaart ook waarom veel islamieten, waaronder Osama bin Laden, de samenwerking tussen de al-Saoeds en de Amerikanen tegen Saddam Hussein van Irak zagen als een bewijs dat de al-Saoeds een ketters, ongelovig regime vormen dat omver geworpen moet worden. Ook al ging het in het geval van Saddam Hussein om een persoon die ook in de ogen van veel islamieten een misdadiger was.
Fundamentalistische islamieten zien het liefst één grote staat waarin alle islamieten verenigd zijn. Andere staatsvormen, zoals de Europese natiestaat, zijn uiteraard onaanvaardbaar want binnen de groep van islamieten mogen er geen groepen bestaan. Deze staat, het kalifaat, moet proberen de gehele wereld te onderwerpen. De “leider van de gelovigen”, de kalief, moet absoluut gehoorzaamd worden en als hij een heilige oorlog, een jihad, uitroept tegen de ongelovigen, moeten alle islamieten die in staat zijn om te vechten aan deze oproep gehoor geven. Als “de islam” aangevallen wordt, wat zoals we gezien hebben aan de cartoonrellen volgens islamieten al snel het geval is, bestaat er voor islamieten ook de religieuze plicht om terug te vechten, ook als er geen kalief is.
Kernelement: familie
Omdat rijkere mannen meerdere vrouwen kunnen trouwen, zijn families van de hogere standen in de islamitische wereld vaak zeer uitgebreid. Zo is de Saoedische koninklijke familie, de familie van de grondlegger van Saoedi-Arabië Abdul Aziz Ibn Saoed in aantal zo groot als de bevolking van een kleine stad: zevenduizend tot vijfentwintigduizend. Ibn Saoed (12876-1953) zelf heeft meer dan tweehonderd directe mannelijke nakomelingen (vrouwen worden niet geteld).
Arabische namen zijn doorgaans zeer lang omdat hierin alle voorouders worden opgesomd – vaak zeven generaties of meer. Voor een westerling lijken deze namen triviaal, maar voor een islamiet bieden familieverhoudingen een belangrijke methode om iemands status in te schatten. Zo hebben vaders gezag over zoons en oudere broers gezag over jongere. Het hoofd van de familie of clan wordt vaak ingeschakeld om conflicten met een andere familie op te lossen -bloedvetes zijn kostbaar en hebben de vervelende neiging, te escaleren en zich na eeuwen nog voort te zetten. Geen wonder dus dat de gemiddelde islamiet zijn best doet machtige mede-islamieten niet onnodig voor het hoofd te stoten, want dat betekent dat zij niet alleen die persoon, maar hun hele familie achter zich aan krijgen.
Iemand van een aanzienlijke familie (het mooiste is natuurlijk als je direct van Mohammed afstamt) heeft meer gezag dan de nakomeling van een pauper of bekeerling. Een familie kan aan status winnen door pelgrimstochten, een roemruchte voorvader, strategische allianties met andere families, heldendaden op het slagveld, religieuze bouwwerken, religieuze activiteiten en gastvrijheid.
De Libische dictator Muammar Gadaffi is minder gek dan veel mensen denken.
Ook rijkdom of een vete winnen geldt uiteraard als statusverhogend. De familie wordt te schande gemaakt als een familielid zich bekeert tot een ander geloof of een vrouwelijk familielid seksuele activiteiten heeft buiten het huwelijk. In dat geval moet het familielid gedood of uitgestoten worden om de kostbare eer van de familie te zuiveren.
Legitimiteitsprobleem
Er zijn dus in de islamitische wereld volgens een traditionele islamiet dus maar twee legitieme staatsvormen denkbaar. Een overkoepelende islamitische staat, het kalifaat (of een kleinere staat waarvan de leider beweert dat hij de kalief is zoals Marokko) heeft uiteraard de voorkeur.
Een alternatief is een staat die een grote familie vormt, zoals de vorstendommetjes op het Arabisch schiereiland die terecht als bedoeïnenstammen met een vlag worden aangeduid. In een familie is voor een islamiet altijd duidelijk wie er de baas is: de vader of oudste broer. Ook moet deze familie het meeste aanzien genieten, vandaar de vele protserige moskeeën. Ook deze staatjes moeten echter hecht op een islamitisch fundament rusten om hun geloofwaardigheid in de ogen van islamieten te behouden.
De Libische dictator Moeammar Gadaffi, niet zoals de al-Saoeds of de al-Thani’s van Qatar gezegend met een allesoverkoepelende familie, zag dit probleem in en bedacht daarom zijn unieke Derde Weg filosofie. Hierbij baseert hij zich voornamelijk op de koran en nauwelijks op de hadith. Dit geeft hem meer speelruimte. Iran blijft stabiel omdat de opperste religieuze autoriteiten ook het land besturen.
De derde oplossing is het seculariseren van het land, zoals dat in Syrië en tot voor kort in Irak en het Egypte van Nasser. Dit kan alleen door een felle retoriek tegen de “vijanden van de islam”, bijvoorbeeld Israël en de VS, te bezigen, want zo kan een beroep worden gedaan op de plicht voor islamieten om mede-islamieten te steunen tegen de ongelovige vijand. Met het sterker worden van de religieuze invloed verdwijnt deze optie. Op termijn ziet het er dus somber uit voor staten die deze weg kiezen, tenzij de secularisatie het wint. Wat dat betreft zijn de ontwikkelingen in Tunesië zeer interessant.
