Verenigde Staten

De perfecte storm(1): de instorting van de westerse economische orde

22 reacties / Economie, Europa, Geopolitiek, Ideeën, Maatschappij, Misvattingen / Door

Een combinatie van zwalkend leiderschap en verregaande samenwerking tussen Amerikaanse vijanden, verzwakt de Amerikaanse positie met de dag. Het ziet er naar uit dat de droom van de neocons om de eenentwintigste eeuw een “American Century” te maken, een vroege dood zal sterven. In het eerste artikel van deze serie, de economie.

Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie in 1989 bleef er slechts één supermacht over: de Verenigde Staten. In de jaren hierna breidde de VS haar invloed uit over grote delen van het voormalige Warschaupact en zelfs voormalige onderdelen van de Sovjet-Unie, zoals de Baltische staten. De Russen – de Russische Federatie is met driekwart van de oppervlakte en twee derde van het inwonersaantal van de voormalige Sovjet-Unie de opvolgerstaat hiervan – zagen dit met lede ogen aan. In de woorden van president Vladimir Poetin: als een geopolitieke catastrofe. Dankzij het behendige geopolitieke schaakspel van Poetin slaagde het land er in om een groot deel van de vroegere invloed terug te winnen, al is de westgrens van de Russische invloedssfeer nu een onaangename duizend kilometer naar het oosten verschoven.

De leden van de Shanghai Council beheersen nu al het grootste deel van Eurazië en daarmee van de wereld, zowel qua oppervlak als bevolking. Bron: SCC

Toenemende handel buiten het westen om
De relatie van Rusland met oosterbuur China is tegelijkertijd zelden zo hartelijk geweest. Zo brengt het samenwerkingsverband waarin Rusland en China de hoofdrol vervullen, de Shanghai Council, steeds meer landen  binnen hun bereik, zie kaartje. Al bijna de helft van de wereldbevolking is ingezetene van een land dat lid is van de Shanghai Council. Het handelsvolume tussen grondstoffengigant Rusland en fabrieksnatie China is verveelvoudigd: rond de tachtig miljard euro per jaar. Naar verwachting zat dit handelsvolume einde van dit decennium rond de tweehonderd miljard euro liggen, hoger dan de Russische handel met de EU. Deze handel verloopt niet via dollars of euro’s, maar in yuans en roebels. Dat betekent, dat de Amerikanen niet meer de handel kunnen belemmeren door het internationale banksysteem SWIFT te blokkeren. Dit geldt ook voor de handel tussen deze twee BRICS landen en bijvoorbeeld Iran, India en Brazilië. Door het voortdurende opleggen van sancties hebben de Amerikanen Rusland en China in elkaars armen gedreven. Hoewel de VS -voorlopig- heeft voorkomen dat de grootste Amerikaanse nachtmerrie,een samenwerking tussen Duitsland en Rusland, plaats gaat vinden, is in feite de samenwerking tussen Rusland en China minstens zo gevaarlijk. China is qua bevolking en oppervlak meer dan tien maal zo groot als Duitsland en de combinatie van Russische grondstoffen en Chinese productie en innovatie is bijna onverslaanbaar. Ook buiten het Euraziatische supercontinent vindt steeds meer handel buiten het ooit dominante westen plaats. Denk aan de handel tussen Zuid Amerika en China. Hier een interactieve kaart om de wereldhandel te visualiseren. Let op de enorme export van China en de enorme handelsstroom tussen Rusland en China.

China werkt eveneens aan handelsroutes om de Amerikaanse wurggreep op de Chinese Zee te doorbreken: de Zijderoute en de Maritieme Zijderoute. Een essentiële hub in deze strategie is het Pakistaanse havenstadje Gwadar, waar over een paar jaar een half miljoen Chinezen komen te werken. De Chinezen leggen nu een autobaan aan van de provincie Xinjiang naar Gwadar, zodat Chinese goederen tachtig procent sneller naar Afrika en Europa kunnen worden geëxporteerd.

Ook de digitale handelsroutes lopen steeds meer via China. Amazon was tot voor kort de grootste webwinkel ter wereld. Das war einmal. Alibaba en de consumentenpoot Aliexpress maken weliswaar minder winst dan Amazon, maar aantallen klanten en omzet zijn groter dan Amazon. In Nederland groeit AliExpress explosief. Kortom: niet alleen de productie, maar ook de handel komt steeds meer in Chinese handen. Hiermee verdwijnt het voornaamste verdienmodel voor westerse bedrijven: de productie goedkoop uitbesteden en duur verkopen.

Met de komst van de Bretton Woods akkoorden, werd de rol van goud als dekking van de Amerikaanse dollar overgenomen door die van aardolie. Omdat aardolie altijd in Amerikaanse dollars wordt afgerekend, moeten handelaren een grote voorraad dollars aanhouden om in olie te kunnen handelen. Dit zorgde voor een natuurlijke vraag naar dollars – en dus een boost voor de Amerikaanse financiële sector. Ook ontwikkelden zich steeds meer financiële diensten, die weinig tot geen dekking hebben in de fysieke wereld. De derivatenhandel is tien keer zo groot als de omvang van het wereld-GDP. Deze derivatenhandel is voornamelijk in handen van de westerse financiële centra Wall Street en de Londense City. Nu China, Rusland en Iran af zijn gestapt van de Amerikaanse dollar voor de handel in olie en andere goederen, is het begin van het einde voor het petrodollarsysteem aangebroken. Dit heeft vanzelfsprekend ook grote gevolgen voor het balletje-balletjesspel van de financiële sector. Als niet meer gehandeld wordt in de Amerikaanse dollar, ligt het meer voor de hand om in bijvoorbeeld Dubai of Hong Kong handeltjes op te zetten. Daar zijn immers minder regels en liggen de kosten lager.

