Voorheen werd de klimaatverandering als belangrijkste reden genoemd om te investeren in duurzame energiebronnen zoals wind- en zonne-energie. Dat is aan het veranderen.
Nu blijkt het economisch rendabel om windmolens en zonnepanelen te maken i.p.v. conventionele energiecentrales. Niet alleen voor kleinschalige, afgelegen boerderijen, maar grote bedrijven in grote steden beginnen zelf energie op te wekken om de kosten te drukken.
In sommige delen van de wereld kan zonne-energie al concurreren met energie uit fossiele brandstof.
Optimisten menen dat we in 2050 volledig zullen zijn overgestapt op duurzame energie. Tijdens die overstap zelf zullen we nog heel veel fossiele energie moeten investeren in de bouw van windmolens en zonne-centrales.
Het lijkt erop dat de overstap naar duurzame alternatieven, te laat is ingezet: 2050 is nog ver weg. In veel landen is er nu al een nijpend tekort aan energie. Klik voor een overzicht eens naar energyshortage.org. In grote delen van Afrika en Zuid-Azië zijn stroomonderbrekingen een alledaags verschijnsel.
In het zonovergoten Australië moet in allerijl een conventionele elektriciteitscentrale uit de grond gestampt worden om een dreigend energietekort af te wenden.
Makkelijk winbare olie en steenkool raken op en zullen onvoldoende zijn om tot 2050 voldoende energie op te wekken. De overstap naar duurzame energie moet zo snel mogelijk.
Voor de overstap naar duurzame energie is geen geld opzij gezet. Overheden zullen jarenlang veel moeten bezuinigen op uitgaven aan onderwijs, gezondheidszorg en defensie om de energiecentrales van de toekomst te bouwen. De politici kunnen dergelijke langetermijnplannen moeilijk verkopen en zullen daarom de pijnlijke beslissingen voor zich uitschuiven.
De duurzame energie van de toekomst hebben we nu al nodig. Door energietekorten zal onze welvaart afnemen. Gedwongen door hoge kosten en stroomonderbrekingen, zullen we ons leven aanpassen. De vraag naar elektriciteit zal afnemen. Met als groot voordeel dat de overstap naar duurzame elektriciteit makkelijker wordt.
Over een miljard jaar is de aarde veel heter dan nu. De zon schijnt feller en alle water verdampt, waardoor het broeikaseffect totaal uit de hand loopt. Is de aarde ten dode opgeschreven?
De aarde zal over een miljard jaar er uit zien als Venus, tenzij onze nakomelingen ingrijpen.
Natuurbeschermers vinden dat we onze planeet in ongerepte staat moeten bewaren voor ons nageslacht. ‘Deep ecology’ bewegingen als de CoE en het Gaia Liberation Front vinden zelfs dat de mens moet uitsterven om het andere leven de kans te geven zich te ontwikkelen. Hoe zou het de aarde vergaan zonder mens?
De ondergang van de aarde
Ten eerste zou de kooldioxide, die door de mens in de vorm van fossiele brandstoffen naar boven is gehaald, snel worden opgebruikt door welig tierende jungles. In feite heerste er de afgelopen vijftien tot twintig miljoen jaar en dramatische periode met weinig kooldioxide. Dit zou de gemiddelde temperaturen doen dalen en ijstijden zouden gedurende een paar miljoen jaar weer af- en aantreden. Dan, op langere termijn, zou het klimaat uiteindelijk heter worden. De zon begint namelijk steeds feller te schijnen, of zoals een weerkundige zou zeggen: de zonneconstante neemt geleidelijk toe.
Op een gegeven moment wordt het punt bereikt dat de verdamping van zeewater totaal uit de hand loopt. Waterdamp is een krachtig broeikaseffect, dus vanaf dat moment gaat het snel. De oceanen veranderen in een dikke deken van waterdamp, waardoor temperaturen oplopen tot ver boven de honderd graden. Het fellere zonlicht laat de waterdamp uiteenvallen in waterstof en zuurstof. De waterstof lekt weg, net zoals bij Venus gebeurd is en de aarde verandert in een tweede, wat koelere Venus.
Wat kunnen onze nazaten er aan doen?
