innovatie

Paupermentaliteit nekt Nederlandse gezondheidszorg

Door het invoeren van steeds weer nieuwe controles om de kosten in de hand te houden en de zogeheten marktwerking, veranderde de gezondheidszorg in een monsterlijk, log instituut. Hoe kan exponentieel denken de gezondheidszorg disrupten?

Veel extra geld voor maar weinig verbetering
Als de gezondheidszorg in de jaren tachtig wordt vergeleken met die van anno 2015, valt op dat de bureaucratie enorm is gegroeid, terwijl de zorg in grote lijnen  hetzelfde is gebleven. Het personeelsbestand in ziekenhuizen is geëxplodeerd met pr-medewerkers, huisstijlontwikkelaars, verandermanagers, stafmedewerkers culturele diversiteit, kwaliteitsmanagers, beleidsadviseurs topklinische zorg en visitatie en noem maar op. Deze mensen kosten niet alleen veel geld. Ze moeten ook bezig gehouden worden. In de praktijk komt het er op neer, dat ze de tijd van artsen en verplegers, die wel nuttig werk doen, verspillen met eindeloze bureaucratische procedures en vergaderingen.

Dit geldt ook voor nieuwe medische apparatuur, bijvoorbeeld de bejubelde protonenbestraler van een slordige tachtig miljoen, die maar een marginale verbetering levert voor zeer veel extra geld.

Het fundamentele probleem is denk ik de denkhouding van de Nederlanders in het bijzonder, en mensen die in de gezondheidszorg werken in het algemeen. Te vaak nemen wij genoegen met een marginale verbetering van misschien een paar procent. Waarom stellen we niet een echt ambitieuze eis: tien maal zo effectief, of meer, voor dezelfde kosten of tien maal zo goedkoop voor hetzelfde resultaat? Waarom berusten we in dure, gevaarlijke medicijnen (zoals statines) om chronische ziekten te behandelen, in plaats van te zoeken naar een silver bullet die de ziekte de genadeslag geeft? Deze zogeheten exponentiële denkwijze opent totaal nieuwe perspectieven.

Hoe kan de gezondheidszorg totaal anders en beter?
Ten eerste moeten we er van uitgaan dat de ‘handen aan het bed’ werkers in de gezondheidszorg over het algemeen goedwillende mensen zijn, die oprecht het beste willen voor hun patiënten, in ruil voor een redelijke vergoeding. De zogeheten marktwerking in de zorg gaat ervan uit dat dokters en verpleegsters psychopaten zijn, die bereid zijn alles te doen om hiermee hun inkomen te vergroten en dat hun enige prikkel geld is. Het valt -helaas- niet te ontkennen dat er veel van dergelijke mensen zijn, maar zij zijn de uitzondering, niet de regel. Stap één moet dus zijn: het weren van geldbeluste psychopaten uit de zorg en het terugbrengen van de controles tot die controles, die het belang van de patiënt en goede werkomstandigheden waarborgen. Dit kan door de inkomens te verlagen, in ruil voor een vast inkomen, lagere werkdruk en meer vrijheid. Zo verdwijnen alle prikkels om het systeem uit te buiten.

Ten tweede moet elk ziekenhuis een lerende instelling worden. Iedereen, van patiënt tot ziekenhuisdirectie en alles ertussenin moet gericht zijn op verbetering van behandeltechniek en genezing. Geanonimiseerde patiëntendossiers moeten vrij beschikbaar zijn voor wetenschappelijk onderzoekers, of supercomputers als IBM Watson.

De roemruchte Star Trek tricorder, waarmee medische problemen snel konden worden vastgesteld. Komt hij er nu echt?
De roemruchte Star Trek tricorder, waarmee medische problemen snel konden worden vastgesteld vormt de conplete gezondheidszzorg in een apparaat. Komt hij er nu echt?

Ten derde moet het farmaceutische onderzoek geheel in handen komen van overheidsuniversiteiten, ziektenkostenverzekeraars,  patiënten en liefdadigheidsinstellingen. Farmaceutische bedrijven worden geweerd. Zij mogen dan weer wel vrijelijk gebruik maken van de publiekelijke informatie. Taakgroepen, bestaande uit techneuten, mensen uit de gezondheidszorg en patiënten, ontwikkelen nieuwe, echt grensverleggende medische technieken.

Ten vierde looft de overheid aanzienlijke geldprijzen uit voor doorbraken in de geneeskunde. Zo hebben Qualcomm en de X Prize Foundation een prijs uitgeloofd, de Qualcomm Tricorder X Prize, voor de eerste echte Star Trek-stijl tricorder, een draagbaar apparaat, dat de vijfentwintig ernstigste ziekten op kan sporen. Hiermee zou een medisch laboratorium, dat minimaal een ton kost, worden vervangen door een apparaat van ongeveer duizend euro. Met andere woorden: een exponentiële, honderdvoudige verbetering. We hebben meer van dat soort technieken nodig, want  op dit moment stagneert de medische vooruitgang. We moeten veel onbescheidener zijn dan nu. Dat zijn we verschuldigd aan de miljoenen zieke mensen over de gehele wereld.

Steve Jobs loste de problemen van de middenklasse zo doeltreffend op dat hij multimiljonair werd.

Herverdeling bevordert innovatie

Er zijn verschillende redenen waarom herverdeling ervoor zorgt dat meer uitvindingen worden gedaan. Het is niet voor niets dat egalitaire landen zoals Zweden bovenaan staan in innovatie-indexen. Hoe komt het dat herverdeling dit stimulerende effect heeft?