De gevolgen
Op dit moment verdienen grote westerse bedrijven – met uitzondering van fabrikanten zoals die in Duitsland – hun geld voornamelijk met het uitmelken van goedkope leveranciers en klanten. Dit zakenmodel wordt nu ernstig bedreigd. Alleen bedrijven die echt toegevoegde waarde leveren, bijvoorbeeld door eersteklas kwaliteit of zeer innovatieve producten, zullen overleven. Voor sommigen een nachtmerriescenario, voor anderen, waaronder schrijver dezes – een welkome, hoogstnoodzakelijke saneringsoperatie om ons te verlossen van de wurggreep van de financiële sector en het verkopen van gebakken lucht. We hadden al kolonies op Mars kunnen hebben, ware het niet dat onze best and brightest zich bezig hielden met het verzinnen van geavanceerde financiële producten in plaats van alternatieve energiebronnen en geavanceerde raketmotoren. China wordt geregeerd door ingenieurs, niet door economen, leraren toneelkunst of historiestudenten. Zij hebben hun prioriteiten duidelijk beter op orde dan hier in het westen.

UPDATE: Waarom Donald Trump de Amerikaanse presidentsverkiezingen waarschijnlijk gaat winnen

30 reacties / Analyses, Geopolitiek, Maatschappij, Social Engineering / Door

20 juni 2016 voorspelde Visionair het volgende.
De gedoodverfde Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump lijkt voortdurend zijn eigen glazen in te gooien. Schijn bedriegt. Hij is verre van de domme blaaskaak waar hij in de Europese media vaak voor wordt afgeschilderd. Hij volgt een uitgekiende strategie, die in onderstaande video uitstekend uiteen wordt gezet.

Op dit moment zijn de concurrenten, voornamelijk Hillary Clinton, niet voorbereid op wat ze te wachten staat. In het verleden slaagde Trump er in de gevaarlijkste concurrenten een voor een uit te schakelen, door ze te associëren met negatieve ‘catch words’. Zo werd de gedoodverfde establishment-kandidaat Jeb Bush geassocieerd met ‘low energy’, voor de workaholic Amerikanen een enorme afknapper. Cruz werd daarna keer op keer gekarakteriseerd als ‘lying Ted’. Weer met succes. Nu is ‘crooked’ Hillary aan de beurt. Alleen een proces tegen Trump wegens oplichting, of een ijzersterke onafhankelijke kandidaat, kan hem nog in de wielen rijden.

Trump neemt zijn tegenstanders een voor een te grazen. Kan hij nog gestopt worden?

UPDATE: anders dan zogeheten deskundigen als Maarten van Rossum e.d. dachten, en de main stream media voorspelden, bleek deze voorspelling inderdaad uit te komen. Het aantal Trump-stemmers bleek ongeveer tien procent hoger dan in de peilingen van de main stream media. Donald J. Trump wordt, als hij niet vermoord wordt, de volgende president van de Verenigde Staten.

Moeten we de grenzen sluiten voor moslims?

19 reacties / Analyses, Geopolitiek, Maatschappij, Wereld / Door

De controversiële Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump liet veel stop opwaaien met zijn stelling dat de VS het inreizen van moslims moet verbieden. Is dit idee goed of slecht?

Het probleem met de islam
Vrijwel elke godsdienst heeft nare kanten gehad, denk bijvoorbeeld aan de etnische zuiveringen in het land Kanaän door de joden (zie bijbelboeken Jozua en Richteren) en de Inquisitie met gedwongen bekeringen door de christenen. Of, wat dat betreft, het hindoeïstische kastenstelsel.  Toch lijken vrijwel alle godsdiensten zich nu in een humanistischer vorm te ontwikkelen. Een opmerkelijke uitzondering hierop is de islam. De reden is dat de islam zowel een geloof als een politieke ideologie is. De islam is zowel kerk als staat.

Waarom is er islamitisch terrorisme?
Terrorisme is het zaaien van angst om politieke doelen te bereiken. False-flag terreuraanslagen zijn daarom erg nuttig. Op die manier kan haat tegen een tegenstander worden gezaaid. Terreurbeweging Al Qaeda heeft als expliciet doel, de Amerikanen te verzwakken door terreuraanslagen en zo te dwingen zich uit het Midden Oosten terug te trekken, waarna daar een islamitische staat kon worden uitgeroepen. De voor zichzelf begonnen Islamitische Staat-beweging heeft precies dat gedaan. IS is begonnen als terreurgroep in Irak en heeft zich omgevormd tot een staatachtige entiteit (het kalifaat). IS beschikt niet over vliegtuigen of intercontinentale raketten, maar met terreuraanslagen kan het gewenste doel ook bereikt worden.

Laten we moslims naar binnen of niet? De meningen zijn verdeeld.

Het doel van de IS-terreur is om angst aan te jagen en zo het gezag van het kalifaat toe te laten nemen onder moslims. Het Arabische woord ‘taqwa’ drukt het doel van IS goed uit. Dit woord betekent zowel vrees als respect. Ook wil IS (zie het IS-magazine Dabiq) de ‘grijze zone’ van moslims opdelen in een pro-IS en een anti-IS deel. Als moslims terreuraanslagen plegen, zal hierdoor de haat tussen moslims en niet-moslims toenemen en verdwijnt de ‘grey zone’. Aldus IS.