Visionairen hebben voorgesteld de aarde door middel van zogeheten gravity slingshots in een baan verder van de zon af te brengen. Nu wordt deze gebruikt door ruimtesondes om bewegingsenergie van planeten als Venus of Jupiter af te tappen (of die daar te dumpen). Het effect lijkt dat op twee botsende kogels, waarbij een lichte kogel op een zeer zware kogel botst en bewegingsenergie aftapt. Voer voldoende gravity slingshots uit, waarbij bijvoorbeeld zware ruimteschepen of asteroïden langs de aarde suizen. Het gevolg zal zijn dat de aarde steeds meer bewegingsenergie krijgt en de aarde in een baan verder van de zon komt te staan.
Een andere, nog veel ingrijpender oplossing is de zon af te tappen: star lifting. Meer dan negenennegentig procent van alle massa in het zonnestelsel zit in de zon. Hoe zwaarder de ster, des te feller deze brandt en des te korter de levensduur. Als de massa van de zon met bijvoorbeeld tien procent terug te brengen is, schijnt hij dertig procent minder fel. Voldoende om nog een paar miljard jaar behaaglijk van de zon te kunnen genieten…
Onze steden kunnen snel worden voorzien van geheimen die we niet met het blote oog kunnen zien. De straten, gebouwen en soms zelfs de burgers zelf kunnen wemelen van virtuele informatie. Met behulp van augmented reality (AR) kan je zien hoeveel hotelkamers in een hotel bezet zijn en de beoordeling van een restaurant raadplegen als je er langs loopt. De mensen die je ontmoet kunnen zelfs hun naam of beroep vrijgeven voor je een woord zegt.
AR staat op een punt een nieuwe laag over het stadslandschap te leggen door grafische informatie van apps en het internet in objecten in je gezichtsveld te projecteren als je rondkijkt. De cameras en verbeterde brillenglazen die nodig zijn voor AR worden steeds kleiner, slimmer en beter ontworpen en kunnen spoedig de ruimte en objecten om ons heen transformeren. “Informatie zou naadloos worden geïntegreerd om op die manier ons te helpen beslissingen te maken”, zegt James Alliban, een Londense ontwerper en AR-kunstenaar.
Kunnen we straks van voorbijgangers zien of ze een strafblad hebben?
De ‘augmented’ stad zal van een grote variëteit aan bronnen worden opgebouwd, variërend van adverteerders tot onze sociale netwerken. Denk aan winkelen. Zwevende advertenties in de supermarkt kunnen zich gedragen als een school vissen en je naar de beste deals van die dag leiden. Producten in de schappen kunnen virtueel worden gemerkt met prijs, waardering op sociale media en informatie over hun oorsprong en de productieketen, van land tot schap. De informatie wordt in feite onderdeel van het product zelf, zegt Mistry.
Dit betekent onvermijjdelijk dt een groot deel van onze beslissingen zal worden uitbeteed aan onze apparaten en het internet. Hierdoor zullen we nog meer afhankelijk worden van technologie dan nu het geval is. Eén stroomstoring of EMP-puls en we zijn letterlijk ontredderd, verdwaalden in een compleet onbekende wereld. “Zodra de AR-bril wordt weggenomen, voelt de gebruiker zich gehandicapt, is als het ware een deel van zijn of haar hersenen kwijtgeraakt.” aldus Alliban.
De mogelijkheden voor reclame zijn zo groot dat reclamemakers waarschijnlijk gratis augmented reality setjes ter beschikking stellen – waarbij reclames van de deelnemende bedrijven plus routebeschrijving worden getoond.
AR kan meer beïnvloeden dan alleen onze ontmoetingen met levenloze objecten, zegt Keiicho Matsuda, een Londense architect die zich met AR bezig houdt. Informatie over mensen die uit sociale netwerkprofielen en andere internetbronnen wordt samengesteld kan worden vertoond als je ze ontmoet. Er is weinig behoefte meer aan praatjes over het weer, je kan meteen doordringen tot de kern van de zaak. “Informatie die je altijd bij de hand hebt, zal een behoorlijk groot effect hebben op onze sociale interacties”, aldus Matsuda.