Waarom hebben de agressiefste, onverdraagzaamste godsdiensten met de bespottelijkste ideeën de meeste aanhangers en groeien deze het snelst?
Mensenoffers zijn bij sommige gelovigen erg populair. Wat bezielt gelovigen tot dit soort absurd en wreed gedrag? Memetica geeft antwoord.
Waarom zetten Jehova’s hun voet tussen je deur en worden islamieten vaak agressief als je iets onvriendelijks over hun geloof zegt?
Een vraagstuk waaraan de wetenschap tot nu toe zijn vingers niet durfde te branden. De protowetenschap van de memetica maakt daar een einde aan.
Radicale gelovigen zijn gewoonlijk toch al niet erg dol op de evolutietheorie, maar als ze dit lezen zullen ze waarschijnlijk helemaal door het lint gaan.
Genen
Memetica als protowetenschap werd geboren in het laatste hoofdstuk van het boek Het Zelfzuchtige Gen van de visionaire Engelse evolutionair bioloog Richard Dawkins.
Darwin legde zoals bekend de grondslag voor de evolutietheorie over de oorsprong der soorten, maar hij leverde geen mechanische verklaring voor het mechanisme waarop erfelijkheid berustte.
Volgens de erfelijkheidstheorie van Georg Mendel worden alle overerfbare eigenschappen door middel van genen overgedragen.
Chromosomen zijn bundels DNA, de dragers van genen. Ze komen altijd in tweetallen voor.
Genen komen in tweetallen voor. Nu weten we dat Mendels genen in werkelijkheid bestaan uit reeksen DNA die op hun beurt weer liggen op chromosomen. Chromosomen komen in paren voor: elk chromosoom draagt één kopie van een gen.
Memen: de genen van ideeën
Dawkins keek met een biologische bril naar de cultuur en ontdekte dingen die zich precies gedragen als virussen: ideeën.
Ideeën vermenigvuldigen zich (zoals dat irritante liedje van de radio dat in je hoofd blijft hangen), verdringen elkaar in ideeëndragers zoals boeken, websites of de breinen van mensen, muteren (als je oma’s overheerlijke, maar veel te vette pannenkoekenrecept aanpast aan je goede voornemen dit jaar af te vallen, bijvoorbeeld) en kunnen uitsterven.
Hij noemde de elementaire bestanddelen van ideeën memen (enkelvoud: meme). Een voorbeeld van een meme: de manier waarop je de hoofdletter A schrijft of het bekende gebod uit de bijbel “Heb je medemens lief als jezelf en God boven alles”.
Memen kunnen ook in samenwerkende groepen voorkomen. Alle memen in dit artikel vormen bijvoorbeeld een groep, een memeplex. Bekende memeplexen zijn talen, godsdiensten, culturen en technieken. Zelfs onze geest tot op zekere hoogte. Dus wil je voortleven na de dood, schrijf dan een dagboek met al je ideeën en verplicht je erfgenamen ze uit het hoofd te leren.Wedden dat ze niet meer gaan ruziën over de erfenis?
Dawkins hanteert een vrij losse omschrijving van memen en memeplexen. Het is waarschijnlijk verstandig om alleen ideeën die niet in nog kleinere subideeën zijn onder te verdelen, memen te noemen (bijvoorbeeld een woord of begrip) en de rest memeplexen.
Strijd op leven en dood van memen
Net als bij genen wordt het succes van memen en memeplexen bepaald door hun verspreiding. Zo is het Engels, dat door miljarden mensen als eerste of tweede taal wordt gesproken, een succesvoller memeplex dan het Sorbisch, een Slavische taal dat maar door een handjevol Duitsers in de voormalige DDR wordt gesproken. Memen kunnen zich verstoppen in mensenbreinen, maar ook overspringen naar een ander mens (daar zijn leraren voor), website (zoals terwijl ik schrijf gebeurt) en andersom, je brein infecteren (ik heb vrees ik slecht nieuws. Snel, kijk de andere kant op! Oeps… te laat…) PHP (de scripttaal waaronder deze website draait) succesvoller dan ASP en Java Server Pages.
Juche is de Noord-Koreaanse staatsgodsdienst, waarin de overleden dictator Kim Il Sung de oppergodheid is.
Memeplexen concurreren met elkaar om plaats en vooral aandacht: als je bijvoorbeeld een bamboe eettafel met glazen dekplaat in je woonkamer zet, kan je er geen klassiek eikenhouten tafel meer neerzetten. Een kind dat is geofferd aan Baäl kan niet meer als jihadstrijder opgevoed worden. De succesvolste memeplexen zijn in staat de geest van hun slachtoffer voortdurend in hun greep te houden en al hun aandacht op te slokken.
Echter: niemand heeft het eeuwige leven. Wil een meme voort blijven bestaan, dan moet het er naar streven zich op tijd naar andere mensenbreinen over te kopiëren. Hiervoor zijn in de loop van duizenden jaren allerlei zeer vernuftige strategieën ontstaan.
Waarom bestaat godsdienst? Een groot deel van de geschiedenis van de mensheid wordt bepaald door godsdienst. Op het eerste gezicht lijkt dit vreemd. Er is, pogingen van de Templeton Foundation en steenrijke oliesjeiks ten spijt, geen empirisch bewijs voor de metafysische claims van godsdiensten (al zijn veel psychologische inzichten van Jezus en Boeddha bevestigd door de wetenschap). Sommige beweringen van godsdiensten zijn aantoonbaar wetenschappelijk onjuist.