Extremistische moslims werken mee aan Al Qaeda of IS-terreur omdat zij het als religieuze plicht zien om de kalief te gehoorzamen. Ook delen zij de politieke en religieuze visie van Al Qaeda en/of IS. Zij zien zich als soldaten van de islamitische staat, die als ze sterven voor de islam, gegarandeerd in het paradijs komen.

Helpt het weren van moslims tegen terrorisme?
Moslimterroristen bewegen zich binnen de moslimgemeenschap. Als er geen moslims binnen de landsgrenzen zijn, daalt de kans op moslimterrorisme tot vrijwel nul. In Japan, bijvoorbeeld, wonen vrijwel geen moslims en er zijn ook geen islamitische terreurdaden binnen Japan bekend.

Wel ontvoeringen van Japanners buiten Japan door IS, overigens. Ook kunnen terreurgroepen gebruik maken van inheemse bekeerlingen. In het IS-geschrift Black Flags over Rome worden de voordelen van bekeerlingen als terrorist hoog geprezen. Deze bekeerlingen kunnen echter door geheime diensten, data sniffers en politie-infiltranten worden opgespoord. Vaak zijn ze namelijk nogal luidruchtig aanwezig op sociale media.
Kortom, los van de ethische kanten: het weren van moslims is een behoorlijk effectieve maatregel tegen moslimterreur.

Is het ethisch verantwoord om moslims te weren?
Op het eerste gezicht in het geheel niet. Het weren van moslims is immers het discrimineren op levensovertuiging.
De zaak verandert, als we ons realiseren dat de islam zowel een geloof als een politieke ideologie is. Als iemand het doel heeft om het bestuur van een land omver te werpen of te ondermijnen, zoals islamisten hebben, is zo iemand een  vijandige agent en staat een overheid in haar recht om deze de toegang te weigeren. Echter: niet alle moslims zijn islamisten. Er zou dus een instrument ontwikkeld moeten worden, waarmee kan worden vastgesteld of een moslim een islamist is. Dit is niet makkelijk. Wellicht kan dit met geavanceerde gedragsanalyse en deep-learning netwerken, die door middel van patroonherkenning vaststellen of de moslim een islamist is. Zo zijn islamisten gewoonlijk erg actief in de strijd voor gebedsruimtes, hoofddoeken, recht op bidden, respect eisen voor de uitvinder van de islam en dergelijke. Wel is de rechtsgrond hiervoor problematisch, er is immers geen hard bewijs.

Is Trump’s plan on-Amerikaans, zoals het Witte Huis beweert?
De Verenigde Staten kennen een lange traditie van het vervolgen van vermeende staatsvijanden. Na de Japanse aanval op Pearl Harbor werden Amerikanen van Japanse afkomst massaal opgepakt en in interneringskampen opgesloten. Opmerkelijk genoeg gebeurde dit niet met etnische Duitsers, of de vele Amerikaanse aanhangers van het nazisme.
In de jaren vijftig, toen de Koude Oorlog tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie op zijn hoogtepunt was, woedde er een felle binnenlandse strijd tegen al dan niet vermeende communisten. Communisten verloren hun baan bij de overheid. Senator McCarthy leidde een heftige kruistocht tegen linkse intellectuelen. Leden van de Communist Party of the USA (CPUSA) werden veroordeeld tot gevangenisstraffen van enkele jaren, zonder dat een strafbaar feit bewezen was. Kortom: Trump is met zijn oproep niet uniek.

Waarom is de Verenigde Staten zo machtig?

Laat een reactie achter / Ideeën / Door

Hoe komt het dat de Verenigde Staten het machtigste land ter wereld zijn? De belangrijkste oorzaak: geografie.

Geen vervelende machtige buurlanden
Op dit moment is het machtigste land ter wereld de Verenigde Staten. Dit komt, geopolitiek gezien, door een combinatie van enkele factoren. Ten eerste beheerst de Verenigde Staten het Noord-Amerikaanse continent. De buurstaten Canada en Mexico zijn dunbevolkt resp. arm, waardoor ze geen militaire bedreiging vormen en de Amerikanen hun aandacht kunnen richten op de twee omringende oceanen.

Een enorm netwerk van kanalen en rivieren vormt de levensader van de VS.

Enorm potentieel industriegebied
Ten tweede, de geografie van de Verenigde Staten.
De Amerikaanse Mid-West heeft het grootste stuk aaneengesloten landbouwgebied ter wereld. De VS is een netto voedselexporteur en voorziet vrijwel in zijn eigen energie.
Het Mississippi bekken, met het kanalenstelsel langs de kust dat de Intercoastal Waterway vormt, heeft meer kilometers bevaarbare rivier dan de rest van de wereld samen. Het gevolg is dat er een enorm potentieel industriegebied ontstaat, dat zich uitstrekt van het Grote Merengebied tot Texas: de hele oostelijke helft van de Verenigde Staten.

Waarom zijn kanalen en bevaarbare rivieren zo belangrijk?
Dit heeft te maken met de transportvereisten. Energie is, net als in de natuur, in feite de belangrijkste economische parameter. Het kost vijftien keer zo weinig energie om een kilogram vracht te vervoeren over water als over de weg. Vervoer over water gaat weliswaar niet zo snel als met een vrachtwagen, maar er kunnen enorme hoeveelheden vracht voor lage kosten over het water worden vervoerd.