Dit soort persoonlijke informatie doet het ergste vermoeden voor privacy. Als je AR-bril iedere persoon op straat kan koppelen aan hun Facebook-profiel, wordt het moeilijk anoniem te blijven. Toch zal AR onze wereld levendiger en interessanter maken. Het wordt zo ook mogelijk om in eigen stad of buurt op vakantie te gaan. Met virtual reality kunnen er zo een aantal palmbomen aan toegevoegd worden…
Mainstream media deskundigen blijken het er nogal beroerd van af te brengen als het op toekomstige ontwikkelingen gaat. Zo zagen ze de opkomst van Gorbatsjov als hervormer niet aankomen. Over de kredietcrisis zaten ze er ook faliekant naast (hoewel economen van de Oostenrijkse School die al zagen aankomen). Wat wel werkt? Internet, zo blijkt keer op keer uit onderzoek.
Gedurende ongeveer twintig jaar, vanaf de jaren tachtig, bestudeerde politicoloog Philip Tetlock voorspellingen van mensen die op hun vakgebied als experts werden beschouwd(1). De 280 specialisten deden in hun werk als regeringsadviseur of op TV uitgenodigde deskundige voorspellingen over zaken als de opkomst van China of de veiligheidssituatie in het Midden Oosten. Na vele jaren controleerde hij hun voorspellingen. De resultaten waren bedroevend: volgens een commentator zouden apen die met een dartpijltje gooien zelfs nog betere voorspellingen formuleren.
Internet blijkt beter de toekomst te kunnen voorspellen dan deskundigen.
Met text mining, een krachtige nieuwe methode om trends te analyseren en zo voorspellingen te doen, worden aanmerkelijk betere resultaten geboekt. Text mining analyseert de sentimenten die worden uitgedrukt in blog posts, tweets en Facebook updates. Op deze manier kan je tot dusver onovertroffen inzichten krijgen in de heersende sentimenten in de wereld en het gebruiken om te voorspellen wat ons te wachten staat.
Onderzoekers hebben al een methode om Amerikaanse nervositeitsniveaus te indexeren ontwikkeld (2) om zo voorspellingen over de aandelenkoersen te verbeteren. Beleggers worden namelijk geleid door hebzucht en angst; hoe groter de angst, hoe lager de aandelenkoersen. Anderen hebben zoekopdrachten op Google gebruikt als middel om te voorspellen. Veel zoekacties op bepaalde termen die met het zoeken naar werk te maken hebben, laten zien dat de werkloosheid stijgt. Dit is nog maar het begin. Verschillende bedrijven slaan complete delen van het internet op om krachtiger voorspellingen te kunnen doen. Het bedrijf WiseWindow in het Californische Irvine bestudeert meningen die door 77 miljoen Facebook-gebruikers en andere sociale media websites worden geventileerd. De firma doet aan datamining om zo consumentensentimenten en opkomende trends in de gaten te houden. Deze zijn uiteraard erg belangrijk voor multinationals die zo concurrenten te vlug af zijn.
Sommigen denken zelfs dat je door sociale media-websites in de gaten te houden, recessies zo snel aan zou kunnen zien komen. Voorlopige resultaten onderschrijven deze trend. Deze mensen vergeten echter dat de oorzaak van de financiële crisis in 2009/2010 weinig te maken heeft met consumentensentiment, maar alles met het veel te veel geld in de economie pompen, financieel wanbeheer en regelrechte boekhoudfraude en stropdoorschuiving bij banken. Mensen een euforisch gevoel aanpraten terwijl het economische fundament op instorten staat, is ethisch verwerpelijk en bovendien nogal dom, tenzij je jezelf hiermee schaamteloos wilt verrijken op kosten van anderen. De klap komt dan nog veel harder aan.
Dus wen er al vast maar aan. Je hartekreten op Facebook, Hyves of Twitter dienen allemaal om de winsten van grote multinationals op te krikken. Geen wonder bijvoorbeeld dat de louche zakenbank Goldman Sachs begin 2011 een stevig aandeel in Facebook verworven heeft.
Er komen steeds meer mensen en landbouwgrond wordt steeds schaarser. Tegelijkertijd kunnen we steeds meer, technisch gezien. Hoe ziet voedsel er in de toekomst uit?
