nederland

Uitdagingen voor het Westen

13 reacties / Analyses, Economie, Europa, Geopolitiek, Nederland, Wereld / Door / 24 april 2014

Het zijn momenteel spannende tijden voor het Westen. De dominantie die het de afgelopen paar eeuwen had, is niet vanzelfsprekend meer. Onder andere het Verre Oosten is de afgelopen jaren sterk in opkomst om de traditionele dominante rol van het Westen over te nemen. Maar welke grote uitdagingen staat het Westen de komende jaren te wachten? In dit artikel wordt een poging tot een inventarisatie van deze uitdagingen gedaan met een toespitsing op Nederland. Nadere aanvullingen in de commentaren onder het artikel zijn dan ook welkom.

Economische en financiële uitdagingen: schulden
De oplopende schuldenberg vormt een steeds groter wordend probleem.  Er is een onderscheid te maken tussen de stijgende staatsschulden van westerse landen en de private schulden. De private schulden zijn de schulden van burgers, banken en bedrijven. Vaak wordt er alleen maar naar de staatsschulden gekeken. Om echter een beter beeld te krijgen, is het ook noodzaak om naar de particuliere schuld te kijken en die op te tellen bij de staatsschuld om zo de totale schuld van een land te kunnen bepalen.

Dit artikel uit 2012 geeft een interessant overzicht van de totale schulden van westerse landen. Nederland lijkt het op het eerste gezicht het goed te doen met een staatsschuld van 76% van het BBP. (Volgens de officiële cijfers van het CBS was dit 71,3% voor 2012.) In het artikel uit 2012 wordt 85% als de kritische grens beschouwd. Kom je er boven, dan gaat dit gevolgen hebben voor de economische gezondheid van een land.

Interessanter is om te kijken naar de overige schulden. Hieruit blijkt dat de schulden van de Nederlandse huishoudens ongeveer 130% van het BBP is en voor het bedrijfsleven 121%. Ook hier gelden volgens het artikel als kritische grenswaarden ongeveer 90% van het BBP. Deze cijfers liggen daar dus boven. Je zou dus als conclusie kunnen trekken dat voor Nederland juist niet de publieke schulden het grote probleem is, maar juist de private schulden.  De totale schulden als percentage van het BBP is voor Nederland dan 327%.

Dit artikel uit de Volkskrant uit het begin van 2012 spreekt over een getal van 391% van het BBP en Nederland zou qua schuldpositie één van de slechtste landen van de eurozone zijn. In ieder geval zijn de totale schulden van landen hoger dan je zou verwachten. Het alleen kijken naar de staatsschuld geeft een te eenzijdig beeld. Vooral de hoge hypotheekschuld van de Nederlandse huishoudens is een belangrijke oorzaak van de hoge private schuld die volgens de cijfers van het CBS uit 2011 ruim 90% van de schuld van Nederlandse huishoudens beslaat.

Het is dan ook niet zo raar dat de Nederlandse huizenmarkt op dit moment (redelijk) op slot zit en dat de huizenprijzen (sterk) dalen. Banken geven moeilijk een lening en daardoor is het ook moeilijker geworden om kopers te vinden voor een huis. De hypotheekschuld als een vast bedrag blijft wel staan en zal met rente moeten worden terugbetaald. Er staan nu ongeveer 1,4 miljoen huishoudens ‘onder water’.

Verder is de eurocrisis is sinds het redden van Griekenland een Europese staatsschuldencrisis geworden. Andere Europese landen moesten Griekenland gaan redden door leningen aan dit land te verstrekken en daarmee liep de eigen staatsschuld op. Ook het redden van banken heeft de staatsschuld van Europese landen opgedreven. De grote stijging van de Nederlandse staatsschuld de afgelopen jaren werd mede veroorzaakt door het redden van de ABN AMRO en de SNS Bank.

Door de bezuinigingen en de slechte economische omstandigheden blijft de Nederlandse staatsschuld stijgen en komt het steeds dichterbij de grens van 85%. Het zal een grote uitdaging zijn om deze trend te doorbreken en ook te kunnen blijven voldoen aan de strikte begrotingsregels die de EU als eis stelt aan de lidstaten.