Vooral binnenwateren zijn erg belangrijk. Ze zijn namelijk veel betrouwbaarder dan vervoer via de zee. Anders dan op zee, waar stormen het transport lam kunnen leggen, zijn binnenwateren altijd bevaarbaar (tenzij ze dichtgevroren zijn of drooggevallen uiteraard, maar dat gebeurt bijna nooit). Transport is economisch gezien een verliespost. Als de transportkosten tot nul dalen, kan alle energie in de productie worden gestopt. Het gevolg: veel meer winst, dus meer economische groei. Niet voor niets zijn  de economisch belangrijkste gebieden in de wereld, de VS, Noord-Europa (vooral: Duitsland) en China, ook de gebieden waar de meeste bevaarbare rivieren liggen. Wel neemt het belang van boottransport nu af. Gelukkig voor de Amerikanen ligt er nu bovendien een dicht spoornetwerk, waar nauwelijks meer onderhoud aan nodig is. Hierdoor is vervoer per spoor de laatste twintig jaar twee keer zo goedkoop geworden, vaak zelfs goedkoper dan vervoer per schip.

Gevolgen
Cultureel gezien betekent de hoge efficiëntie, net als in bijvoorbeeld Duitsland, dat de cultuur monomanie en efficiency voorop stelt. De reden: om in Amerika te overleven, moet je als bedrijf alles uit de kast halen. Er bevinden zich veel concurrenten in de naaste omgeving en concurrentie gaat om procenten. Amerikanen zijn daarom doorgaans optimistisch, vol zelfvertrouwen, hardwerkend en kennen weinig tolerantie voor de vele ‘inefficiënties’ in eigen land en de rest van de wereld. Als Amerikanen ergens voor gaan, dan wordt het grootschalig en agressief aangepakt, te vergelijken met bijvoorbeeld de Grote Sprong Voorwaarts in China. Dit uit zich in een compleet doorgeslagen rechtszaken- en claimcultuur (die veel van het economisch surplus opslokt) en in een leger, dat er graag flink hard op los timmert, als er een echt of vermeend gevaar voor de Amerikaanse belangen wordt ervaren.

Dit heeft soms ook positieve gevolgen. De Sovjet-Unie lanceerde bijvoorbeeld de eerste satelliet Spoetnik in 1959. Weliswaar was dit een zielig bolletje, dat alleen wat bliepjes liet horen, maar het sloeg in de VS in als een bom. Het gevolg: het grootste civiele programma in de geschiedenis van de aarde en slechts tien jaar later liepen de eerste Amerikanen rond op de maan. Helaas bleef het daarbij, maar dat is weer stof voor een ander verhaal.

Satellietfoto van de Verenigde Staten bij nacht. De meeste Amerikanen wonen in het oostelijke deel, waar de grote rivieren lopen.

Bedreigingen voor de Verenigde Staten
In principe is met hard werken in de VS een welvarend bestaan op te bouwen. Althans: dat was zo, tot begin jaren negentig. De voortdurende immigratie drukt de lonen voor laagopgeleiden in de VS en grote corporaties sluizen hun winsten door naar belastingparadijzen. Het gevolg is dat een steeds kleiner deel van de winsten bij de werkende bevolking terecht komt en deze steeds meer verarmt. Dit betekent, dat het sociale contract tussen bevolking en elite wordt verbroken. Vooral bij de laagopgeleiden onder de blanken en de zwarten, die het meest in de verdrukking komen door de immigratie van voornamelijk ‘hispanics’, zit de wrevel diep.

De Amerikaanse bevolking is nu verdeeld, maar als er een sterke sociale beweging komt die deze onvrede kanaliseert en zich richt tegen de elite, dan hebben de Amerikanen echt een groot probleem. Steeds meer jonge hoogopgeleiden krijgen geen baan en sluiten zich aan bij de Occupy beweging en dergelijke. Op dit moment lost de Amerikaanse overheid dit op, door het afleiden van de aandacht in het buitenland en steeds zwaarder bewapende militaire politie.

Donald Trump: blaaskaak of visionair?

7 reacties / Analyses, Geopolitiek, Ideeën, Maatschappij / Door

Nu de omstreden vastgoedmiljardair Donald Trump namens de Republikeinen weer een gooi doet naar het Amerikaanse presidentschap, breekt de discussie over zijn denkbeelden volop los. Is de man krankzinnig, of heeft hij goede ideeën, zoals zijn aanhangers geloven?

Donald Trump met zijn trophy wife, voormalig fotomodel Melania. Bron: Wikimedia Commons

Trump als dark horse
De Amerikaanse verkiezingen in 2016 beloven het nodige vuurwerk op te leveren. Waar het aan Democratische zijde vrij rustig blijft, laten de Republikeinse voorverkiezingen veel spektakel zien. Het hoogst in de peilingen staat de zakenman Donald Trump (1946). Deze babyboomer trekt veel aanhangers onder Republikeinse stemmers. Hij doet het ook verrassend goed onder traditioneel Democratisch stemmende groepen als zwarten, joden en inheemse Amerikanen, waar zijn rauwe, niets ontziende stijl een snaar raakt. Alleen onder latino’s doet Trump het, niet verrassend na zijn denigrerende opmerkingen over Mexicaanse immigranten, veel slechter dan zijn Spaanssprekende rivaal J.E. ‘Jeb’  Bush.

Wat wil Trump?
Donald Trump staat niet bekend als iemand die een blad voor zijn mond neemt. Zijn controversiële uitspraken over Mexicaanse immigranten en dergelijke, waar nu veel ophef over wordt gemaakt, zijn niet nieuw, maar terug te vinden in zijn boek Time to get Tough: Making America #1 Again.