Godsdienst is op het eerste gezicht nergens nuttig voor, het betekent een grote verspilling van tijd en geld. Je kan door godsdienst niet beter eten, je wordt er doorgaans armer van (tenzij je godsdienst hard werken of het beroven van anderen aanmoedigt) en je leert allerlei ideeën die wetenschappelijk gezien niet kloppen. Kortom: vanuit rationeel oogpunt is er geen reden te geloven.
Toch is het zijn gelovigen bereid om hun leven op het spel te zetten, grote ontberingen te verdragen en bloed te vergieten ten bate van hun geloof. Waar ook ter wereld je komt, de uitingen van godsdienst steken letterlijk overal boven uit in de vorm van kerktorens, minaretten, tempels of pagodes. Zelfs in het atheïstische Noord-Korea wordt het portret van de Grote Leider vereerd.
Godsdienst: een memetische levensvorm
Kortom: godsdienst bestaat net als een virus slechts omwille van zichzelf. Godsdienst is het beste voorbeeld dat we kennen, een computervirus wellicht uitgezonderd, van een memetisch virus. Zoals de biologische evenknieën deinzen godsdiensten doorgaans voor geen enkele tactiek terug om zichzelf voort te planten.
De Amerikaan Joseph Smith noemde zichzelf profeet en hield er harem van vele vrouwen op na. Waar kennen we dat toch eerder van...
Of het nu medelijden, sociaal gevoel, schuldgevoel, dreigen met de eeuwige verdoemenis of platvloerse geneugten als plundering en seks is: alleen de godsdienst die de effectiefste, meest doortrapte psychologische technieken beheerst om mensen te manipuleren en in haar greep te houden, overleeft de bikkelharde Darwiniaanse strijd om het mensenbrein.
Logisch ook: minder agressieve godsdiensten, zoals het inheemse heidendom (Asatru), zoroastrisme, animisme en dergelijke legden in de moorddadige Darwiniaanse strijd al lang geleden het loodje. In de volgende artikelen in deze reeks zal in worden gegaan op de strategieën die de grote (dus succesvolste) wereldgodsdiensten hanteren om zich te verspreiden en in stand te houden.
Volgens voorstanders van de multiculturele maatschappij is de ene cultuur niet beter of slechter dan de andere. Volgens chauvinisten is de eigen cultuur per definitie beter dan de andere, volgens bekeerlingen is de andere cultuur juist beter dan de eigen cultuur. Kan je culturen überhaupt onderling vergelijken en zo ja, hoe? Want bestaat er wel een cultuuronafhankelijke maatstaf?
Wat is een cultuur?
Er zijn zeer veel definities van ‘cultuur’ in omloop wat deze vraag daarom een berucht mijnenveld maakt. De verschillende definities lijken alle te slaan op verschillende niveaus waarop een cultuur zich manifesteert. In de praktijk is cultuur is meeromvattend dan de meeste definities toestaan.
De kern van iedere cultuur wordt gevormd door bepaalde metafysische overtuigingen over het diepste wezen van de wereld en de mens. In de Indiase cultuur is dat bijvoorbeeld onder meer de opvatting dat alles uiteindelijk geest en hiermee zinsbegoocheling is en dat het leven de manier is waarop de ziel evolueert naar een hogere zijnsvorm.
Jonge boeddhistische monniken mediteren en leren zo met de metafysische boeddhistische wereld om te gaan.
Deze metafysische opvattingen worden in de breinen van de mensen die in een cultuur leven voortdurend gebruikt om gebeurtenissen in hun leven te duiden, kennis op te bouwen en problemen van diverse complexiteit op te lossen.
Om de metafysische kern vormt zich dus een culturele schil van kennis en rituelen die de metafysische kern verzoenen met de menselijke conditie (lichamelijke en psychologische behoeften van de mens), andere culturen en de natuurlijke omgeving waarin de mensen die tot de cultuur behoren, leven.
De natuurlijke omgeving straft culturen die hier niet goed mee in overeenstemming leven uiteindelijk af: de reden dat bijvoorbeeld de Maori’s in Nieuw-Zeeland het tapu-systeem invoerden om diersoorten te beschermen. De reden dat de Noormannen op Groenland uitstierven is dat ze weigerden de cultureel in laag aanzien staande vis te eten in plaats van het wegkwijnende vee.
Wat zijn de basale vraagstukken die iedere cultuur moet oplossen?
Elke cultuur heeft gemeenschappelijk dat ze wordt gedragen door een groep mensen. Ook moet iedere cultuur zichzelf in stand houden en reproduceren, bijvoorbeeld in de breinen van andere mensen of kinderen, om niet te verdwijnen. Hieruit volgen een aantal elementaire vraagstukken die iedere cultuur moet oplossen. De lijst is nog verre van compleet, suggesties zeer welkom. Elke vraag is ondergebracht in een domein.
Natuurlijke omgeving
Wat is de diepste aard van het universum?
Wat is het doel van het universum?
Wat gebeurt er uiteindelijk met het universum?
Mens als individu
Wat is de rol van de mens in dit universum (beter bekend als: wat is de zin van het leven)?
Wat is de levensopdracht van de mens?
Hoe is de mens ontstaan?