Economische en financiële uitdagingen: concurrentie
Je zou misschien kunnen stellen dat de westerse landen deels zijn uitontwikkeld. Andere landen in de wereld moeten nog de ontwikkeling (deels) gaan doormaken die het Westen al heeft gemaakt. Door de globalisering is het gemakkelijker geworden om producten elders te maken en te ontwikkelen. Dit betekent ook dat de westerse landen steeds meer concurrentie ondervinden van de opkomende economieën. Hierdoor ontstaan dan ook termen als BRIC (acroniem voor Brazilië, Rusland, India en China) als duiding voor deze sterk opkomende economieën. Die goedkoper kunnen produceren door de lagere arbeidskosten en de minder strakke regel- en wetgeving.

Door deze sterker wordende concurrentie is het voor westerse bedrijven steeds belangrijker geworden om onderscheidend te zijn op het gebied van innovatie. Het ontwikkelen van technisch hoogwaardige en geavanceerde producten zal van steeds groter belang zijn om onderscheidend te kunnen blijven ten opzichte van de concurrentie uit deze landen.

Het zwaartepunt van de wereldwijde economische activiteiten zal de komende 40 tot 50 jaar steeds meer van het Westen naar het Oosten verschuiven. Een proces wat nu al volop gaande is.

Europese Unie en politiek
De politiek krijgt steeds minder respect. Burgers hebben steeds meer het gevoel dat de overheid niet naar hun luistert. In Nederland is het vertrouwen in het kabinet Rutte II op een dieptepunt gekomen. Het lijkt tijd om het democratisch systeem te vernieuwen. In deze analyse van Maurice de Hond wordt gesteld dat het huidige democratisch systeem in Nederland verouderd is en aan vernieuwing toe is. Iets wat wel lijkt te kloppen als je bedenkt dat erin Nederland sinds 2002 zes kabinetten voortijdig zijn gevallen.

Ook de eurocrisis draagt bij aan een verminderd vertrouwen in de politiek. De afstand tussen de EU en de Europese burgers lijkt steeds groter te worden. Als oplossing voor de eurocrisis worden er steeds taken en bevoegdheden overgedragen van nationaal niveau naar Europees niveau. Het lijkt erop dat de Europese Unie steeds meer de richting opgaat van een federale unie. Als tegenreactie zie je burgerinitiatieven als Burgerforum EU. Dit initiatief is opgericht met als doel om in Nederland een referendum te houden over deze overdracht. Iets wat niet gelukt is.

Milieu en grondstoffen
Mede door de opkomst van landen als India en China zal de vraag naar grondstoffen stijgen. Tegelijkertijd zal het ook moeilijker worden om bepaalde grondstoffen te gaan winnen. Het gevolg is dat grote productiebedrijven in 2011 al verwachtten dat er een tekort aan grondstoffen zal gaan ontstaan wat grote gevolgen zou kunnen hebben voor de productievoering. Volgens dit artikel is strategisch grondstoffenbeleid daarom ook van groot belang.

Ook de vraag naar energie zal stijgen. Volgens Shell kan de mondiale vraag naar energie in 2050 verdrievoudigd zijn ten opzichte van 2000. Het verbruik van alle soorten energie zal tot aan 2030 sterk toenemen. Er zou rond 2015 een energiepiek voor de OESO-landen zijn. In de ontwikkelingslanden zal volgens dit artikel tot en met 2030 de vraag naar energie juist sterk toenemen.

Het moge duidelijk zijn dat dit ook een grotere belasting voor het milieu zal gaan betekenen. Grondstoffen worden bijvoorbeeld middels mijnbouw gewonnen en veel energie wordt momenteel uit fossiele brandstoffen gehaald die nadelige effecten voor het milieu hebben. Goede alternatieven hiervoor worden of zullen hiervoor nog moeten worden ontwikkeld.