De standpunten van Trump zijn in het kort:
– De organisatie van olie-exporterende landen OPEC is een prijskartel en de VS moet OPEC hiervoor een boete opleggen. De VS moet de plm. 1 biljoen dollar die de oorlogen in Irak en Libië de Amerikaanse schatkist hebben gekost, terugvorderen van deze landen. De VS moet energieonafhankelijk worden door schalie-olie en nieuwe boringen in zee. De opwarming is volgens Trump onzin.
– China is bezig met een subversieve strategie om Amerikaanse technologie te stelen en de Amerikaanse industrie te ondermijnen. Zolang de Chinese yuan kunstmatig ondergewaardeerd wordt door de Chinese centrale bank, moet de VS een importheffing van 20% op Chinese importen leggen. Ook mag China niet meer eisen dat Amerikaanse kennis aan China ter beschikking moet worden gesteld om in China te mogen produceren.
– De belastingen moeten worden verlaagd. De vennootschapsbelasting, nu in de VS rond de 35%, moet terug naar nul. Zo verdwijnen de fiscale spelletjes die nu via belastingparadijzen worden gespeeld.
– De verspilling in de Amerikaanse sociale voorzieningen Medicare  en Medicaid moet worden beëindigd. Dit kan door deze systemen landelijk op elkaar aan te sluiten en fraude hard aan te pakken. De uit de hand gelopen claimcultuur moet worden gestopt door een maximumbedrag aan letselschade te koppelen. Daardoor kunnen de tarieven in de gezondheidszorg omlaag. Obamacare moet worden teruggedraaid.
– De VS moet een harder en agressiever buitenlandbeleid voeren. “Valse vrienden” zoals Pakistan en Saoedi-Arabië, die hebben bewezen dubbel spel te spelen, moeten niet worden gezien als bondgenoten en China, Iran en Rusland moeten de duimschroeven worden aangedraaid, zodat ze de VS weer serieus gaan nemen.
– Illegale immigranten moeten worden gedeporteerd als criminelen en al hun burgerrechten moeten worden ingetrokken. Dat zal de misdaad sterk doen dalen. De VS moet juist veel meer Amerikaanse werkvergunningen dan nu uitdelen aan buitenlandse studenten die in de VS hebben gestudeerd, in plaats van hun waardevolle kennis weg te laten lekken.

Is Trump een narcistische clown?
Donald Trump lijdt, voorzichtig uitgedrukt, niet bepaald aan een gebrek aan zelfvertrouwen. Hij is een in de VS populair entertainer. Toch zijn zijn ideeën minder krankzinnig dan de vaak ‘progressieve’  tegenstanders van hem doen voorkomen.

Uit de klassiek-republikeinse koker komen zijn voorspelbare klimaatscepticisme,  oproepen om meer te gaan olieboren en om de belastingen te verlagen.

Interessanter zijn zijn ideeën om illegale immigratie hard aan te pakken en net als noorderbuur Canada een merit-based immigratiepolitiek in te voeren. Wij pleitten hier voor Nederland al eerder voor. Wat betreft China en OPEC slaat hij denk ik de spijker op zijn kop, al is het niet te verkopen om zoals hij wil, een land als Irak, waarvan de bevolking niet om de Amerikaanse ‘redders’ heeft gevraagd, op te laten draaien voor dit kostbare militaire avontuur.
Naar het nu lijkt, zal de Chinese yuan in oktober 2015 een officiële reservevaluta gaan worden, zoals bijvoorbeeld de dollar en de euro al zijn. Dit zou ook een einde aan de gemanipuleerde wisselkoersen betekenen en een grote wijziging in de Chinese economische strategie. China moet ook wel (het land wordt te duur als lage-lonenland), en kan zo langzamerhand ook prima op kwaliteit concurreren in plaats van op prijs. China innoveert steeds meer zelf, en gaat nu concurreren op technische know-how in plaats van goedkope massaproductie. Deze analyse van Trump is dus gedateerd (wat ook logisch is, zijn boek dateert van 2012).

Ook kan inderdaad de verspilling in de bureaucratische Amerikaanse sociale zekerheid en gezondheidszorg flink worden teruggebracht, zeker als de claimcultuur verdwijnt.

Kortom: Donald Trump is niet de domme blaaskaak waar hij vaak voor wordt gehouden. Hij heeft op enkele punten verrassend goede ideeën. Hij zou het zijn tegenstanders in de electorale race wel eens erg lastig kunnen maken, als hij op enkele onverdedigbare punten, zoals het ontkennen van klimaatsverandering en het behandelen van bezette oliestaten als woekergewest, inbindt. Dit zou niet de eerste keer zijn. Trump is uitermate pragmatisch en heeft in het verleden bewezen snel van inzichten te kunnen wisselen als daar goede redenen voor zijn.

De tikkende Cascadia tijdbom onder Californië

Laat een reactie achter / Analyses, Geopolitiek, Ideeën, Wereld, Wetenschap / Door

Vergeet de San Andreas-breuk. Volgens seismologen is er een veel gevaarlijker breuk actief onder het noordelijk deel van Californië, Washington en Oregon: de Cascadia breukzone. Zal een Richter 9-klasse aardbeving de Amerikaanse westkust verwoesten, zoals eerder in Japan?

Onderduikende plaat zorgt voor enorme aardbevingen
Aardbevingen ontstaan door langs elkaar heen schuivende aardplaten. Californië ligt op de plaats waar twee aardschollen langs elkaar wrijven: de Noord-Amerikaanse continentale plaat en de restanten  van de in de tijd van de dino’s enorme Farallon-schol, die nu bijna geheel weggedrukt is tussen de Pacifische plaat en de Noord-Amerikaanse plaat. Extra vervelend is dat het dichtstbevolkte deel van Californië nu net het deel is, waar de Farallon-schol wordt weggedrukt: de San Andreasbreuk.