Wereldbevolking blijft doorgroeien
Volgens berekeningen van de VN (waarvan het de vraag is of deze uit zullen komen) zal de wereldbevolking zal stabiliseren rond tien miljard in 2070 (1). Vooral de voorspelling tot 2300 is amusant. Waarschijnlijk bestaat de mens zoals we hem nu kennen, dan niet eens meer. Omdat hun welvaart veel groter is dan dat van de mensen nu, zullen ze ook meer en beter willen eten dan nu het geval is in bijvoorbeeld Afrika onder de Sahara. Kortom: het steeds toenemende aantal mensen zal een steeds groter stempel drukken op de wereldvoedselvoorziening.
Kunstvlees en vlees uit het laboratorium
Vee vraagt een veelvoud aan voedsel om vlees te produceren. De voederconversie ligt vaak rond de vijf à tien: voor elke kilo vlees is er vijf tot tien kilo veevoer nodig. Op dit moment is er al schaarste aan graan en andere gewassen die als veevoer worden gebruikt en alleen door zeer veel energie en kunstmest te gebruiken zijn de vele marginale landbouwgebieden nog tot een hogere productie te brengen. Als we al aan voldoende forsfaat kunnen komen: de werkelijke bottleneck. Daarom valt te verwachten dat er veel meer vegetarische vleesvervangers zullen komen. De techniek daarvoor wordt steeds beter. De kwaliteit van kunstvlees ook. Kunstvlees kan ook verrijkt worden met bijvoorbeeld meervoudig onverzadigde vetten, vitaminen en precies de aminozuurverhouding die mensen nodig hebben.
Ook wordt nu geëxperimenteerd met de teelt van insecten. Insecten zetten voedsel veel efficiënter om in vlees dan zoogdieren of vogels. Een andere oplossing zou zijn om vissen te kweken die in symbiose leven met algen en daardoor alleen zonlicht nodig hebben om van te leven en groeien.
Een andere oplossing is in-vitro vlees, weefselkweek dus. In feite eten we maar een klein deel van een dier. Uit planten of algen kan je de benodigde aminozuren, vitaminen en suikers winnen en deze gebruiken om cellen te voeden. Dit zorgt dat 100% van het vlees eetbaar is en heeft nog twee andere voordelen. Een hoog percentage voedsel wordt omgezet in vlees en er is geen dier dat een miserabel leven moet lijden, de reden dat de dierenbeschermers van PETA in 2008 een prijs van 1 miljoen dollar hebben uitgeloofd voor de eerste die er in slaagt, kunstvlees van de grond te krijgen. Naarmate onze ethische gevoeligheid (en laten we dat hopen, gezien de steeds akeliger gevolgen die misbruik van krachtige technologie heeft) toeneemt, wordt deze overweging steeds belangrijker.
Tafeltje dek je
Cornucopia, de voedselprinter van MIT. Er zijn ook modellen die chocolade printen. Nooit meer naar de banketbakker voor een doosje bonbons dus.
Voor veel mensen is het prettig te weten dat al hun voedsel uit hun eigen huis of tuin afkomstig is. Als eerste fase kan je denken aan kunstmatig verlichte kasjes, waar gewassen als sla worden gekweekt.
Als voedselfabrieken worden verkleind, kan voedsel ook chemisch worden bereid. Als je techniek maar er genoeg is, is alles wat je nodig hebt atomen van de elementen die in voedsel zitten (koolstof, waterstof, zuurstof, stikstof, fosfor en zwavel, met wat minieme hoeveelheden sporenelementen) die je met behulp van energie op de juiste plaatsen zet. Je krijgt dan iets met dezelfde functie als de voedselreplicator uit de tv-serie Star Trek. Nano-profeet Eric K. Drexler beschreef een realistischer alternatief: de moleculaire assembler die voorwerpen atoom voor atoom in elkaar zet. Tafeltje dek je dus. Jazeker, je moeder bereidde je uitstekend voor op de toekomst toen ze je sprookjes voorlas.
Op de Amerikaanse technische universiteit MIT is al iets dergelijks ontwikkeld in zeer primitieve vorm: een voedselprinter(2). Wie weet kan je straks door een code in te toetsen je snack uit de printer halen (of uit de muur), nadat je het recept hebt gedownload van internet.