Waarom is de mens ontstaan?
Wat gebeurt er met de mens na de dood?
Mens en universum
Wat is de rol van het universum voor de mens?
Hoe staan niet-menselijke soorten, zoals dieren en planten, ten opzichte van de mens?
Waarop heeft de mens recht en waar moet hij vanaf blijven?
Hoe komt de mens aan voedsel en water?
Hoe komt de mens aan kleding?
Hoe komt de mens aan onderdak?
Hoe worden ziekten behandeld?
Hoe wordt omgegaan met geboorte en dood?
Hoe wordt de natuurlijke omgeving in goede conditie gehouden?
Traditionele rijstteelt kan voor duizenden jaren doorgaan op dezelfde plaats zonder dat de bodem uitgeput raakt.
Mensen onderling: mens-mens en mens-groep
Wat is goed en kwaad?
Wat bepaalt of iemand een hoge status heeft?
Wanneer is iemand een volwaardig lid van de groep?
Hoe moeten vrouwen onderling, mannen onderling en mannen/vrouwen met elkaar omgaan?
In welke situaties en tussen welke personen mag seks?
Welke vormen van eigendom bestaan er?
Hoe moeten kinderen opgevoed worden?
Wat gaat voor: het individu of de groep?
Hoe moet iemand die zich niet aan de (ongeschreven) regels houdt, gestraft worden?
Andere culturen
Wat is de aard van mensen uit andere groepen?
Hoe moet met mensen uit andere groepen omgegaan worden? (opgegeten/ritueel geofferd/uitgemoord/tot slaaf gemaakt/bekeerd/uitgebuit/geholpen)
Wat is de aard van andere culturen?
Hoe kan het dat niet iedereen dezelfde cultuur heeft?
Is de eigen cultuur superieur aan andere culturen (uiteraard) en waarom?
Hoe moet met andere culturen omgegaan worden (vernietigd, onderworpen, bestudeerd, bewonderd…)
Hoe moet om worden gegaan met iemand die de eigen groep/cultuur verlaat? (brandstapel/onthoofding/uitstoting/belachelijk maken/proberen te bekeren)
1. De mens is de maat der dingen
De presocratische filosoof Protagoras bedoelde hiermee dat de waarheid subjectief is en per persoon verschilt. Je kan het ook interpreteren als: la condition humaine (de menselijke toestand) is de maat der dingen. We weten dat hierdoor bepaalde dingen onveranderlijk zijn. Ten eerste: de mens als biologisch wezen is overal ter wereld in grote lijnen hetzelfde. Weliswaar zijn de meeste Dinka uit Zuid-Sudan bijvoorbeeld stukken beter bestand tegen felle zonnestraling dan de meeste Samen (Lappen) uit Noord-Zweden, maar zowel Dinka als Samen hebben behoefte aan voedsel, water, bescherming tegen ziekte en klimaat en moeten voldoende kinderen krijgen (of andere mensen recruteren) om als groep te blijven bestaan.
Ten tweede: de sociale behoeften van mensen zijn overal ter wereld in grote lijnen hetzelfde. Zowel een Dinka als een Same heeft de behoefte aan gezelschap, aanzien, aantrekkelijke partner(s) en vriendschap.
We kunnen dus een cultuur objectief beoordelen aan de hand van haar vermogen om voor een menswaardig bestaan te zorgen. Als mens mogen -en moeten- we op dit punt bevooroordeeld zijn. Culturen waarin grote aantallen mensen worden mishandeld, gedood of onderdrukt zijn dus inferieure culturen.
Ook het niet in staat zijn mensen te voorzien van voldoende voedsel en andere bestaansbronnen en veiligheid waar de natuurlijke omstandigheden dit in principe mogelijk maken, is een kenmerk van een inferieure cultuur.
Een hoge levenskwaliteit bereiken met relatief weinig hulpbronnen, zoals de Japanse, Cubaanse en Zwitserse cultuur lukt, is juist een superieur kenmerk van een cultuur.
2. Duurzaamheid
Mijnbouw kan doorgaans beter roofbouw genoemd worden.
De cultuur moet in staat zijn zichzelf in principe voor tienduizenden jaren in stand te houden in haar natuurlijke omgeving. Het vervuilen en leegroven van alle natuurlijke hulpbronnen, zoals de westerse en Chinese beschavingen nu in praktijk brengen, is een kenmerk van een inferieure cultuur. De al duizenden jaren bestaande rijstteelt in Zuid-China is juist een superieur kenmerk van de Chinese cultuur.
3. De Gulden Regel
Een derde belangrijk criterium is de Gulden Regel: wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet. Een cultuur die voor haar voortbestaan afhankelijk is van parasitaire relaties met andere culturen of deze aanmoedigt, zoals de islamitische en het roofkapitalisme, toont zich hiermee een inferieure cultuur. Een cultuur met een niet-agressief karakter, zoals de Indiase en Tibetaanse cultuur, is op dit punt een superieure cultuur.