De Chinezen kenden al bijna 2000 jaar een primitieve aardbevingsdetector, omstreeks het begin van de jaartelling uitgevonden door hofastronoom Zhang Heng. Copyright: University of Maine/Marilyn Shea

De allesverwoestende aardbeving van 1700
De noordelijker gelegen staten Washington en Oregon lijken stabieler dan Californië. Hier doen zich zelfs geen kleine aardaschokken voor. Schijn bedriegt hier: in feite is deze aardbevingsszone zzelfs nog erger dan in zuid-Californie. Archeologen vonden bewijs van een vernietigende aardbeving met een grootte van rond de 9 op de schaal van Richter in de periode voor de Europese kolonisatie, rond 1700 AD. Ook de inheemse volken die in die tijd in het gebied woonden, vertelden verhalen over een vernietigende aardbeving enkele generaties geleden.  Het Pachena Baai-volk werd tot de laatste mens uitgeroeid door een enorme tsunami.

Japanse historici uit de Tokugawa-tijd beschreven een ‘orphan tsunami‘, dat wil zeggen een tsunami zonder bijbehorende aardbeving, die op een winterdag in het jaar 1700 toesloeg over de gehele Japanse oostkust en een spoor van vernielingen aanrichtte. De Amerikaanse westkust ligt meer dan tienduizend kilometer van de Japanse kusten, waardoor deze aardbeving met de primitieve apparatuur uit die tijd (zie foto) niet waarneembaar was.

Onderzoekers verwachten een zware aardbeving met bijbehorende tsunami aan de westkust van de VS. Bron: BBC Magazine

Deze aardbeving was, zo kunnen we uit overblijfselen opmaken, enorm. Grote stukken kustbos verdwenen onder water. Nu zijn deze nog te zien als “spookbossen”. Een groot deel van de kustbewoners kwam om, complete dorpen werden van de aardbodem weggevaagd. Ook in Japan veroorzaakte de tsunami, die op kwam zetten uit het niets, duizenden doden. Elk jaar verdwijnt ongeveer zes centimeter van het Juan de Fuca-plaatfragment onder de Noordamerikaanse schol. Deze wordt steeds verder naar het oosten weggedrukt. Tot de druk te hoog wordt. Dit leidt gemiddeld elke driehonderd tot vijfhonderd jaar tot een catastrofale aardbeving, waarbij de Noordamerikaanse aardschol tientallen meters terugveert en meer dan een meter inzakt. Hierdoor ontstaat een enorme tsunami, die de Amerikaanse westkust, en Japanse oostkust zal teisteren.

Dit proces herhaalt zich elke paar honderd jaar. Zo zijn er ook in boomringen van door de aardbeving getroffen bomen, aanwijzingen voor eerdere aardbevingen rond 1310, 810, 400 etc. gevonden.

Hoe groot is de kans op een aardbeving nu?
De spanningen in de aardkorst hopen zich voortdurend op. Een aardbeving is een ontlading van die spanning, waarbij de aardkorst in een paar seconden tot enkele meters opschuift. Seismologen denken dat de spanning in de Cascadia breukzone nu zo hoog is, dat er 37 procent kans is op een aardbeving tussen nu en vijftig jaar in de toekomst. Dit zou rampzalige gevolgen hebben voor de miljoenenstad Vancouver en andere kuststeden in de buurt van deze aardbevingszone. Naar schatting zouden er zeker meer dan tienduizend doden vallen, met miljoenen verwoeste huizen, wat het de vernietigendste natuurramp ooit in Noord-Amerika zou maken.

Video: wat als de aanslag van 9/11 nooit plaats had gevonden?

2 reacties / Analyses, Geopolitiek, Ideeën, Visionaire vragen, Wereld / Door

De vier gelijktijdige aanvallen op beide torens van het World Trade Center, het Pentagon en (mislukt) het Witte Huis door, waarschijnlijk, de terreurbeweging al Qaeda zette een keten van gebeurtenissen in gang die de wereld ingrijpend veranderden. Wat als de  aanslag nooit plaats had gevonden? In deze video een mogelijk scenario.

Mijn persoonlijke mening: ik denk dat door de aanslag de islamistische beweging stevig op de kaart kwam te staan en hierdoor hun pogingen om mainstream te worden in de islamitische wereld veel kansrijker werden. Aan de illusies van mensen als Fukuyama, dat het einde van de geschiedenis is aangebroken, kwam letterlijk in een klap een einde.

Confederale Staten: wat als de zuiderlingen de Amerikaanse Burgeroorlog hadden gewonnen?

6 reacties / Analyses, Ideeën / Door

De Amerikaanse burgeroorlog (1853-1856) brak uit tussen het industriële noorden, de Federalisten, en op plantage-arbeid draaiende zuiden, de Confederatie. De zuiderlingen wilden geen afstand doen van hun slaven. In een bloedige burgeroorlog hakten de sterkere noordelijke staten, waar drie keer zoveel mensen woonden en veel moderne fabrieken stonden, de zuidelijke staten in de pan. Wat als Engeland en Frankrijk de zuiderlingen hadden gesteund met hun troepen, wat op een haartje na niet is gebeurd, en de Confederalisten met hun veel betere generaal Lee de Unie in de pan hadden gehakt?