Mens heeft in toekomst geen voedsel meer nodig
Je kan je ook voorstellen dat het menselijk lichaam zo wordt omgebouwd dat we geen voedsel meer nodig hebben, alleen nog energie. Een biologisch lichaam is gevoelig voor ziekte en gebrek. Een machine niet, althans, als deze zichzelf even goed kan repareren als een biologisch lichaam dat kan en goed beveiligd is tegen allerlei akelige besmettelijke technologie. Je kan je dan voorstellen dat er bijvoorbeeld een compacte helium-3 reactor in je lichaam zit (dit, omdat er bij de fusie van helium-3 geen radioactief-makende neutronen vrijkomen) en je hierop voor duizenden jaren zou kunnen leven.
Of, als je het een akelig idee vindt met een kernreactor in je lijf rond te lopen, energie opwekken uit zonlicht. In theorie zou het kunnen, als zonnepanelen veel beter worden dan nu en je kunstmatige lichaam zuiniger met energie omspringt met energie dan het nu doet. Je lichaam heeft een verbruik van ongeveer tweehonderd watt. Dat is ongeveer de hoeveelheid zonlicht die op een vierkante meter Sahara valt. Misschien rol je dan een soort strandlaken uit om jezelf op te laden.
Zouden Jezus en Johannes van Patmos iets dergelijks voor zich hebben gezien toen ze spraken over een nieuw, onsterfelijk lichaam? Een intrigerende gedachte…
De reuzenberenklauw, een exoot uit Siberië, wekt bij sommige mensen heftige allergische reacties op
De reuzenberenklauw (Heracleum mantegazzianum), een plant uit de schermbloemenfamilie, is in de 19e eeuw is als tuinplant uit Zuidwest-Azië in Europa geïntroduceerd. De reuzenberenklauw gedijt goed in Nederland, in wegbermen en op andere plaatsen waar de grond niet bewerkt wordt.
Maar aanraking van de bladeren en stengels kan brandblaren veroorzaken. Bezorgde ouders van buitenspelende kinderen schrijven brieven aan raadsleden en wethouders. En daarom wordt in veel Nederlandse gemeenten de reuzenberenklauw bestreden.
In Zuidwest-Azië gaat de bevolking er heel anders mee om. Men weet van oudsher van welke planten men af moet blijven. Bezorgde ouders schrijven misschien wel brieven aan lokale bestuurders, maar die gaan over andere dingen.
In Nederland zijn we welvarend. Vijftig jaar geleden lieten we de reuzenbereklauwen nog met rust. Nu grijpen we in.
Dankzij goedkope energie hebben wij onze samenleving kunnen voorzien van probleemoplossende instanties. Instanties zoals de Dienst Groenvoorziening. De medewerkers worden aangestuurd door het ‘vakteam Milieu en Beheer van het openbare groen’.
In het voorjaar (peak-reuzenbereklauw) worden in heel Nederland de snelgroeiende planten verwijderd op plaatsen waar wel eens kinderen spelen.
In het verleden waren liefde, seks en genot onlosmakelijk verbonden met voortplanting. Wat is de toekomst van de liefde? Krijgen we ooit robotgezinnen?
Lust, liefde en affectie
Het Nederlandse woord “liefde” heeft veel betekenissen, die variëren van lust, erotische verblinding tot affectie en verbinding. De oude Grieken waren nauwkeuriger. Zij maakten onderscheid tussen onder meer eros, agapè en philia met elk een duidelijk verschillende betekenis. Eros vertegenwoordigde puur seksuele liefde (lust of hartstocht), agapè de liefde tot het goddelijke en philia broederlijke liefde.
Mens en de toekomst van de liefde
Uit neurobiologisch onderzoek weten we nu dat er inderdaad verschillende vormen van liefde bestaan. Erotische liefde, verliefdheid, wordt opgewekt door het geslachtshormoon testosteron en blijft niet al te lang in stand. Er komen door seks te hebben echter hormonen als oxytocine vrij die leiden tot een sterkere partnerband. Dit hormoon speelt ook een rol bij vriendschappen en ouder-kind relaties. Kortom: bij psychisch gezonde mensen is ingebakken dat seks en liefde gekoppeld zijn. Dit zal dus in de toekomst niet veranderen.