4. Effectieve benutting van hulpbronnen
Een cultuur heeft zowel natuurlijke als menselijke hulpbronnen nodig. Hoe effectiever een cultuur deze duurzaam benut en omzet in waarde, hoe meer superieur deze is. Op dit punt is onze cultuur superieur aan onze cultuur honderd jaar geleden: onze welvaart is nu veel groter dan die van honderd jaar geleden, ook als wordt gekeken naar ons hogere verbruik aan natuurlijke hulpbronnen. Een vaak vergeten factor zijn menselijke hulpbronnen. Een cultuur kan hierop roofbouw plegen (bekendste voorbeeld: kanonnenvlees). Ook de voortdurende verdomming in Nederland door derderangs onderwijs (een mening hebben is belangrijker dan kunnen lezen, waarnemen en rekenen om deze mening te kunnen onderbouwen), platvloerse TV-shows en wanstaltige muziekclips op MTV waarin door criminele, drugsgebruikende leeghoofden het gangsterleven wordt verheerlijkt, is in feite roofbouw op ons menselijke kapitaal. Culturen zoals die van India en in Zuid-Oost Azië, waar kennis en fijnzinniger kunstvormen hoog in aanzien staan, scoren hier veel beter.
5. Groei en ontwikkeling
Culturen moeten in staat zijn te leren: effectiever te worden in het beter benutten van natuurlijke mensen menselijk hulpbronnen om hiermee de eerste vier doelen steeds beter te bereiken. Een superieur kenmerk van de Chinese cultuur was bijvoorbeeld de introductie van examens, waardoor iedere intelligente jongeman (helaas werd het niet opengesteld voor vrouwen) ambtenaar kon worden (de reden dat de Chinezen in staat waren een enorm rijk te regeren).
De wetenschappelijke methode, de systematische manier waarop kennis kan worden getoetst is misschien wel het meest bewonderenswaardige kenmerk van de westerse beschaving. De relatief open westerse samenleving geeft mensen -in principe- de mogelijkheid om ook bij een lage afkomst bij gebleken talent een hoge positie te bereiken, al bestaat er in de praktijk wel degelijk enige kastevorming. Deze twee succesvolle westerse elementen worden overigens met steeds meer succes gekopieerd door de Chinese, Latijnse en Indiase culturen die ook om deze reden de vlag van de westerse cultuur aan het overnemen zijn.
Zowel de Nederlandse politieke partijen als grote bedrijven zijn zo georganiseerd dat de middelmaat regeert. Visionaire ideeën zullen van de bevolking zelf moeten komen.
De gemiddelde succesvolle Nederlandse politicus
Mensen die besluiten actief te worden in de Nederlandse politiek of hogere managementsfuncties in grote bedrijven delen bepaalde kenmerkende persoonlijkheidstrekken. Geen wonder, de sociale organisatie van politiek en bedrijven in Nederland is zodanig dat bepaalde karaktertrekken absoluut essentieel zijn om het ver te schoppen in de politiek.
Heeft u bij voorbeeld weleens gehoord van Jan Franssen (VVD)? Waarschijnlijk niet.
De onzichtbare Jan Franssen, een van de machtigste mensen in Nederland.
Toch is Franssen een van de machtigste mensen in Nederland. De man, gewezen geschiedenisleraar, begon zijn carrière in de politiek als JOVD-voorzitter en adviseur van VVD-caudillo Hans Wiegel. Hij klom zonder voorkeursstemmen op via lidmaatschap van de provinciale staten van Noord-Holland en Tweede Kamerlid voor de VVD tot burgemeester in Zwolle en zijn huidige, lucratieve baantje als commissaris van de koningin in Zuid-Holland. Ondanks het feit dat hij praktiserend homoseksueel is, iets waarmee de roomse kerk doorgaans nogal wat moeite heeft, leverde zijn bekering tot het rooms-katholieke geloof hem een roomskatholieke ridderorde op.
Wilders, Halsema en Roemer zijn luidruchtige schlemielen
Franssen kan als redelijk representatief worden beschouwd voor echt succesvolle Nederlandse politici. Ze zijn de onbetwiste heersers van de achterkamertjes, van het polderen en van, zoals dat zo mooi heet, het maatschappelijk middenveld. Feilloos voelen ze aan waar de politieke wind waait, welke coalities het nuttigste zijn om v0oruit te komen en beheersen het politieke ambacht van beentje lichten en gekonkelfoes tot in de puntjes.
Ze genieten wel de lusten van het politicus zijn, zoals veel onzichtbare macht en kansen op allerlei lucratieve, vaak wat minder koosjere bijverdiensten, maar niet de lasten, zoals onder vuur liggen in de media, doodsbedreigingen van gestoorde gekken (de reden dat Halsema opstapte) en een hoge werkdruk.
Onzichtbare mannetjes als Franssen runnen dit land. Halsema, Wilders en Roemer zijn luidruchtige schlemielen, bedoeld om het volk mee rustig te houden, waarmee het op termijn net zo af zal lopen als met Rita Verdonk.
Denkt de Nederlandse oligarchie lange-termijn?
Voorstanders van de Nederlandse oligarchie vinden dat het ondoorzichtige netwerk van vele niet-democratisch gecontroleerde organisaties leidt tot continuïteit en lange-termijn denken. Als bestuurders van een zelfstandig bestuursorgaan niet worden afgerekend door de kiezer maar op hun prestaties, zal dat leiden tot echt lange termijn denken, stellen ze.
Op zich klopt deze redenatie. Politici denken doorgaans niet veel verder vooruit dan de volgende verkiezing. Voor benoemde bestuurders geldt dat in principe niet. Wat er alleen niet deugt aan de theorie, is de aanname dat bestuurders op hun verdiensten worden beoordeeld.
Wat drijft politici?