Dit was niet alleen akelig afgelopen voor de slaven. Ook voor Zuid-Amerika hadden de Confederalisten erg onaangename plannen. De Nederlandse slavenhandel zou vermoedelijk sterk zijn opgebloeid door de enorme behoefte aan plantagearbeiders uit Afrika. Ook had een staat waarvan het bestaansrecht afhing van de slavernij en institutioneel racisme, uiteraard een heel andere houding tegen het fascisme gehad dan de VS nu…

Duitse autofabrikanten toch concurrerender ondanks hoog salaris

12 reacties / Analyses, Economie / Door

Bruto verdient een arbeider bij de Duitse Volkswagen, Mercedes of BMW fabrieken twee maal zo veel als zijn Amerikaanse collega. Toch laten de Duitsers weinig heel van General Motors en ander Amerikaanse autofabrikanten. Er rollen twee maal zoveel Duitse als Amerikaanse auto’s van de lopende band. De Amerikanen zijn verbijsterd. Hoe krijgen de Duitsers dat voor elkaar? Waar de Europeanen jarenlang werden afgedaan als wereldvreemde losers, begint de stemming in de VS nu langzaam om te slaan.

Duits wonder
Vergeleken met de VS is Duitsland maar klein: er zijn vier maal zoveel Amerikanen als Duitsers, die een dertig keer zo klein land bewonen. Toch maakt het kleine Duitsland 5,5 miljoen auto’s. Dat zijn er twee keer zoveel dan de 2,7 miljoen Amerikaanse auto’s. Ook worden Duitse arbeiders veel beter betaald dan hun Amerikaanse collega’s: gemiddeld bruto $67,14 per uur, vergeleken met de $ 33,77 per uur die Amerikaanse fabrikanten aan hun arbeiders kwijt zijn. Je zou verwachten dat de ene na de andere Duitse fabriek op de fles zou gaan. De praktijk is tegenovergesteld: als een stoomwals gaan de drie Duitse fabrikanten Daimler Benz, BMW en Volkswagen over de Amerikaanse concurrentie heen. Klaarblijkelijk klopt het neoliberale dogma dat lagere lonen altijd een concurrentievoordeel geven, niet altijd. Wat is er aan de hand?

Ondanks de dubbele - soms zelfs viervoudige - bruto uurlonen, walsen Duitse autofabrikanten over hun Amerikaanse concullega's heen. Wat is hun geheim?

Confrontatiemodel maakt VS derde-wereldland
Remapping Debate heeft hier onderzoek naar gedaan. Volgens de auteur van het artikel, Kevin C. Brown, is het kenmerkende verschil tussen Duitsland en de VS dat in Duitsland de autofabrikanten in een omgeving werken waar een race naar de bodem wordt voorkomen, terwijl die in de VS juist wordt aangemoedigd.
Vertrouwen en samenwerking is in Amerikaanse fabrieken ver te zoeken. Om te beginnen worden de machtige vakbonden beheerst door de maffia, waardoor werkgevers vakbonden wantrouwen. Ook worden de meeste Amerikaanse bedrijven geleid volgens het confrontatiemodel. Harde, op efficiëntie sturende managers leiden werknemers op autoritaire wijze. Je begrijpt dat Amerikaanse werknemers hier niet al te warme gevoelens voor hun baas aan over houden en deze graag een hak zetten door bijvoorbeeld te staken. Ook zakken de lonen steeds meer. Op dit moment betalen Amerikaanse (en ook Duitse) autobedrijven in staten waar vakbonden worden dwarsgezeten, steeds vaker lonen van rond de vijftien dollar bruto per uur. Essentieel voor de concurrentiepositie van de Amerikanen, vindt de autobranche. De cijfers spreken echter andere taal.

Oorlog binnen bedrijven
De Amerikaanse vakbonden maken de ergste nachtmerrie van de werkgevers waar. Amerikanen houden niet erg van uitpraten, dus draait het vaak uit op een staking. Een harde confrontatie tussen boze werknemers en op profit margin beluste managers. Hero against villain. Uiteraard maken de werkgevers, en vooral de Amerikaanse managers,  het daar ook naar. Het gevolg is dat de Amerikaanse bedrijven beheerst worden door wantrouwen. Werkgevers vertikken het om dure robots neer te zetten. Daarvoor moeten werknemers immers worden bijgeschoold. Werknemers op hun beurt voelen zich schandalig onderbetaald en zullen niet harder werken dan nodig. Geen wonder dat in steeds meer Amerikaanse bedrijven camera’s worden gehangen om de werknemers in de gaten te houden. Ook moeten werknemers omdat ze slecht betaald worden, een tweede baantje er bij nemen. Het gevolg is dat ze minder kwalitatief werk af kunnen leveren.

Het Duitse geheim: vertrouwen
War Amerikaanse arbeiders elke dag voor hun baan moeten vrezen, hebben Duitse arbeiders alle gelegenheid zich aan hun werk te wijden. Ze wordn goed beschermd door de Duitse metaalvakbond, IG Metall, en de doorgaans harmonieuze relaties tussen de Duitse werkgevers en de vakbond. Het gevolg: in Duitsland wordt nauwelijks gestaakt en hard gewerkt. Conflicten worden uitgepraat. Er bestaat een sociaal contract. Als auto-arbeiders zich helemaal geven voor hun werk, krijgen ze in ruil een vaste aanstelling met een goed salaris. Wat vermoedelijk ook scheelt is dat er in Duitsland minder sprake is van aandeelhoudersterreur, waardoor Duitse fabrikanten zich meer op efficiëntie, productkwaliteit en innovatie kunnen richten. Er bestaan “Arbeitsraten” in elke fabriek, een soort ondernemingsraden, waar management en werknemers samenwerken om de werkomstandigheden en de effectiviteit van de productie te verbeteren.

Het gevolg is dat zowel managers als werknemers zich richten op het belang van het bedrijf als geheel, wat uiteraard prettige consequenties heeft voor de rentabiliteit. Door de goed geregelde werkomstandigheden en baanzekerheid kunnen veranderingen ook snel doorgevoerd worden zonder dat werknemers zich verzetten. Het overleven van de fabriek is immers ook in hun belang. Omdat de arbeidskosten hoog zijn, worden Duitse fabrikanten geprikkeld om zo modern mogelijke apparatuur neer te zetten en het maximale uit hun werknemers te halen door scholing.