Wat is innovatie precies?
Innovatie is het bedenken van nieuwe dingen. Volgens de definitie van Van Dale: in·no·va·tie (de; v; meervoud: innovaties) 1. invoering van een nieuwigheid.
Meestal, al hebben sommige mensen dat niet door, wordt ermee bedoeld: nuttige nieuwe dingen. Een innovatie kan een nieuw apparaat zijn, maar bijvoorbeeld ook een slimmere manier om de administratie te organiseren. Duizenden jaren van innovaties, van de landbouw tot zonne-energie, hebben ertoe geleid dat wij nu veel gezonder en rijker zijn dan onze verre voorouders. Innovaties zijn dus uiterst belangrijk, om niet te zeggen van levensbelang voor ons.

Steve Jobs loste de problemen van de middenklasse zo doeltreffend op dat hij multimiljonair werd.
Steve Jobs loste de problemen van de middenklasse zo doeltreffend op dat hij multimiljonair werd.

Wat heb je nodig voor innovatie?
Aan de basis van innovatie ligt creativiteit. Creativiteit komt in feite neer op variatie op een thema. Iemand die innoveert, neemt afstand van de bestaande situatie, bekijkt deze en denkt na over hoe het slimmer zou kunnen. Hoe meer iemand weet en hoe meer iemand kan proberen, hoe meer mogelijkheden er voor creativiteit zijn. Een creatief iemand ziet veel meer “draaiknoppen” dan een weinig creatief iemand, waar mogelijkheden voor verbetering zijn. Wij mensen zijn heel sterk in patroonherkenning. Daarom is een zekere mate van psychische diversiteit nodig. Hoe groter het reservoir van patronen waar wij uit kunnen putten, hoe groter de kans dat wij een passend patroon kunnen vinden. Verder moet er een duidelijk probleem zijn. De kans dat een groep mensen bijvoorbeeld een boot uitvindt, is een stuk groter in Nederland dan in de Sahara. Hoe meer problemen, hoe meer prikkels om innovaties te bedenken. Het grappige is, dat een innovatie vaak op een heel ander vakgebied ook gebruikt kan worden. Zo had Tim Berners-Lee nooit bevroed dat zijn HTML standaard, die voor de grote doorbraak van internet zorgde, ooit buiten de statige gebouwen van het CERN gebruikt zou worden.

Kortom, samengevat: de volgende voorwaarden zijn nodig voor innovatie:
– afstand kunnen nemen van de bestaande situatie
– de aanwezigheid van een probleem (!)
– het probleem zien en goed begrijpen
– kennis van het liefst zoveel mogelijk patronen
– de vrijheid om te kunnen experimenteren en proberen.

Waarom zorgt meer gelijkheid voor meer innovatie?
De elite vertegenwoordigt een monocultuur. Om er bijvoorbeeld bij te horen in de Nederlandse elite, moet je een liefhebber zijn van golf, kaviaar, diversiteit, tolerantie en een woning binnen de Amsterdamse grachtengordel of een villadorp als Blaricum. De elite probeert weliswaar om heel veel culturele indrukken op te doen, maar moet toch strenge groepsnormen hanteren om onderling uit te maken wie er meer en wie minder elitair is. Dit betekent, dat elitairen over het algemeen niet erg creatief zijn. Vooral omdat elitairen zich doorgaans te goed voelen voor techniek, de meest productieve bron van innovaties, en hun creativiteit voornamelijk op het gebied van creatief boekhouden tot uitdrukking komt.

Bij kleine ongelijkheid kan ook de middenklasse en tot op zekere hoogte ook de onderklasse beschikken over het vermogen om afstand te nemen, problemen te benoemen, deze te begrijpen, kennis van patronen op te doen en over vrijheid om een oplossing te verzinnen. Ook worden bij kleine ongelijkheid niet alleen de problemen van de elite , maar ook de problemen van de midden-en onderklasse relevant, wat uiteraard een veel grotere lawine van innovaties oplevert. Deze vrijheid was in een negentiende-eeuwse textielfabriek waar werkdagen van 12 uur of meer werden gemaakt, vanzelfsprekend veel kleiner. In een land als Zweden daarentegen is deze vrijheid veel groter. Een gezonde middenklasse is essentieel voor innovatie.

Silicon Valleys in Nederland

Ieder land dat zich openlijk uitspreekt voor innovatie zou een of meerdere Silicon Valleys moeten hebben, waar de nieuwe Googles en Apples uit kunnen ontstaan. In een land als Nederland zou je dit per provincie of landsdeel moeten doen, om er een wedstijdelement aan toe te voegen. Over de hele wereld gezien mag er ook met elkaar gestreden worden. We zijn voor de vooruitgang van onze samenleving, onze Global Village, afhankelijk van uitvindingen afkomstig van innovatieve bedrijven. Hoe meer je de juiste voorwaarden gaat faciliteren, des te groter de kans op succes.

Is er een gouden toekomst voor ons weggelegd?
Is er een gouden toekomst voor ons weggelegd?

De Gouden Eeuw

Ik merk dat er in Nederland een grote behoefte is om de economische crisis de rug toe te keren en snel weer een succesvol land te worden. Niet voor niets kijken we nu terug naar hoe we dat in de 17e eeuw, de Gouden Eeuw hebben gedaan. Hier is een mooie serie over gemaakt door o.a. Hans Goedkoop en ook in de Wereld Leert Door is er aandacht voor zowel deze tijd als de gebouwen die er zijn gebouwd – en er nu nog steeds staan.