Meer eenoudergezinnen
Wel veranderen er andere dingen. Seks en voortplanting zijn nu al losgekoppeld. Ook zijn vrouwen nu steeds meer in staat zelf kinderen groot te brengen. In Caraïbische landen is dit nu al eerder de regel dan de uitzondering. Eenoudergezinnen zullen dus vaker voorkomen dan nu, maar het gezin met vader en moeder zal niet verdwijnen, omdat mensen zich hierbij van nature het gelukkigste voelen. Wel zullen levenslange relaties zeldzamer worden omdat het leven in de toekomst veel hectischer zal zijn dan nu. Mensen zullen vaker verhuizen en dus is de kans groot dat de partners in een heel andere stad of zelfs land moeten gaan werken.
Seks op afstand
De toekomst van de liefde. Geen zin in een lang voorspel of romantiek? Dan is een gehoorzame seksrobot als Roxxxy DE oplossing… Bron: Wikipedia
Als de globalisering doorzet, zullen mensen steeds meer in verschillende plaatsen wonen en werken. Vooral bij veel specialisatie zullen hoogopgeleide partners een groot deel van het jaar niet met elkaar door kunnen brengen. Waarschijnlijk komen er dus opvolgers voor de webcams en Skype-verbindingen waarmee geliefden nu met elkaar communiceren. Onderzoekers werken nu al aan drukpakken waarmee de aanrakingen van de een via internet op de ander worden overgedragen. Als de koppeling tussen onze hersenen en computers beter wordt, kan je je zelfs voorstellen dat je elkaar in een levensechte, maar virtuele omgeving ontmoet. Die virtuele omgeving zal natuurlijk ook overspel en dergelijke veel makkelijker maken.
Je kan dan de liefde bedrijven met mensen over de hele wereld zonder dat het fysieke sporen nalaat. Dit zal vermoedelijk een ethische aardverschuiving opleveren die zijn weerga nog niet heeft gekend.
De toekomst van de liefde met robots en kunstmatige intelligenties
De seksindustrie loopt altijd voorop, technologisch gezien, en dat is met seksrobots niet anders. Eigenschappen als gewilligheid, gehoorzaamheid en nooit hoofdpijn spreken veel mannen aan, zo blijkt uit de populariteit van de opblaaspop. Seks, vooral bij de doelgroep, verloopt vaak nogal stereotype en voorspelbaar, dus is het niet erg moeilijk allerlei seksuele acrobatiek in een robot in te bouwen.
Waarschijnlijk komen er robotbordelen en dergelijke. Naarmate computers slimmer worden dan mensen zullen ze waarschijnlijk ook op seksueel gebied hun menselijke tegenhangers overtreffen en mogelijk affectieve banden aangaan.
Waar vakantie ooit alleen iets was voor de superrijken, werd vorige eeuw massatoerisme een feit. De techniek gaat echter steeds sneller en er staan een aantal enorme veranderingen aan te komen. Hoe zullen we in de toekomst op vakantie gaan?
De Khoisan leiden nog steeds een nomadisch bestaan om zo optimaal gebruik te maken van de schaarse natuurlijke hulpbronnen in hun woongebied.
Waarom vakantie?
Het grootste deel van ons bestaan waren we een zwervende soort: jagers-verzamelaars die net als de San (Bosjesmannen) nu, door een groot gebied moesten zwerven om aan voldoende voedsel te komen. Ons sedentaire bestaan dateert in feite van een evolutionair gezien vrij korte datum, ongeveer tienduizend jaar geleden. Verandering van leefomgeving is dus voor mensen natuurlijk. Vandaar dat we er behoefte aan hebben er geregeld op uit te gaan en dit ook een enorm stimulerend effect op onze hersenen heeft, blijkt uit wetenschappelijk onderzoek. Een veilige verwachting is dus dat als energietekorten of andere catastrofale ontwikkelingen niet anders zullen laten vermoeden, vakanties in belang zullen toenemen. We hebben er van nature grote behoefte aan.
Bepalende trends
Gezien de oprukkende automatisering en verhoogde efficiëntie zal de mens in toenemende mate belast worden en in tijdgebrek komen. Door de hogere tijdsdruk moeten vakanties korter en intensiever worden om hetzelfde effect te bereiken. De welvaart zal toenemen, dus kunnen vakanties ook luxer worden. Dit zal bestaande technologische trends versterken: er zal meer geld beschikbaar zijn om de laatste technische snufjes in te zetten voor een nog intensere vakantie.