Politici en bestuurders zijn over het algemeen geen altruïsten. Anders dan veel topmanagers staat ze geen bonus te wachten als ze hun werk goed doen. Politici worden beloond met een beter betaald ambt. Lid worden van het Europees parlement (meer dan € 80 000 per jaar netto, meer dan de minister-president netto verdient), een baantje bij de VN, burgemeester worden of Commissaris der Koningin worden is het walhalla voor politici. Degenen die hier over beslissen zijn niet de kiezers, maar andere politici. De meeste politici willen hetzelfde: een risicoloos topambt dat een hoog inkomen verschaft of veel gelegenheid biedt een hoog inkomen bij elkaar te stelen. Iedereen die hen hierbij helpt, is hun vriendje.
SP-tweedekamerlid Ali Lazrak verveelvoudigde zijn inkomen door uit de SP-fractie te stappen.
De SP is hierop een uitzondering. Omdat SP-politici hun salaris in de partijkas storten – achteraf gezien een meesterzet van Marijnissen – is de partij minder aantrekkelijk voor zakkenvullers – tenzij ze uit de fractie stappen, zoals het SP-kamerlid Ali Lazrak deed die hiermee zijn inkomen verveelvoudigde.
De jacht op vriendjes
Zoveel mogelijk vriendjes hebben is erg belangrijk voor een politicus. Die krijg je door collega’s voortdurend de bal toe te spelen en zo effectief mogelijk met de politieke winden mee te waaien. Draagvlak zoeken, heet dat in politiek jargon. Dat is ook de reden waarom de impopulaire PvdA-politicus Ad Melkert door CDA en VVD aan een gewild baantje bij de Wereldbank is geholpen en mede-PvdA-er Bert Koenders partijgenote Herfkens, speciaal door de VN aangesteld om Nederlands hulpgeld binnen te harken, aan een riante bijdrage uit de ontwikkelingshulppot heeft geholpen.
Grijze, incompetente muizen overleven het langst
Er al te vooruitstrevende ideeën op na houden en die uiten is gevaarlijk. Daarmee verminder je je eigen manoeuvreerruimte, waardoor je niet meer mee kan draaien als dat goed is voor je carrière. Andere politici worden zenuwachtig van visionaire ideeën. Ze kunnen je niet meer begrijpen en voorspellen. Dat vermindert je nut als politiek instrument en bondgenoot. Kortom: visionaire politici houden het in Nederland niet lang vol. Ze worden op een zijspoor gemanoeuvreerd, weggepromoveerd, gecompromitteerd of, als ze echt gevaarlijk worden, opgeruimd.
Ook capabele bestuurders zijn gevaarlijk en worden dus gewantrouwd. Ze lossen namelijk problemen op. Problemen zijn het bestaansrecht van politici. Om problemen op te lossen, moeten er namelijk lucratieve commissies worden benoemd en dure externe adviseurs (doorgaans ex-politici die, geloof dat maar, zeker niet onder de Balkenende norm zitten) worden ingehuurd. Uiteraard wil je niet iemand aan een baantje helpen die jouw toekomstige bestaansbronnen bedreigt.
Ieder nadeel heb zijn voordeel
Niettemin zit er ook een prettige kant aan het uitgesproken schofterige karakter van de gemiddelde politicus. Ze zijn buitengewoon flexibel. Als je maar betaalt met gunsten of carrièremogelijkheden (of wat belastende informatie klaar hebt liggen) gaat elk principe opzij. Het feit dat ze geen enkel risico willen lopen, betekent dat al te stompzinnige beleidsmaatregelen uitblijven (hoewel de persvrijheid in Nederland helaas ver te zoeken is waardoor dit zelfreinigende mechanisme slecht werkt).
Een goed georganiseerde groep burgers kan dus veel meer bereiken buiten dan binnen de politiek. Erg veel ruggengraat hebben de meeste politici niet, waardoor een goed georkestreerde lobby van burgerlijke ongehoorzaamheid waar de meeste kiezers achter staan opmerkelijk veel effect kan hebben.
We doen het allemaal onbewust: we trekken mooie mensen voor op lelijkerds. Je reinste racisme. Toch is er nauwelijks iemand die tegen discriminatie lelijke mensen protesteert.
Elke dag vindt een stille vorm van discriminatie plaats waar geen enkele groep tegen protesteert. Lelijke mensen verdienen, blijkt uit onderzoek, zo’n 20% minder dan mooie mensen, ze komen moeilijk aan een partner en worden door hun medemensen vaak minachtend of met afkeer behandeld.
Discriminatie lelijke mensen schering en inslag
Knappe mensen verdienen meer, worden vriendelijker behandeld en krijgen meer aandacht van het andere geslacht. – Pixnio.com, CC0
Opstellen met een fotootje van een knap kind krijgen een hoger cijfer dan exact hetzelfde opstel met de foto van een lelijk kind. Als acteur of fotomodel, maar ook als politicus, verkoper of manager wordt een carrière veel moeilijker (alhoewel niet onmogelijk).
Kortom: discriminatiecijfers die als ze van toepassing waren op een erkende minderheid in Nederland, hadden geleid tot een spoeddebat of erger.