Een terugblik op die tijd heeft mij doen inzien dat we voor de volgende succesvolle periode weer een stel ondernemers cq bestuurders nodig hebben die een doel stellen, een stip op de horizon tekenen en voor wie ‘gaat niet’ niet bestaat.

Ik grijp liever niet terug op het begrip de VOC mentaliteit, want daarin staat ‘over lijken gaan’ nogal centraal. Dat willen we niet meer.

Doorbraken nodig

Voor de beschaving als geheel, over de hele wereld is het nodig dat er doorbraken komen. We zijn nog steeds afhankelijk van fossiele brandstoffen, er dreigt gevaar van smeltwater en het monetaire systeem is nog altijd instabiel. Hier zijn uitvindingen voor nodig, die vervolgens vermarkt moeten worden: mensen moeten de nieuwe spullen kopen en gaan gebruiken. Zo werkt dat nu eenmaal.

In principe is internet, waaronder Google, Facebook en Wikipedia voor velen net zo belangrijk als de bankrekening. Het wordt dan ook massaal gebruikt, net als geld. Daar waar dit soort producten, diensten kunnen worden uitgevonden, moet dat ook voor een nieuwe valuta of energie mogelijk zijn. Ook dat kan beginnen in een Silicon Valley.

Wedstrijdelement

Nieuwe bedrijven en daarmee nieuwe producten die vanuit een Silicon Valley ontstaan zijn goed voor dat land. Er wordt geld naar dat land toe getrokken, waar belastinginkomsten uit komen. Zolang de productie ook zoveel mogelijk in ‘eigen land’ wordt gehouden is er ook hoop voor de werkgelegenheid.

Dat wat de bedrijven afzonderlijk presteren vormt tezamen wereldwijde doorbraken, dit is goed voor ons allemaal. Oftewel: afzonderlijke prestaties zijn goed voor een groter doel, goed voor het collectief.

Dit in het achterhoofd zou je eigenlijk innovatieve bedrijven en daarmee ondernemers moeten omarmen, de ruimte geven – faciliteren – en een wedstrijd element toe moeten voegen om elkaar uit te dagen het beste in zichzelf en elkaar naar boven te halen.

In feite moet je dus gaan vergelijken, benchmarken. Dit kun je met een jury doen en natuurlijk een score toekennen aan de behaalde omzet of winst.

Wat te doen

We moeten innovatie en daarmee slimme en ‘brutale’ mensen de ruimte geven, oftewel faciliteren. Voor een innovatief bedrijf vormt onderzoek en ontwikkeling een belangrijke pijler. Daarna komt het echte ondernemen. Met name de Research & Development (R&D) kunnen we met een Silicon Valley in iedere provincie vorm geven. Dit gaat veel verder dan het thuislaboratorium van een Hogeschool of Universiteit. Hier heb je namelijk als buitenstaander (ex student) niet veel aan. Ik heb zelf wel een idee om een bedrijf te beginnen, maar daar is pas sprake van zodra ik klaar ben met uitvinden. Hiervoor heb ik eigenlijk hulp nodig van anderen, maar voorbij de zogenaamde poortwachters komen op een kenniscentrum is nog een hele klus; weet ik uit eigen ervaring.

Je moet voor een provinciaal of zelfs plaatselijke Silicon Valley eigenlijk alle bestuurlijke-, wetmatige regels en – denkwijzen van (soms veredelde) ambtenaren die als adviseur werken aan kunnen pakken.

Terug naar het grote plaatje

Willen we daadwerkelijk een tijdperk van overvloed bereiken, ook al begint die pas over 50 jaar, dan zijn er nu acties nodig. Een nieuwe valuta, nieuwe energie, nog meer kennis op internet: het is allemaal mogelijk, maar de mensen die hier qua ideeën, intelligentie en passie achter zitten moeten we wel optimaal de ruimte geven.

Ik denk dat je met bestaande elementen zoals Silicon Valleys en wedstrijdelementen een heel eind kunt komen. Silicon valleys hoeven zich trouwens niet te beperken tot techniek, ook voor nieuwe kunst, architectuur, muziek etc. moet ruimte zijn.

Bronnen
De Wereld Draait Door (afl.)
Overzicht afleveringen Gouden Eeuw

Michio Kaku onthult ultrageheim wapen van de VS

Hoe kan het dat een land met één van de slechtste onderwijssystemen ter wereld zoveel eersteklas wetenschappelijk onderzoek voortbrengt? Kaku, één van de vooraanstaandste fysici ter wereld, maakt duidelijk hoe de VS dat voor elkaar krijgen en nu de kip met de gouden eieren aan het slachten zijn.

Ook Nederland zou in vrij korte tijd een Silicon Valley kunnen hebben, als de Nederlandse visawetgeving minder op zieligheid en meer op het nut dat mensen voor ons hebben, was gebaseerd. Een uitstekende bron voor goed opgeleide wetenschappers is Iran. Er is daar grote werkloosheid onder vrouwelijke wetenschappers, omdat het mullah-regime mannen voortrekt – ook al doen vrouwen het beter. De oplossing ligt voor de hand.

Vaak ligt een geniale uitvinding te wachten op een toepassing. Bron/copyright: infoniac.com

Gezocht: creatieve toepassing van slapende uitvinding

De meeste patenten worden helemaal niet gebruikt. Een nieuwe website wil hier een einde aan maken: internetgebruikers kunnen prijzen tot meer dan tienduizend euro verdienen als ze toepassingen vinden voor slapende patenten.