Vergrijzing en stijgende wereldbevolking
Deze twee punten lijken tegenstrijdig, maar zijn het niet. Op wereldschaal is er sprake van een toename van de wereldbevolking. In Europa is er sprake van een kleine toename van de bevolking, maar vooral ook van een vergrijzende bevolking. Wat betekent dit allemaal concreet?

Het betekent dat in de EU en ook in Nederland meer mensen steeds langer gebruik gaan verschillende voorzieningen als zorg en pensioenen. De vraag is dan: hoe ga je deze stijgende zorg- en pensioenkosten financieren?

Sinds 1950 is de wereldbevolking meer dan verdubbeld. Mede dankzij grote hoeveelheden fosfaat braken er geen grote hongersnoden uit.
Sinds 1950 is de wereldbevolking meer dan verdubbeld.

Dit is ook een belangrijk vraagstuk voor Nederland. We krijgen hier ook met deze problematiek te maken. En de beroepsbevolking neemt daarbij ook af in de EU. Hoewel hierbij ook regionale verschillen zijn waar te nemen. Het is dus de uitdaging om deze stijgende kosten te gaan financieren met een kleinere beroepsbevolking.

De stijgende wereldbevolking zorgt ook voor meer economische activiteit. Wat dit betekent, staat hierboven al beschreven. De vraag naar grondstoffen en energie zal sterk stijgen. Het zorgt echter ook voor stijgende vraag naar voedsel. In 2050 zou er 70% meer voedsel nodig zijn ten opzichte van 2011. Dit betekent dat de voedselproductie efficiënter en effectiever zal moeten gaan worden.

Ideologische crisis?
Als je alles een beetje op rijtje zet, is het misschien interessant om je af te vragen of wellicht sprake is van een diepere oorzaak? Zou er misschien een ideologische crisis kunnen zijn? Tijdens de Koude Oorlog was er sprake van een strijd tussen het kapitalistische Westen en het communistische Oosten die na de val van de Berlijnse muur werd beëindigd. Het kapitalistische Westen had gewonnen. Met de voormalige communistische landen China en Rusland gaat het qua economisch groei bekeken beter dan hier in Europa en in de VS waar we in een crisis verkeren. Het is misschien interessant om ook op andere manier naar de invulling van ons huidig kapitalistisch systeem te kijken.

Het grootste deel van Oekraïne is vruchtbare laagvlakte. Dat maakte het land een gewilde buit voor de buren.

Het meest onderschatte land in Europa

Laat een reactie achter / Analyses, Geopolitiek, Ideeën, Nederland, Social Engineering / Door / 26 oktober 2013

De werkelijke reden achter de Russische relletjes met Nederland is een groot, strategisch gelegen land waar we weinig van horen. Toch is Oekraïne, het grootste alleen Europese land, dat ter noorden van de Zwarte Zee ligt, voor de Russen letterlijk van levensbelang en zal Poetin er daarom alles aan doen om Oekraïne binnen de Russische orbit te houden.

Wat is Oekraïne?
Ten oosten van Roemenië, boven de zwarte zee ligt Oekraïne, een voormalige Sovjetstaat. In Oekraïne wonen op een oppervlakte iets groter dan Frankrijk zo’n 44 miljoen mensen.  De Oekraïners, die een nauw aan het Russisch verwante Slavische taal spreken, hebben de pech dat hun land een grote, vruchtbare laagvlakte is en ze over nogal imperialistische buren beschikken. Geen wonder dus dat de geschiedenis van Oekraïne bol staat van bloedige invasies door Mongolen, Polen, Litouwers, Turken, Duitsers, Oostenrijkers en Russen.

Het grootste deel van Oekraïne is vruchtbare laagvlakte. Dat maakte het land een gewilde buit voor de buren.
Het grootste deel van Oekraïne is vruchtbare laagvlakte. Dat maakte het land een gewilde buit voor de buren.