Niemand zal van zichzelf makkelijk toegeven dat hij of zij lelijk is. Toch zijn wij mensen het, blijkt uit antropologische onderzoeken, over het algemeen redelijk eens over wat mooie of lelijke mensen zijn. Toen vrouwen van een indianenvolk uit de Amazone foto’s van Griekse mannen te zien kregen en werd gevraagd wat de knapste mannen waren, wezen ze dezelfde foto’s aan als westerse vrouwen.
Wat maakt iemand knap of lelijk?
Over het algemeen is het de combinatie van lichaams- en gezichtsdelen wat iemand mooi of lelijk maakt. Mooie mensen hebben een symmetrisch gezicht, een gladde, jonge huid en een atletisch lichaam. Bij vrouwen moet de taille-heup verhouding laag genoeg zijn.
Mooie vrouwen hebben meestal een eivormig gezicht en vochtige lippen, voor vrouwen seksueel aantrekkelijke mannen een hoekig gezicht. Al deze kenmerken komen vooral voor bij gezonde mensen. Volgens evolutiebiologen is de reden dat we zo de partner met het geschiktste genenpakket kunnen selecteren.
Discriminatie lelijke mensen in feite dus racisme
Slachtoffer van een zuuraanval in het Iraanse parlement. – Wikimedia Commons
Hoe we er uitzien is zeer sterk afhankelijk van ons genetisch materiaal. Dingen als haarkleur, huidskleur, bouw van het lichaam, het gezicht en de vorm van de neus, bijvoorbeeld, zijn alle overerfbaar. Iemand kan lelijk zijn door erfelijkheid, door ziekte of door een ongeluk. In feite is discrimineren van lelijke mensen dus racisme.
Het beste zou natuurlijk zijn dat wij mensen niet op iemands uiterlijk letten. Helaas zijn wij genetisch zo geprogrammeerd dat wij dat wel doen. De hersens van mannen reageren bijvoorbeeld onbewust opgetogen op mooie vrouwen, de reden dat er mooie pitspoezen worden ingehuurd om dure auto’s en dergelijke te promoten.
Misschien dat in de toekomst plastische operaties voor iedereen die onder een kritieke schoonheidsindex scoort, in het basispakket kunnen komen. Nog een stap verder, en ethisch zeer twijfelachtig, is genetische manipulatie om het uiterlijk van een kind knapper te maken.
Misschien lost het probleem zich wel vanzelf op. De virtuele wereld wordt namelijk steeds belangrijker. Lelijke mensen kunnen een oogverblindend mooie avatar gebruiken of misschien worden er kunstprotheses ontwikkeld, geavanceerdere versies van toupetjes.
Godsdiensten zijn niets anders dan pakketjes ideeën met een label “heilig” er op gestempeld. Godsdienstvrijheid geeft schadelijke ideeën een vrijbrief, die niet-godsdienstige ideeën niet hebben.
Onderdrukking in naam van godsdienstvrijheid
Rond 2010 kwam in Pakistan een geval aan het licht van een islamitische geestelijke die een bedrag van vierduizend euro op het hoofd van een christelijke vrouw heeft gezet omdat ze “de islam heeft beledigd”. Discriminatie van niet-islamieten is in Pakistan en veel andere islamitische landen een zeer ernstig probleem.
In Pakistan is religieuze waanzin invloedrijker dan hier, maar ook hier in Nederland kenden we tot 2014 we een verbod op smadelijke godslastering. Rechtsbescherming, met andere woorden, voor iets dat niet door middel van door een rechtbank geaccepteerde forensische technieken, of zelfs maar door welke natuurwetenschapper dan ook, is aan te tonen.
Daarom moet het afgelopen zijn met het “respect” voor religies, alleen omdat het om een religie zou gaan.
Voorbeelden van misstanden door godsdienstvrijheid
Azteeks mensenoffer, zoals afgebeeld in een pre-columbiaanse codex. Alleen door godsdienstige ideeën te behandelen zoals alle andere ideeën lossen we de godsdienst-gerelateerde problemen op.
Het lichamelijk letsel toebrengen aan kleine kinderen is strafbaar, toch accepteren we besnijdenis omdat het een religieuze gewoonte is.
Er is een filmkeuring die kinderen beschermt tegen beelden van geweld, seks, discriminatie en dergelijke. Het land is te klein als ouders kinderen leren de Hitlergroet te brengen en Hitler ophemelen. Toch wordt kinderen geleerd zogenaamde profeten te respecteren en te vereren die zich schuldig maakten aan etnische zuivering en massamoord.
Discriminatie is strafbaar. Toch worden kinderen op bepaalde religieuze scholen volgepompt met haat tegen on- of andersgelovigen, vrouwen en homo’s.
Dierenmishandeling is strafbaar, toch mogen dieren ritueel en onverdoofd geslacht worden omdat religieuze regels dat zeggen.
Geen godsdienstige ideeën voortrekken boven andere ideeën
Artikel 6 van de Nederlandse Grondwet, waarin de godsdienstvrijheid is geregeld, kan gezien worden als het voortrekken van gelovigen ten opzichte van niet-gelovigen. Immers, volgens artikel 1 is ieder mens in Nederland gelijk, en is discriminatie dan ook verboden. Toch worden op basis van artikel 6 soms vergaande uitspraken door gelovigen goedgekeurd, terwijl zij wel met artikel 1 in strijd zijn (met dank aan prog.lib)
Daarom. Schaf de bijzondere voorrechten die gelovigen genieten af en vervang ze door de rechten die atheïsten genieten. maak geen onderscheid meer tussen meningen en heilige meningen. Vervang, met andere woorden, de vrijheid van godsdienst door de vrijheid van levensovertuiging.