Vaak ligt een geniale uitvinding te wachten op een toepassing. Bron/copyright: infoniac.com
Vaak ligt een geniale uitvinding te wachten op een toepassing. Bron/copyright: infoniac.com

Slapend intellectueel eigendom
Creatieve geesten zijn oververtegenwoordigd onder de lezers van Visionair. Daarom denken we dat er heel wat van jullie geïnteresseerd zullen zijn in de nieuwe Engelse website Marblar.com, die vanaf eind augustus 2012 actief is. De website zal gebruikers vragen om lucratieve toepassingen te verzinnen voor “onderbenutte” gepatenteerde technologie, met geldprijzen tot tienduizend Britse pond (rond de 12.000 euro per augustus 2012) voor een meesterlijk plan.
“Er zijn een groot aantal slapende uitvindingen die op de plank liggen te verstoppen in onderzoeksuniversiteiten,” aldus directeur Daniel Perez. Dit klopt, weet ik uit bronnen, ook in Nederland. “Dit is onderzoek, gefinancierd door giften of door de belastingbetaler dat niet wordt aangewend op de manier waarop het zou kunnen. Dus we zullen eenvoudigweg onze gebruikers vragen hoe ze een bepaalde uitvinding zouden gebruiken.”

Uitvinding vindt probleem
Marblar heeft al verschillende Britse universiteiten aan boord gehaald, alsmede Engelse organisaties die onderzoek coördineren. Al deze organisaties hebben behoorlijk veel ongebruikte techniek op de plank liggen. Een eerste resultaat is al binnen. Marblar publiceerde een techniek, gepatenteerd door de University of Southampton die DNA-nucleotiden (de bouwstenen van DNA) aan elkaar last zonder enzym. Al enkele dagen later kwam een staflid van Cambridge met een toepassing: het screenen van potentiële DNA-gebaseerde therapieën. De uitvinder kende dit probleem niet en stond er niet bij stil dat zijn uitvinding kon worden gebruikt om dit probleem op te lossen. De techniek is nu, schat Marblar, kansrijk genoeg om door start-ups in een product te worden verwerkt.

Eerdere crowd sourcing websites
Marblar is niet uniek. Al eerder probeerden websites het immense potentieel aan denkvermogen achter toetsenborden en beeldschermen aan te boren.

  • ArticleOne: Heb je een bloedhekel aan patenttrollen, IP-oorlogen en octrooi-afpersers? Dit is je kans om ze terug te pakken en er nog voor betaald worden ook. ArticleOne vraagt zijn gebruikers om “prior art” te vinden: gepubliceerde documenten die een uitvinding laten zien voordat deze is gepatenteerd, wat een patent ongeldig maakt.
  • Innocentive: Innocentive zoekt oplossingen van bezoekers voor problemen die bedrijven en NGO’s aandragen. Bijvoorbeeld: draagbare regenwater-opslagsystemen voor ontwikkelingslanden.
  • IbridgeNetwork en Yet2.com plaatst beschrijvingen van universitair en bedrijfsmatig onderzoek om afnemers te vinden die deze technologie willen exploiteren.

“Idee voor schijntje weggegeven”
Aan de andere kant kan je jezelf natuurlijk afvragen of het slim is om een idee dat je miljoenen kan opleveren, weg te geven voor in verhouding een fooi. In de meeste octrooien staat namelijk de industriële toepassing van het patent. Als jij een nieuwe toepassing bedenkt, ben je juridisch gesproken in feite een nieuwe uitvinder. Aan de andere kant: een nieuw patent aanvragen is bepaald niet gratis. Laat staan een, zeg, productielijn uit te vinden. Denk ook aan het alternatief. Er komt helemaal geen idee, de bedenker krijgt helemaal niets en het octrooi blijft op de plank verstoffen. Inderdaad blijkt uit de testervaringen van Perez dat de bedenkers van oplossingen en toepassingen helemaal niet te springen zitten om heel veel geld, maar het vooral een leuke hobby vinden. Octrooigemachtigden zijn sceptischer.

Libertariër Thiel versus Eric Schmidt van Google zetten een 'gevecht der titanen' in. Volgens CNET heel wat interessanter dan de Olympische winterspelen. Bron: CNET

Thiel: Google lijdt aan peak fantasy en de plaag van teveel onderwijs

Superinvesteerder Peter Thiel laat weinig heel van Google, en een aantal heilige huisjes onder “weldenkende” mensen, in een vermakelijke forumdiscussie met Google topman Eric Schmidt, die het Pechtold-standpunt vertegenwoordigt.

Libertariër Thiel versus Eric Schmidt van Google zetten een 'gevecht der titanen' in. Volgens CNET heel wat interessanter dan de Olympische winterspelen. Bron: CNET
Libertariër Thiel versus Eric Schmidt van Google zetten een 'gevecht der titanen' in. Volgens CNET heel wat interessanter dan de Olympische winterspelen. Bron: CNET

‘Alleen ICT succesverhaal’
Peter Thiel is niet vies van een beetje controverse. Zo is hij overtuigd libertariër, die het liefst een grote drijvende stad midden op de oceaan zou vestigen om hiermee de eerste overheidsloze samenleving ter wereld tot stand te brengen. Ook wil hij studenten tijdens hun studie van de universiteit plukken om in plaats van te studeren, hun veelbelovende zakelijke concept tot ontwikkeling te brengen. Hiermee lokte hij al de nodige woedende reacties uit.
Vuurwerk kon dus niet uitblijven toen hij samen met de bestuursvoorzitter van Google, Eric Schmidt, uit werd genodigd voor een discussie. Schmidt begon het gesprek vrij voorspelbaar door te wijzen op de enorme groei in productiviteit die informatietechnologie en het internet in het bijzonder wereldwijd mogelijk hebben gemaakt. waarbij Google uiteraard een essentiële rol speelde. Het sein voor Thiel om voluit in de aanval te gaan op ‘minister van propaganda’ Schmidt. Volgens hem is er alleen maar ontwikkeling geweest op het gebied van informatietechnologie, maar loopt de ontwikkeling op het gebied van energietechniek en dergelijke nog hopeloos achter op schema.