De bloeitijd van de Oekraïne, het Kievse Rijk of Kievan Rus, vormde ook meteen de geboorteplaats van het Rusland zoals wij dat kennen. Door de Mongoolse invasies vluchtten de inwoners van Kievan Rus massaal naar de veiliger, onherbergzame bossen rond Moskou en Novgorod, waar het Russische vorstendom Moskou en de Republiek Novgorod ontstonden. Hier slaagden ze erin, een veilige basis te stichten die de Mongoolse invasies overleefde en daarna zou uitgroeien tot het machtige Russische rijk. Met de achterblijvers liep het minder goed af. De Oekraïne zou voor eeuwen een speelbal blijven tussen Polen, het Ottomaanse Rijk, Rusland en Litouwen, wat voor de lokale bevolking neerkwam op geregelde plunderingen, slavenhalerij en verkrachtingen. In de 20e eeuw werd Oekraïne geteisterd door de communisten en de nazi’s. In totaal kostte dit een zesde van de bevolking, meer dan zeven miljoen mensen, het leven. Veel Oekraïeners ontvluchtten hun land. Ook nu nog is de bevolkingsgroei negatief.

Waarom is Oekraïne zo belangrijk voor Rusland?
De grens met Oekraïne ligt op ongeveer 500 km afstand van Moskou. Het dichtstbevolkte deel van Rusland, waar de meerderheid van de Russen woont, ligt rondom Moskou en grenst direct aan Oekraïne. Poetin’s grote nachtmerrie is dat Oekraïne onder controle komt van een vijandige mogendheid, in Russische ogen alle mogendheden. Immers, sinds het ontstaan van Rusland is het land door elke grote buur aangevallen. Ook ligt de Russische Zwarte Zeevloot in de Oekraïense zeehaven Sebastopol. Dit is de enige Russische toegang naar de zee die niet dichtvriest. Vladivostok, de andere grote Russische zeehaven, ligt aan de andere kant van het land en is alleen via een spoorlijn, of via een snelweg uit de Sovjettijd die bij Kazakhstan zelfs voor tientallen km de grens oversteekt, te bereiken. Kortom: Poetin heeft weinig andere keus dan kost wat kost voorkomen dat Oekraïne lid wordt van de NAVO of de Europese Unie.

De pro-westerse ex-president Yulia Timoshenko zit nu in de Oekraïense gevangenis op basis van een dubieuze beschuldigng van bevoordeling van Gazprom. Ironisch genoeg wordt haar gevangenschap nu gebruikt als argument om Oekra ine uit het EU associatieverdrag te weren. Zelf is ze het hier totaal niet mee eens.
De pro-westerse ex-president Yulia Timoshenko zit nu in een Oekraïense gevangenis op basis van een dubieuze beschuldigng van bevoordeling van de Russische staatsgasmaatschappij Gazprom. Ironisch genoeg wordt haar gevangenschap nu gebruikt als argument om Oekra
ine uit het EU-associatieverdrag te weren. Zelf is ze het hier totaal niet mee eens.

Waarom de opgelopen spanningen?
De tegenwoordige president van Oekraïne, Janoekovitsj, kwam aan de macht als pro-Russische kandidaat. Sinds hij aan de macht is laat hij zich echter vooral door Oekraïense nationale belangen leiden. Rusland draaide in het verleden de gaskraan, waar Oekraïne bijna helemaal afhankelijk van is, keer op keer dicht. Ook probeert Poetin de Oekraïeners te intimideren. De Oekraïners begrijpen nu heel goed dat ze een list moeten verzinnen. De Oekraïense regering wil daarom Rusland en de Europese Unie tegen elkaar uitspelen. Met deze strategie kan de regering, hoopt Janoekovitsj, zoveel mogelijk voordeel voor Oekraïne in de wacht slepen.

Janoekovitsj probeert om zowel een associatieverdrag met de Europese Unie, als met de Russische douaneunie te sluiten. Als hem dit zal lukken, zou Oekraïne daardoor heel veel internationale handelsbedrijven trekken en als tussenpersoon flink verdienen aan de handel tussen de Europese Unie en Rusland. Helaas voelt de EU hier weinig voor, wat vrij kortzichtig is. Dit had namelijk ook Rusland zelf in de invloedssfeer van de Europese Unie getrokken en had, als de Russen hadden geweigerd, Poetin het nodige gezichtsverlies als spelbreker bezorgd.