Bron
Kevin Brown, A tale of two systems, Remapping Debate (2011)

Update: de open-source overheid

13 reacties / Maatschappij, Nederland / Door

De Amerikaanse overheid zet alle niet-geheime overheidsinformatie op internet. Een visionair besluit met verstrekkende gevolgen. Nederland zou er heel veel mee opschieten als het Amerikaanse voorbeeld wordt gevolgd.

Ambtenaren in oorlog met wobbers
Het is de schrik van menig ambtenaar en politicus. De WOB, Wet Openbaarheid Bestuur. Geen wonder dat kranten en journalisten die ‘wobben’, zoals dit in journalistenjargon heet, bepaald niet met open armen worden ontvangen en vaak zelfs met geniepige bureaucratische trucs regelrecht tegengewerkt. De rechter moest er bijvoorbeeld meerdere keren aan te pas komen om RTL Nieuws inzage te geven in inspectierapporten van ziekenhuizen en dergelijke. Toch is dit merkwaardig. Waarom zet de overheid die documenten niet gewoon op internet? We betalen er belastinggeld genoeg voor.

Disclosure, the American way
In de VS bestaat er zowel bij de Republikeinen als de Democraten meer wantrouwen tegen de overheid dan in Nederland. Een van Obama’s verkiezingsbeloften was dan ook: meer openheid.
Sinds zijn aantreden laat Obama er geen gras over groeien.

Vivek Kundra, Obama's software-onderkoning.

Hij heeft een speciale functionaris, Vivek Kundra, aangesteld met als enige taak: het openbaar maken van alle niet-geclassificeerde Amerikaanse overheidsinformatie. Anders dan in Nederland is alle informatie die de overheid publiceert, publiek eigendom volgens de Freedom of Information Act. De belastingbetaler heeft er immers al voor betaald, redeneren de Amerikanen. Obama’s project, data.gov, is de logische consequentie.

Overheidsdata wordt goudmijn
De gevolgen zijn nu al merkbaar. Met het vrijkomen van een schatkist aan overheidsinformatie stortten duizenden commerciële partijen zich op deze goudmijn.

Politici als mevriouw Guusje ter Horst willen heel veel van ons weten. Zelf zijn ze heel wat zwijgzamer.

Het gevolg: het is in de VS bijvoorbeeld heel makkelijk om er achter te komen welk ziekenhuis de beste zorg en de minste sterfgevallen kent. Er bestond al jaren lang een weinig gebruiksvriendelijke overheidswebsite, Hospital Compare, die door vrijwel niemand werd bezocht. Dit is naar de maatstaven van de Nederlandse ambtelijke mandarijnen bij het ministerie van Volksgezondheid en politici al heiligschennis.  Bing, de zoekmachine van Microsoft, heeft nu de databases gedownload en verwerkt in de zoekdatabase. Wie nu zoekt op de naam van, zeg, het West Boca Medical Center in Florida in Bing weet nu dat het een beter idee is je in het naburige Broward General Medical Center te laten behandelen. Het gevolg: de ziekenhuizen gaan fel concurreren op kwaliteit.

Inspectie: van lam tot leeuw
Ook andere inspectierapporten verdwijnen niet meer in een stoffige la maar komen openbaar, wat bij probleembedrijven een gezond respect  voor overheidsinspecteurs oplevert.  Je dure marketingcampagne van een half miljoen is weggegooid geld als je klanten op internet kunnen nalezen dat je de smerigste fabriek van de provincie hebt of illegalen onder mensonterende omstandigheden uitbuit.

Snelle bezuinigingen
De kostenbesparingen voor de Amerikaanse overheid zijn enorm. Er hoeven geen dure software- en websiteontwikkelaars meer in te worden gezet. Omdat alle data, die eerst verspreid was over – schrik niet – 24.000 overheidswebsites nu op één enkele plek is verzameld, kunnen ook overheidsprojecten gebenchmarked (met elkaar vergeleken) worden.

Mohammed as-Sahhaf, de Iraakse minister van Informatie, verhief het liegen tot literaire kunstvorm.

Het gevolg: nu is snel duidelijk welke overheidsprojecten slecht presteren en dus het beste snel de nek om kunnen worden gedraaid. De Amerikanen  voegden ook hier de daad bij het woord met als voorlopig resultaat een besparing van vele honderden miljoenen dollar. Mislukte projecten kosten de Amerikaanse overheid drie miljard per jaar, dus er kan nog veel meer winst worden geboekt. Naar Nederlandse maatstaven zou dat ongeveer driehonderd miljoen op jaarbasis opleveren.

Verbeterde democratie

Leugens van politici kunnen nu door burgers gemakkelijk worden doorzien. Als een politicus bijvoorbeeld beweert dat onder zijn bestuur wijken veiliger en rijker zijn geworden, is hij of zij met enkele muisklikken te ontmaskeren.

Kortom: laten ze Kundra als hij in de VS klaar is, alsjeblieft snel deze kant op sturen en dan doorgaan in Brussel.

UPDATE: hackdeoverheid.nl actief

Door toeval kwam ik er achter dat er al vier jaar een werkgroep op internet actief is die er inderdaad naar streeft om alle overheidsinformatie openbaar te maken en online te laten zetten. Hierdoor zouden dezelfde gunstige effecten kunnen ontstaan als nu in de Verenigde Staten te merken zijn. Meer informatie op www.hackdeoverheid.nl.

Dutch
Dutch English