Peak fantasy
Volgens Thiel leidt Google aan ideeënarmoede, peak fantasy dus, waardoor de economie stagneert. Een interessante stelling op zich die nader onderzoek waard is. Inderdaad is er in het werk van de (inmiddels overleden) Oostenrijkse econoom Schumpeter de nodige ondersteuning te vinden voor dit idee. Vaak zijn het golven van basistechnologieën die door de samenleving woeden en hiermee een economische boom op gang brengen. Eind afgelopen eeuw was dat bijvoorbeeld de ICT- en internetrevolutie.Deze revolutie ebde weg in de jaren na het magische jaar 2000.Schmidt was het hier overigens mee oneens. Hij wees op het succes van Google Chrome (inderdaad de meest populaire browser op dit moment) en het Google Android mobiele platform. Beide zijn overigens geen radicaal nieuwe technologieën maar succesvolle verbeteringen van al eerder bedachte producten. Op zich heeft Thiel hier dus wel een punt. Echt radicaal nieuwe producten heeft Google niet uitgevonden. Hierin is de zoekmachinegigant overigens niet uniek. De meeste multinationals zijn het resultaat van de verbetering van een product van een andere bedrijf. Zo kocht Bill Gates  86-DOS, de basis voor MS-DOS, het besturingssysteem waarmee Microsoft groot werd, voor slechts 50.000 dollar van Seattle Computing.

Onderwijsbubble
Een ander geliefd thema van Thiel is de zin, of liever gezegd het ontbreken van zin, van het onderwijs. Toen Google-president Schmidt meer onderwijs als oplossing noemde voor de economische problemen in de VS, was dat voor Thiel uiteraard reden om als een hamerhaai die bloed ruikt de aanval in te zetten. Volgens Thiel leiden we aan een onderwijszeepbel, te vergelijken met de internetzeepbel of de onroerend goed zeepbel. Te veel Amerikanen investeren te veel geld in onderwijs, waardoor de waarde van universitaire diploma’s laag wordt. Inderdaad zit de gemiddelde Amerikaanse student diep in de schulden, variërend van 30.000 dollar voor een ‘gewone’ masterstudie tot 120.000 dollar om medicus te worden. Thiel heeft overigens zelf wel degelijk een topstudie gevolgd.

Bron
Thiel tells Schmidt: ‘Google is out of ideas’, CNET, 2012

Waarom zijn er in Nederland in grote steden ook niet van dit soort uitvindcentra?

De R&D afdeling van de eigen overheid

Het feit dat de ontwikkeling van meer duurzame manieren om energie op te wekken, maar ook om een stabieler monetair systeem zo traag gaan geeft te denken. Het geeft stof tot flink nadenken omdat er een logica achter zit, die dus niet voldoende werkt. Dit is terug te voeren op in ieder geval twee economische systemen, cq staatsinrichtingen, waar in een eerder artikel over is geschreven.

Vrijemarkteconomie
In de vrije markteconomie is het voor de burger voor een flink deel maar afwachten wat voor producten je krijgt voorgeschoteld; om te kopen. Het gemak van de iPhone is afkomstig van de Research & Development afdeling van Apple, die onder leiding stond van Steve Jobs. Had hij niet de juiste beslissingen genomen of het doorzettingsvermogen gehad, dan had het zomaar gekund dat we pas over 5 jaar met Touch screen handcomputers zouden rondlopen.

Zo kun je ook denken over nieuwe auto’s die op zonne-energie of zelfs aardwarmte rijden: er is iemand nodig die de leiding over een bedrijf heeft, die dingen zo kan organiseren dat er straks producten zoals de Apples op de markt komen, die in positieve zin een fundamentele bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de beschaving.

Waarom zijn  er in Nederland in grote steden ook niet van dit soort uitvindcentra?
Waarom zijn er in Nederland in grote steden ook niet van dit soort uitvindcentra?

Afwachten, of toch niet?
Als burger zijnde betaal je belastingen aan de overheid, je eigen overheid. De overheid lijkt heel vaak op een aantal organisaties, waar je eerder last van hebt dan dat het je iets oplevert. Aan de overheid zou je dus iets moeten hebben. Sterker nog: je kunt je als burger wenden tot de overheid met de nadrukkelijke wens dat er binnen nu en 10 jaar een auto wordt ontwikkeld waarmee je duurzaam kunt rijden. Dit geldt ook voor een toegankelijke en duurzame hypotheek. Dat deze ontwikkeld moeten worden, dat weet je, dat dit dus tijd gaat kosten weet je ook; en tijd = geld. Maar nogmaals: daar betaal je al voor.

Wat de overheid nu vooral doet is kenniscentra uit de grond stampen en in stand houden die de ondernemers in ons land ondersteunen bij het ontwikkelen van nieuwe producten; het draait allemaal om innovatie. In principe zijn dit gewoon adviescentra, waar adviseurs werken van ‘onze belastingcenten’. En helaas is het de realiteit in Nederland: er wordt wat af geadviseerd. Echt heel veel. Er gaan tonnen printpapier om in deze business, waarvan mij niet geheel duidelijk is waar het precies toe leidt.