Uiteraard wil Poetin dat de Oekraïners respect voor grote buur Rusland krijgen en stevig in de Russische orbit blijven. De aangewezen weg is de concurrent, de Europese Unie, te vernederen. Zo begrijpen de Oekraïners, dat ze weinig andere keus hebben dan alleen met Rusland zaken te doen.

Veel Russen voelen zich vernederd door dit soort protesten, dus zon Poetin op wraak.
Veel Russen voelen zich vernederd door dit soort protesten, dus zon Poetin op wraak.

Waarom Nederland?
Nederland is, zoals bekend, een klein landje. Ter illustratie: in Rusland wonen ongeveer 9 keer zoveel mensen als in Nederland en de oppervlakte van Rusland is zelfs meer dan 400 keer zo groot. (Nederland is overigens wel een stuk rijker dan Rusland: ons BNP is bijna veertig procent van dat van Rusland). Poetin weet ook, dat Nederlanders weinig principieel zijn en handelsbelangen altijd voor laten gaan. Ook ergeren Poetin en de andere Russen zich enorm aan het betweterige, superieure toontje van de Nederlandse elite over bijvoorbeeld homorechten in Rusland. Nederland, een walhalla van drugs en vrije seks, personificeert in de ogen van veel Russen zo ongeveer alles wat er fout is aan het westen. Kortom: een bruikbaar object voor de volgende actie.

Na de meesterlijke actie van Poetin in het geval-Syrië, die hem veel respect heeft opgeleverd ten koste van aartsrivaal Amerika, werd het tijd voor een volgende stunt, die hem veel binnenlandse steun en ook buitenlands gezag zou opleveren. De actie van een Nederlands schip met Greenpeace-activisten, met hierbij het incident met de Russische diplomaat Borodin die door Haagse dienders op hardhandige wijze werd gearresteerd, kwam als geroepen. Na de excuses van de Nederlandse regering over deze schending van het verdrag van Wenen, was het doel bereikt, waren de moreel superieure Hollanders op hun plaats gezet en liep de rel met een sisser af. Deze boodschap is waarschijnlijk ook in Oekraïne overgekomen.

In de Nederlandse elite heersen de nodige spanningen, nu er steeds minder geld is te verdelen.

Scheuren binnen de Nederlandse elite

7 reacties / Analyses, Economie, Filosofie, Social Engineering / Door / 26 oktober 2013

In de jaren 80 en 90 verdween de polarisatie in de Nederlandse politiek. Met de opkomst van Pim Fortuyn keerde de felheid in de politiek weer volop terug. Wat zijn anno 2013 de belangrijkste meningsverschillen binnen de elite en tussen de elite en de rest van de bevolking?

De 200 van Mertens
De Nederlandse elite was van oudsher klein. Al sinds de Gouden Eeuw en de Pruikentijd worden de echt belangrijke ambten in Nederland verdeeld onder enkele honderden regenten. Als het economisch minder ging, ontstonden er hevige conflicten. Zo kennen we uit geschiedenisboekjes het conflict tussen de prinsgezinden en de republikeinen, het conflict tussen katholieken en protestanten en het conflict tussen arbeiders en elite. De vaderlandse geschiedenis staat bol van dit soort episodes. Ook nu het in Nederland slechter gaat, en er minder leuke baantjes te verdelen zijn, zijn er de nodige conflicten binnen de elite. Immers ook nu bestaan de spreekwoordelijke 200 van Mertens nog steeds. Een beperkt aantal topposities dus, die onder veel aspiranten verdeeld moeten worden. We zullen de belangrijkste conflicten hier noemen.

In de Nederlandse elite heersen de nodige spanningen, nu er steeds minder geld is te verdelen.
In de Nederlandse elite heersen de nodige spanningen. Er is steeds minder geld te verdelen.