Ervaringsvakanties
Mensen gaan op vakantie omdat ze nieuwe, aangename dingen willen meemaken of dingen willen leren (bij wijze van uitzondering). De leefomgeving is radicaal anders in een andere klimaatszone of cultuurgebied. Een paar weken doorbrengen in bijvoorbeeld India of Mexico garandeert (als je tenminste het vakantieresort uit durft te komen) een aantal voor iemand uit Nederland volkomen nieuwe en afwijkende ervaringen. Een meditatie in een klooster in Dharamsala. De beklimming van Maya-piramides. Een rondwandeling door een boerendorp of een krottenwijk. Een vakantieliefde, wellicht.
Wat als een vakantie specifiek wordt toegesneden om bepaalde ervaringen op te wekken? Thematische vakanties zijn al heel lang bekend, maar waarom geen vakanties die speciaal zijn bedoeld om bepaalde dingen mee te maken? Die ervaringen hoeven natuurlijk niet alleen in het buitenland opgedaan te worden.
Werkvakanties
De werkomgeving regelmatig veranderen werkt erg goed voor de productiviteit. Verwacht dus meer werkvakanties in de toekomst.
We zullen ook steeds meer zien dat werk en vakantie worden gecombineerd, omdat mensen op spilposities steeds minder gemist kunnen worden op hun werk. Werken op een vakantielocatie wordt met de dag makkelijker door de steeds betere communicatiemogelijkheden. Tegenwoordig is een breedbandverbinding mogelijk overal ter wereld via de satelliet. Werknemers die onder hoge stress staan kunnen wellicht enkele weken vanaf een vakantielocatie werken. Ook frissen ze hiermee hun geest op, wat duidelijk tot hogere productiviteit leidt. Een vakantie biedt ook een (gedeeltelijk) isolement. Ideaal als een taakgroep in recordtijd een geheim of complex project uit de grond moet stampen.
Virtuele vakanties
Ervaringen hoeven niet per definitie reëel te zijn. Virtuele werelden worden met de komst van 3D steeds levensechter. Je kan dan zowel denken aan augmented reality (de realiteit plus extra objecten, bijvoorbeeld sprookjesfiguren) als volkomen virtuele vakanties, bijvoorbeeld in een soort high-tech opvolger van Second Life.
Wordt de virtuele wereld waarin de film Avatar zich afspeelt, een vakantiebestemming? Dat is heel goed mogelijk.
Eigenlijk kan je immersive computerspellen zien als een vorm van virtuele vakantie. Op dit moment kunnen game computers al de bewegingen van een speler aflezen via scanners. Hang de speler vol met sensoren en de koppeling met de virtuele wereld wordt compleet.
Het voordeel van virtuele vakantie is duidelijk. Je hoeft geen atomen meer te verplaatsen, maar alleen informatie. Je blijft op dezelfde plek en de vakantie kan in een seconde beëindigd worden. Dat is bij een vakantie naar een ander continent wel anders. Ook zijn de mogelijkheden werkelijk onbegrensd. Als Superman door de lucht vliegen? Door een buitenaards oerwoud zweven? Kortdurende virtuele vakanties zullen dus steeds populairder worden.
De huidige schaarste aan grondstoffen en energie is maar tijdelijk. Met de structurele groei van productiviteit en mogelijkheden om energie te winnen breekt namelijk een tijdperk van ongekende welvaart aan. Als we maar willen en onze capaciteiten productief aanwenden.
Resultaten uit het verleden bieden hoop voor de toekomst
Mensen hebben het nog nooit zo goed gehad als nu. Ondanks alle sombere voorspellingen vanaf Malthus tot aan de moderne onheilsprofeten kunnen we vaststellen dat de mensheid nu welvarender en gelukkiger is dan ooit. Dit lijkt absurd. Immers, twee eeuwen terug, rond 1800, leefden er veel minder mensen op aarde dan nu. Hoe kan het dat we nu met zeven keer zoveel mensen toch een veel betere levensstandaard hebben? Het antwoord: wetenschap en techniek, gecombineerd met een redelijk grote mate van herverdeling van de welvaart. Dit is weer een gevolg is van het respect voor de individuele mens dat in de overheersende westerse cultuur ingebed is. Als we de lijn doortrekken naar de toekomst is de meest logische uitkomst dat de welvaart in de toekomst nog verder toe zal nemen.