Zelf knutselen
Als burger zijnde ben ik hier niet zo tevreden over. Ik betaal belasting en wil dat er met een deel van dat geld wordt geëxperimenteerd met nieuwe auto’s en ook een nieuwe bank, om zo maar wat te noemen. Ik wil daar desnoods zelf ook wel een bijdrage aan leveren door mee te denken en/of te knutselen.

Zet daarom als overheid en dus als burger zelf per provincie R&D centra op, waar je voor het collectief bezig gaat. Doe dit bedrijfsmatig en houdt de winst intern, zodat je door kunt gaan met ontwikkelen en ondernemen. De reden om per provincie centra op te zetten is om iedereen met een goed idee de kans te geven om een bijdrage te leveren en er fysiek bij te zijn.

Op deze manier neem je als overheid – en dus als burger – een veel sterkere positie in bij de ontwikkeling van duurzame technieken en producten. Je hoeft het dan niet helemaal aan het bedrijfsleven (vrije markt) over te laten, maar je kunt dus wel degelijk planmatig te werk gaan. Het gaat om de combinatie.

Momenteel zijn er wel afdelingen van Hogescholen en Universiteiten waar veelal jonge ondernemers bedrijfjes uit de grond proberen te stampen. Hier is www.utrechtinc.nl een goed voorbeeld van. Hier is natuurlijk niets mis mee, het verschil met de R&D afdeling waar ik een voorstander van ben is dat je als burger zelf aangeeft dat je verandering wilt, dat je daar best voor wilt betalen en dat je er ook zelf een bijdrage aan wilt leveren; voor de collectieve ontwikkeling van onze beschaving.

Archimedes ontdekte in bad een verborgen eigenschap van zilver en goud: hun verschillende soortelijk gewicht. Zo kon hij de koning vertellen of zijn gouden kroon werkelijk uit massief goud bestond. Bron: Rijksmuseum van Oudheden

‘Creatief denken makkelijk te leren’

Hoewel er altijd iets onvoorspelbaars blijft aan creativiteit en uitvinden, bestaan er toch manieren om het Eureka moment dichterbij te brengen, aldus de Amerikaanse onderzoeker in de cognitieve psychologie Anthony McCaffrey. Hiervoor moet je namelijk formidabele mentale barrières overwinnen. Na het bestuderen van vaak voorkomende hindernissen bij het oplossen van problemen, heeft hij echter een toolkit ontwikkeld waarmee iedereen zijn creatieve vaardigheden sterk kan verbeteren. Kortom: precies wat visionairen nodig hebben.

Archimedes ontdekte in bad een verborgen eigenschap van zilver en goud: hun verschillende soortelijk gewicht. Zo kon hij de koning vertellen of zijn gouden kroon werkelijk uit massief goud bestond. Bron: Rijksmuseum van Oudheden
Archimedes ontdekte in bad een verborgen eigenschap van zilver en goud: hun verschillende soortelijk gewicht. Zo kon hij de koning vertellen of zijn gouden kroon werkelijk uit massief goud bestond. Bron: Rijksmuseum van Oudheden

 

Obscure Features Hypothesis
McCaffrey gelooft dat zijn Obscure Features Hypothesis (OFH) heeft geleid tot de eerste systematische stap-voor-stap benadering om innovatie-bevorderende technieken te ontwikkelen, waarmee een groot aantal cognitieve barrières voor uitvindingen kan worden overwonnen. Een en ander heeft geleid tot een publicatie in het tijdschrift Psychological Science. McCaffrey sleepte 170 000 dollar in de wacht van de Amerikaanse National Science Foundation om zijn techniek in software om te zetten, inclusief gebruiksvriendelijke grafische interface. De eerste gebruikers zullen waarschijnlijk ingenieurs zijn.

‘Gemeenschappelijk kenmerk van technische doorbraken: vinden en gebruiken van obscure informatie’
McCaffrey keek naar meer dan honderd moderne en 1000 historische uitvindingen. McCaffrey analyseerde hoe succesvol uitvinders waren met het overwinnen van verschillende obstakels en er in slaagden de essentiële “obscure informatie” te ontdekken. Hij ontdekte dat vrijwel alle innovatieve oplossingen gebruik maakten van twee stappen: het opmerken van een zelden waargenomen, obscure eigenschap of patroon en vervolgens een oplossing ontwikkelen, gebaseerd op deze eigenschap. In zijn techniek leert McCaffrey mensen om te letten op doorgaans over het hoofd geziene patronen of aanwijzingen voor een radicaal andere techniek of mogelijkheid.

‘Functionele fixatie’
We hebben de neiging bij gebruiksvoorwerpen alleen naar hun traditionele gebruik te kijken en niet naar andere eigenschappen. Zien we een schaar, dan denken we er alleen aan om hiermee te knippen, terwijl een schaar bijvoorbeeld ook te gebruiken is om iets mee te snijden of om stroom mee te geleiden. Psychologen noemen dit “functional fixedness”, de neiging uit te gaan van de standaard functie van een voorwerp. Vaak is dit nuttig, het scheelt ons denktijd, maar om problemen op te lossen of nieuwe dingen te bedenken is het funest.

Om functionele fixatie te voorkomen vond McCaffrey een manier om mensen te leren, bekende informatie over bekende voorwerpen te herinterpreteren. Voor elk deel van een object vraagt de “Generic Part Technique” GPT gebruikers om de onderdelen “functievrij” te omschrijven. Zo bestaat een schaar uit twee metalen langwerpige helften met een scherpe rand en een oog, beide verbonden door een schroefje. je komt nu direct op nieuwe ideeën: een mes, een gewicht, een tang etcetera. Of de klemmen van een tang als een schroevendraaier.