Conflict tussen confessionelen en niet-confessionelen
Twee groepen die elkaar echt niet goed liggen worden vertegenwoordigd door de zogeheten middenpartijen CDA en D66. Het CDA, een verenigde partij van katholieken en protestanten, vertegenwoordigt het traditionele middenveld, met andere woorden bestuurders in organisaties die banden hebben met de vroegere christelijke zuilen. Functies worden voornamelijk op basis van connecties verdeeld.

De partij D66 diende als vehikel om een nieuwe plaats te veroveren voor mensen van de babyboomgeneratie, die beter opgeleid was dan hun voorgangers. Nu D66 een stevige vinger in de pap heeft wat betreft burgemeestersbenoemingen, merk je dat de roep om een gekozen burgemeester bij D66 heeft plaatsgemaakt voor een roep om de bestrijding voor “populisme” (dat wil zeggen: directe democratie en de zaken bij de naam noemen) en de roep voor meer onderwijs, een belangrijke werkgever voor D66-partijleden. Waarmee we op het volgende conflict komen.

Conflict tussen populisten en fatsoenlijke mensen
Nederland is verdeeld in twee kampen wat betreft de persoon Wilders en zijn partij PVV, die ruwweg samenvallen met de voorstanders en de tegenstanders van wijlen Pim Fortuyn. Je bent hartstochtelijk voorstander ofwel fel tegenstander. Een middenweg is er klaarblijkelijk niet en de emoties lopen hoog op.

De populisten, waarvan de standpunten, blijkt uit peilingen, door veel meer mensen worden gedeeld dan alleen het PVV-electoraat, vinden de fatsoenlijke mensen naïeve en/of zakkenvullende landverraders. De fatsoenlijke mensen vinden populisten onbeschaafd, minderwaardig PVV-vee. Hierbij wijzen ze graag op het harde, vrij grove taalgebruik van Wilders.

Fatsoenlijke mensen zijn over het algemeen hoogopgeleid in een alfa- of gammastudie, beschikken over een uitgebreid netwerk in elitaire kringen en profiteren volop van hun maatschappelijke positie, bijvoorbeeld als manager in een ziekenhuis, zelfstandig bestuursorgaan of onderwijsinstelling. Populisten zijn vaak opgeleid in de bètawetenschappen, technische of lagere uniformberoepen, zijn vaak zelfstandig ondernemer of werken in het “harde” bedrijfsleven. Vandaar dat populisten graag in de door hun aartsvijanden gecontroleerde kunst- en cultuursector snijden en om vergelijkbare redenen vraagtekens stellen bij investeringen in onderwijs die verder gaan dan bijbrengen van praktisch toepasbare lesstof.

Conflict tussen staatsdienaren en commerciëlen
Er zijn in Nederland twee wegen om aan het toppositie te komen. Het bedrijfsleven of de overheid. Dit trekt ook een verschillend type mensen aan. Op zekerheid gestelde mensen zullen het via de overheid of het bankwezen proberen, de meer risicozoekenden kiezen innovatieve bedrijfstakken. Promotie maken bij de overheid vereist een hoge opleiding of goede connecties in de politiek. Promotie maken in het bedrijfsleven vereist eveneens grote netwerkvaardigheden, maar men wordt meer op prestaties afgerekend. De elite in het zakenleven wil loonmatiging voor werknemers, veel immigratie en lage belastingen. De elite bij de overheid wil hogere belastingen, meer maakbare samenleving en meer regelgeving om daarmee meer lucratieve posities binnen de overheid en zelfstandige bestuursorganen zoals ziekenhuizen te kunnen creëren. Deze vallen ruwweg samen met de partijen PvdA (overheid) en VVD (middenkader groter bedrijfsleven). Dit verklaart ook waarom oud-VVD politici veel te vinden zijn als commissaris of manager bij banken. Oud-PvdA’ers zijn weer meer te vinden in de welzijnssector, bij de zorg en het onderwijs.