Zowel door links, door islamcritici als door de islamieten zelf wordt de islam zwaar overschat. Laten we ons liever met echt belangrijke dingen bezig houden.
De islam, volgens islamhaters
Volgens islamcritici zoals Geert Wilders en hiervoor Pim Fortuijn, is de islam de grootste geopolitieke bedreiging van Nederland. Het gaat, stellen zij, om een totalitair geloof dat er naar streeft om de wereld te onderwerpen aan de islamitische wetten.
Zij wijzen op het relatief hoge percentage kinderen met een islamitische achtergrond, in 2003 ongeveer 15% van alle pasgeborenen. Een ander argument: de dwangmatige manier waarop de islam wordt opgelegd door en aan veel islamieten. Zij gaan er van uit dat er een vrijwel volmaakte groepsdwang bestaat binnen de islamitische gemeenschap en dat deze voldoende is om islamieten te dwingen zich binnen de groep te handhaven. Mensen die dat niet met hen eens zijn, zien ze als naïeve dwazen of landverraders.
De islam, volgens de ‘progressieven’
Volgens een tweede groep, die ruwweg samenvalt met de stemmers op zichzelf progressief noemende partijen, is er van islamisering geen sprake. Zij zien de islamieten vanwege hun politieke engagement en vaak anti-westerse gerichtheid als waardevolle bondgenoten in de strijd tegen het westerse imperialisme en de bekrompen conservatieven, vaak als ‘fascisten’ aangeduid, in eigen land. Ook zien ze de islamieten als de nieuwe joden, als de kanaries in de kolenmijn waarvan de behandeling laat zien of het fascisme weer opnieuw de kop op steekt.
De islam is in hun ogen in tegenstelling tot het christendom een niet-westerse godsdienst en hiermee een interessant ideologisch alternatief voor de neoconservatieven. De nogal conservatieve ideeën die veel islamieten er over vrouwen en homoseksualiteit op na houden, zien ze daarom doorgaans door de vingers. Zij beschouwen de islamieten als een kwetsbare groep die extra bescherming verdient.
Er bestaan veel gradaties tussen beide standpunten.
De islamieten hebben de steniging overgenomen van de joden.
De islam, volgens de islamieten zelf
Binnen de islamitische gemeenschap bestaan enkele, vaak overdreven, verschillen van mening over de rol die de islam en theologische bronnen van de islam moeten spelen. Vrijwel alle islamieten achten hun islamitische identiteit belangrijker dan bijvoorbeeld hun afkomst: ze beschouwen zichzelf voor alles als ‘moslim’. Dat komt ook tot uiting in de naamgeving: vrijwel alle kinderen van islamitische ouders krijgen een islamitische naam, vaak afkomstig van een namenlijst uit het land van herkomst.
Dit patroon zien we terug in de meeste islamitische gemeenschappen. In de praktijk blijkt afkomst echter een belangrijke rol te spelen: de reden dat de samenwerking binnen islamitische organisaties uitgesproken lastig is. De mate van het praktiseren van godsdienstige leefregels verschilt enorm, variërend van burqa-dragende vrouwen en mannen met lange baard die geld inzamelen voor de heilige oorlog tot islamieten die alcohol drinken en varkensvlees eten.
Samengevat: ‘de islam’ is vooral belangrijk als identiteitsbepalende factor. De solidariteit en identificatie met de eigen groep is zeer groot. De mening over wat ‘de islam’ is, of wat een goede islamiet is, loopt ook ver uiteen.
De oplossing: schaf ‘de islam’ af
Er blijkt dus totale begripsverwarring te zijn over wat met ‘de islam’ bedoeld wordt. Soennieten, sji’ieten en meer verlichte islamieten, jihadisten, seculieren en soefi’s zijn het veel punten radicaal met elkaar oneens en laat ik het over de niet-islamieten maar niet eens hebben.
Ook is het pakket waar ‘men’ het meestal wel over eens is dat het bij ‘de islam’ hoort, een samenraapsel van dingen die verreweg de meeste islamieten weerzinwekkend en belachelijk vinden, denk aan het stenigen van overspeligen, het verbod op muziek en het ‘recht’ om krijgsgevangen vrouwen van een vijandelijk volk seksueel te misbruiken, tot dingen waar zelfs de meest fanatieke islam-hater zich in zal kunnen vinden, zoals het gebod in de koran dat iedereen moet wedijveren in goede daden en dat slaven vrijlaten goed is.
Kortom: door over ‘de islam’ te spreken wordt onnodig verwarring geschapen. Wil een islamiet zichzelf niet vereenzelvigd zien met de bebaarde taliban-terroristen, dan moet hij zich geen islamiet noemen. Wil een islamhater niet dat ‘fatsoenlijke’ islamieten de dupe worden van islamhaat, dan moet hij ook niet over ‘de islam’ spreken.
Schaf ‘de islam’ als identiteitsbepalende constructie af en behandel elkaar als mens. Geloof of godsdienst mag nooit een excuus zijn om dingen te doen die anders niet door de beugel kunnen of mensenrechten te schenden. ‘De islam’ bestaat niet, ‘moslims’ en ‘ongelovigen’ bestaan niet. Er bestaan alleen mensen. Laten we ons met de werkelijke problemen bezig houden.