De truc is uiteraard die eigenschappen boven water te krijgen, die relevant zijn voor je doel. door de functie-vrije omschrijvingen op te schrijven ontstaat een soort boomdiagram, waardoor je mogelijkheden ziet die verder gaan dan de gebruikelijke functies, aldus McCaffrey.

67,4% meer problemen opgelost
Toen McCaffrey zijn methode uitprobeerde op een groep studenten, bleek de groep die getraind was in het gebruik van GPT 67,4% meer problemen te hebben opgelost dan een groep die dat niet was. In een vervolgexperiment, waarbij de deelnemers alle eigenschappen van een voorwerp op moesten sommen, bleken de deelnemers met een GPT-training 75% van de tijd de verborgen eigenschap te hebben gevonden vergeleken met iets meer dan een kwart van de controlegroep. Bewijs, aldus McCaffrey, dat niet zozeer ervaring met probleemoplossen maar aanleren van GPT leidde tot deze gunstige resultaten.

Nietsche en Heidegger als inspiratie
Bij de ontwikkeling van het concept werd McCaffrey geïnspireerd door de negentiende-eeuwse Duitse filosofen Nietsche en Heidegger. Nietsche beschreef een concept van “eigenschap” die niet een theorie van creativiteit beperkt. Van Heidegger leende hij het concept “ont-dekken” (ontsluieren), het idee dat elk object een oneindig aantal eigenschappen heeft die stukje bij beetje worden onthuld naarmate de context waarin het voorwerp voorkomt verandert. Zo vervult een wegwerpverpakking de functie verstikken van zeevogels als het in een nieuwe context, de zee, wordt gebracht.
De onderzoeker werkt nu aan een vervolgonderzoek waarbij hij meer creativiteitstechnieken uitwerkt en twee dozijn aanvullende denkblokkades worden geïdentificeerd en aangepakt.

Deze technieken zijn overigens niet geheel nieuw. Situational Inventive Thinking maakt ook gebruik van dingen als hercombineren van onderdelen van een systeem en beschrijven van de onderdelen.

Lees ook
Visionair: serie over uitvinden en creativiteitstechnieken

Bronnen
Anyone Can Learn to Be More Inventive, Says UMass Amherst Psychology Researcher Who Studies Problem Solving, University of Massachusetts (2012)
A. McCaffrey, Innovation Relies on the Obscure: A Key to Overcoming the Classic Problem of Functional Fixedness, Psychological Science (2012)

Meer compacte tools, zoals deze robotarm, kunnen fabrieksarbeiders helpen te improviseren en zo onze industrie weer laten bloeien.

Geef fabrieksarbeiders slimmer gereedschap

Ook een hogelonenland als Nederland kan concurreren met China. Het geheim: geef fabriekarbeiders slim gereedschap, zodat hun productiviteit en innovatievermogen verveelvoudigt.

 

Meer compacte tools, zoals deze robotarm, kunnen fabrieksarbeiders helpen te improviseren en zo onze industrie weer laten bloeien.
Meer compacte tools, zoals deze robotarm, kunnen fabrieksarbeiders helpen te improviseren en zo onze industrie weer laten bloeien.

 

Opmars van lagelonenland China
De bruto lonen voor laag- en gemiddeld geschoold werk in de VS zijn vergeleken met die in Nederland niet erg hoog. Toch maken de Amerrikanen zich net als hier zorgen over de aanzuigende werking van de lage Chinese lonen. Het Chinese minimumloon is met 130 euro per maand ongeveer een tiende van dat van een Nederlander. Heel veel bedrijven hebben daarom hun fabrieken al naar China verplaatst. Leuk voor de winstcijfers, minder leuk voor het innovatievermogen. Als fabrieken verdwijnen, verdwijnt namelijk ook productkennis, essentieel voor een goed, fabrieksklaar ontwerp. Het industriële netwerk verdwijnt in hoog tempo en ook in China zitten getalenteerde ontwerpers en technici.

Outsourcing rampzalig idee
Sommige Amerikanen zijn er voorstander van alle eenvoudige fabricageprocessen richting China te verplaatsen en alleen de topproductie, gespecialiseerde high-tech producten die alleen door zeer grote bedrijven worden gekocht, in stand te houden. Een domme gedachte, aldus emeritus hoogleraar robotica van de technische universiteit MIT, Rodney Brooks. Juist simpele dingen, zoals sportschoenen en mobiele telefoons vereisen een intensief contact tussen fabrikant en ontwerper. Geografische nabijheid is dan essentieel, bijvoorbeeld om machines in de fabriek te bekijken, zodat mogelijkheden en beperkingen duidelijk worden. De Chinese onderaannemer leert van de fabricage en gaat vervolgens onder eigen vlag de producten ontwikkelen en verkopen. De vele getalenteerde Chinese ontwerpers en creatieve Chinese technici in de buurt maken dat ook gemakkelijk. Dit gebeurde al eerder met Japan en Korea.

Voordelen van produceren in eigen land
Ook eenvoudige producten in eigen land of regio maken houdt de transportkosten laag en geeft de fabrikant een goede feeling van de lokale markt. Nog belangrijker: er ontstaan zo mogelijkheden om fabrieksarbeiders kennisintensiever te laten werken. Kantoorwerkers zijn veel productiever geworden door computers en andere kantoortoepassingen. Ze zijn nu in staat de informatiestroom te beheren en eenvoudige taken te automatiseren.