Zich ontwikkelende spanningsgebieden
Het voornaamste spanningsveld in Nederland bevindt zich niet zozeer binnen de elite onderling, maar tussen de elite en bevolking. De elite hoeft zich weinig zorgen te maken, zolang de bevolking geen effectieve leiding kent. Wat dat betreft is de een-lid partij PVV, waar slechts enkele tientallen mensen bij betrokken zijn, voor de elite een geschenk uit de hemel. De PVV heeft echt gevaarlijke partijen, zoals de neonazistische NVU, leeg getrokken. De SP is gevaarlijker. Deze partij kent een geolied kader, maar gelukkig voor de elite een niet al te slimme leider. Ook de SP zit nog vast in het oude denken. De SP wil het bestaande systeem handhaven met wat meer herverdeling.

De gevaarlijkste ontwikkeling voor de elite is het ontstaan van een parallelle samenleving, een staat in de staat. Steeds meer mensen keren zich af van de tegenwoordige maatschappij, omdat de oplossingen steeds minder blijkt te werken voor het gewone volk. Als de bevolking bijvoorbeeld zou kiezen voor zelfvoorziening, handelen in een eigen lokale valuta, dingen besluiten via online referenda en zelf alle dingen zal regelen waar gewoonlijk de overheid voor nodig is, dan zal de macht van de elite snel afnemen. Dit is minder science fiction dan het klinkt. De technologie is er al en er zijn slimme, toegewijde mensen aan het werk om deze technologie steeds krachtiger en gebruiksvriendelijker te maken. Over een paar jaar zal het veel gemakkelijker zijn dan nu om off grid te leven, via een open sociaal netwerk stemmingen te houden, te betalen met Bitcoin of een papieren valuta en met een 3D printer te produceren wat nodig is. Deze technieken zullen dan mainstream worden. Het grootste gevaar voor de elite is dus dat zij overbodig wordt.

Voor mensen met een bijstandsuitkering is het moeilijk rondkomen, omdat ze niet samen mogen wonen of bijverdienen. Bron: Rijksoverheid

Hoe kan het basisinkomen bekostigd worden?

24 reacties / Analyses, Economie, Maatschappij, Nederland, Social Engineering / Door / 18 oktober 2013

Veel mensen, waaronder schrijver dezes, dromen ervan: een basisinkomen, een uitkering voor alle Nederlanders op grond van hun status als mens. Het meest gehoorde argument tegen het basisinkomen is dat de kosten ervan te hoog uit zouden vallen. Klopt dit? We rekenen het na. De conclusies zijn opmerkelijk te noemen…

Wat is een fatsoenlijk basisinkomen?
Een basisinkomen moet voldoende hoog zijn om de ontvanger ervan te voorzien van voedsel, kleding, onderdak, verwarming en gezondheidszorg. Ook moet er beperkte ruimte zijn voor vermaak. De Nederlandse politiek heeft na jarenlang gebakkelei een zogenoemde bijstandsnorm opgesteld. Dit is een bedrag, dat voldoende hoog is om in deze elementaire behoeften te voorzien. We hoeven dus niet het wiel opnieuw uit te vinden. Vooral in grote steden is dit bedrag niet voldoende, de reden waarom vaak aanvullende regelingen worden bedacht.
De bijstandsnorm is wél voldoende, als meerdere ontvangers van een bijstandsuitkering in één huis wonen. Omdat samenwonen niet meer af wordt gestraft bij het basisinkomen, gaan we ervan uit dat vrienden en stelletjes massaal in één huis zullen gaan wonen. Het lijkt dus redelijk, om het basisinkomen gelijk te stellen aan de bijstandsnorm. Dit is in 2013: â‚¬ 661,77 per maand, inclusief vakantiegeld[1]. Verder rekenen we per kind onder de 18 een toeslag van â‚¬ 251,47, met een maximum van twee kinderen. Een gezin met twee kinderen zou dus rond de 1850 euro per maand ontvangen.