De rijkdom van de aarde
Alle productie komt neer op het verplaatsen en herschikken van atomen. Hoe meer energie beschikbaar is, hoe beter we dat kunnen doen. Kortom: welvaart=energieverbruik.
De aarde is eindig. Onze huidige energiebronnen leveren de mens een vermogen van 15 terawatt, per mens tweeduizend watt. Ter vergelijking: ons lichaam zet gemiddeld over de dag tweehonderd watt om, waarvan ons brein veertig watt, een klein peertje, voor zijn rekening neemt. In het rijke deel van de wereld gebruiken we veel meer dan dat (in Nederland bijvoorbeeld meer dan drie keer zoveel). Veel mensen willen niet dat de welvaart van armere mensen stijgt tot het welvaartspeil van dat van ons, maar dit is zowel egoïstisch als immoreel. Het is ook stompzinnig: alleen door de hele wereldbevolking minstens zo welvarend te maken als de West-Europeanen of Japanners nu zijn,voorkomen we massale migratie naar rijke landen en verwoestende burgeroorlogen. Uiteraard zal er een einde moeten komen aan redenen om oorlog te voeren, zoals suprematistische ideologieën.
Het is mogelijk om de energieproductie met factor tien of veel meer op te voeren door massaal gebruik te maken van bijvoorbeeld zonne-energie: de gehele Sahara volzetten met zonnepanelen levert al meer dan veertig keer het totale tegenwoordige wereldenergieverbruik. De aarde bevat zo onnoemelijk veel energie, dat we deze alleen maar op hoeven te vangen en te gebruiken om deze wereld te veranderen in een speeltuin met alleen maar rijken.
Veel onderdelen van het aardse ecosysteem tonen weliswaar ernstige tekenen van stress. Zo staan vispopulaties op het punt van instorting, veranderen de oceanen in een drijvende vuilnisbelt en neemt bodemerosie hand over hand toe. Dit is geen reden voor doemdenken, maar betekent domweg dat de strategieën die tot nu toe gevolgd zijn, moeten worden vervangen. Dit gebeurt op dit moment ook steeds meer. Steeds meer industrietakken schakelen over op duurzame productiemethoden. Landbouw zal plaats moeten vinden in gesloten, geconcentreerde systemen, denk aan geïntegreerde kassen of viskwekerijen. Op deze manier kunnen we met gemak de hele wereldbevolking een westers welvaartsniveau geven. Kortom: dit is geen structureel, onoplosbaar probleem zoals de Club van Rome beweerde. Het betekent gewoon dat we een groter beroep moeten doen op onze menselijke inventiviteit.
De aarde voorbij
Willen we echt exorbitante welvaartsniveaus bereiken, bijvoorbeeld een megawatt of meer per aardbewoner, het energieverbruik van een multimiljardair die voortdurend in zijn privévliegtuig de wereld rondvliegt, dan is de aarde niet voldoende en zullen we delen van of de gehele industrie over moeten hevelen naar de rest van het zonnestelsel. Dit omdat we de afvalwarmte ook moeten kunnen dumpen. Het goede nieuws: daar is nog ruimte genoeg. Van alle vermogen die de zon uitstraalt, 4,7 * 1026 watt, vangen we maar een minuscuul deel op. Vrijwel alles verdwijnt in de interstellaire leegte. Vangen we die zonnestraling op en zouden we die energie over alle mensen verdelen, dan betekent dit per persoon vijfduizend keer zoveel energie als de hele mensheid nu gebruikt. Kortom: energie en hiermee grondstoffen worden in de toekomt zo overvloedig dat armoede een totale non-issue wordt. We zijn dan de schaarste definitief voorbij. Ieder mens kan dan leven als een multimiljardair.
Kranten met live video. Billboards die je bij kan werken. Augmented reality. Flats waarin gewassen worden gekweekt.
Als ook maar een klein deel van deze voorspellingen uitkomt, zal onze wereld er heel anders uitzien dan toen we geboren waren – en dat geldt ook voor de jongeren.
Nieuwsgierig? Wacht niet langer…