Fabrieksequivalenten van kantoorsoftware en printers
Ditzelfde effect kan ook in fabrieken bereikt worden, aldus Brooks. Vroeger werkten kantoren met mainframes op kantoor. Je moest dan achter een toetsenbord en beeldscherm zitten, de computer stond dan op een centrale plaats. Nu heeft iedereen zijn eigen pc of laptop.

Op dit moment vormen fabrieken nog compleet gecentraliseerde structuren, te vergelijken met kantoren vroeger. Als een fabriekswerker iets aan een ontwerp wil veranderen, betekent dat een ingewikkeld bureaucratisch proces. Daarom ziet Brooks een toekomst voor zich waarin zaken als 3D-scanner, 3D-printers, virtual reality en visualisatiesoftware, ja zelfs een soort internet voor machines, in fabrieken even standaard worden als printers en pc’s in kantoren nu. Op deze manier kunnen we de slag met China winnen en onze industrie en werkgelegenheid behouden.

Bron
Making Revolution, MIT Technology Review (2012)

Kunnen we de vervallen industrie weer tot leven wekken voor het te laat is?

Outsourcing vernietigt innovatievermogen

Omdat steeds meer bedrijven verhuizen naar China, ontrafelt het netwerk van industrie in de VS en ook in Europa. Hierdoor kunnen nieuwe uitvindingen en technieken niet meer worden omgezet in producten, kortom: de industriële innovatie verdwijnt. Wat kunnen we hieraan doen?

Outsourcing naar China vernietigt industriële infrastructuur
De afgelopen tien jaren verliepen dramatisch voor de Europese en Amerikaanse industrie. Managers, op zoek naar het snelle geld, verhuisden hun fabrieken en research and development steeds meer naar China en andere opkomende economieën. Inderdaad, vakbonden bestaan niet in China en het ooit lieflijke platteland in de omgeving van veel Chinese fabrieken lijkt steeds meer op de hel van Dante. Ook grootschalige goedkope leningen van de Chinese overheid aan het bedrijfsleven leiden tot een explosieve groei. China produceert nu meer zonnepanelen dan de VS en Europa samen.

Kunnen we de vervallen industrie weer tot leven wekken voor het te laat is?
Kunnen we de vervallen industrie weer tot leven wekken voor het te laat is?

Waarom is dat erg?
In tegenstelling tot wat boekjes van managementgoeroe’s beweren, is het buitengewoon nuttig om onderzoekers, uitvinders en technisch ontwikkelaars op één en dezelfde plek te hebben. Een technisch ontwikkelaar moet een productconcept vertalen in een productieproces, dus lopende banden inrichten, robots programmeren en op elkaar instellen en de hele processtroom er omheen plannen. Dit is zeer geavanceerde technische kennis, die zoch in de hoofden van geachoolde arbeiders en productie-ingenieurs bevindt.

Kaalslag omdat het Wall Street meer winst oplevert
Een probleempje. In het kader van ‘shareholders value’ vond Wall Street en hun slaafse navolgers van de Europese effectenbeurzen, dat het een briljant idee is om deze mensen massaal de laan uit te schoppen en de complete fabriek in China te dupliceren. Hiermee werd de innovatie-infrastructuur aan beide kanten van de Atlantische Oceaan doeltreffend gesloopt.

Subsidie om de binnenlandse industrie te slopen
Tot voor kort (en misschien is het nog zo) konden ondernemers zelfs subsidie krijgen als ze hun fabriek verplaatsten naar China. Veel van deze waardevolle vakmensen zitten uitgebrand in de WW, zijn een nieuw leven begonnen als restauranteigenaar of bivakkeren op een van de vele Amerikaanse trailer parks, nadat hun huis door de bank in beslag is genomen. Dit terwijl de financiële genieën die verantwoordelijk zijn voor deze roofbouw hun luxueuze huis laten schoonmaken door een illegale werkster terwijl ze in Panama of een ander belastingparadijs hun bijeengeroofde centjes tellen.

Hoe kunnen we weer overeind krabbelen?
Hier heeft de regering het te druk met het bedenken van methoden om nog meer geld uit de bevolking te kunnen persen om zo de waardeloze financiële parasieten nog even in leven te kunnen houden. In de Verenigde Staten wordt ondertussen wél nagedacht over goede oplossingen.

Kennis weggehaald uit China
Yet-Ming Chiang, een Amerikaanse ondernemer van Chinese komaf flikte het omgekeerde kunstje. Hij bouwde een batterijfabriek in China, waarbij hij gebruik maakte van de nu zeer goed ontwikkelde technische innovatiekennis in China en kopieerde deze vervolgens letterlijk, onderdeel voor onderdeel, naar de Verenigde Staten. Nu heeft hij een innovatieve batterijfabriek in de VS waar veel nieuwe  techniek kan worden ontwikkeld. Dit kunnen Nederlandse ondernemers ook doen en zo onze industrie  weer nieuw leven inblazen.

Hoe betalen we dit?
Hiervoor kunnen er financiële middelen van de bankensector worden overgeheveld naar landbouw en industrie. Zo kunnen pensioenfondsen in ruil voor overheidsgaranties dit bekostigen. Het speelkwartier is nu over,tijd voor echte oplossingen. Als de ECB te traag en te stom is dit in te zien moeten we maar uit de euro en ons eigen geld drukken.

Bron
Can we build tomorrow’s breakthroughs? – Technology Review