Voor mensen met een bijstandsuitkering is het moeilijk rondkomen, omdat ze niet samen mogen wonen of bijverdienen. Bron: Rijksoverheid
Voor mensen met een bijstandsuitkering is het moeilijk rondkomen, omdat ze niet samen mogen wonen of bijverdienen. Bron: Rijksoverheid

Hoeveel zou het uitbetalen van het basisinkomen kosten?
Nederland telt op het moment van het schrijven van dit artikel (oktober 2013)  rond de 16,8 miljoen inwoners[2]. Hiervan zijn er plm 3,5 miljoen jonger dan 18[2], wat 13,3 miljoen volwassenen oplevert. Dit levert de volgende jaarlijkse bedragen op:
Betalingen aan volwassen Nederlanders: 13,3 miljoen x € 661,77 x 12:  â‚¬105,6 miljard
Betalingen aan kinderen: 3,5 x € 251,47  x 12: € 10,6 miljard
Samen: € 116,2 miljard

Dit zou de totale sociale zekerheid in Nederland vervangen. Op dit moment geven we hieraan rond de 73,4 miljard euro per jaar uit. Op het eerste gezicht lijkt er een gat van rond de 43 miljard euro te zitten.

Het gat dat niet bestaat
Dit is schijn. Het basisinkomen vervangt namelijk ook aftrekposten en de lagere eerste en tweede schijven. De verbeterde berekening, met dank aan Pieter Stuurman, luidt als volgt.

Dit gat verdwijnt, als een flat tax van 48% wordt ingevoerd over zowel de eerste, tweede als derde schijf van de inkomstenbelasting en aftrekposten zoals de hypotheekaftrek komen te vervallen, met andere woorden over het bruto inkomen van Nederland.
De rekensom wordt dan als volgt:
Bruto inkomen in Nederland: â‚¬ 34.600 x 7,785 miljoen werkende Nederlanders: € 269,3 miljard
Pensioenuitkeringen exclusief AOW: plm. € 30 miljard

Hiervan 48%: € 144 miljard
Op dit moment wordt via directe belastingen (excl. € 12 miljard vennootschapsbelasting) binnengehaald: € 49,9 miljard [3]
In Nederland zijn er ook verplichte zogenoemde volksverzekeringen (€ 44,7 mld[3]) en werknemersverzekeringen(€ 55,6 mld[3]). In feite zijn dit ook verkapte inkomstenbelastingen. In totaal ligt dit rond de € 100,3 miljard euro.
Directe belastingen excl. vennootschapsbelasting samen leveren de overheid dus nu rond de 150 miljard euro op, rond de 6 miljard euro meer dan via een vast tarief van 42% over alles wat je verdient.

Conclusie
Een basisinkomen is heel goed financieel kloppend te krijgen, zolang  het basisbedrag maar rond het bijstandsniveau ligt en alle aftrekposten voor de inkomstenbelasting af worden geschaft.
Het batig saldo kan worden gebruikt om de staatsschuld flink af te lossen, de basisuitkering iets te verhogen of een iets lagere inkomstenbelasting. Deze berekening is voor Nederland gemaakt, omdat schrijver dezes de Nederlandse situatie goed kent. Voor België is een vergelijkbare berekening te maken, rekening houdend met de eigenaardigheden van het Belgische sociale en fiscale stelsel.

Bronnen
1. Hoogte bijstandsuitkering vanaf 1 juli 2013 – Rijksoverheid (2013)
2. Bevolkingspiramide Nederland: CBS (2013)
3. Huishoudboekje van Nederland/Miljoenennota en rijksbegroting|Rijksoverheid (2013)

Club Med introduceerde een systeem waarbij iedere vakantiegast niet betaalde met geld, maar met fiches. Zo was er geen arm en geen rijk meer, waardoor de vakantie veel gezelliger werd. Bron: Wikimedia Commons

Wat kunnen we doen aan de toenemende ongelijkheid?

21 reacties / Analyses, Economie, Maatschappij, Nederland, Social Engineering / Door / 5 oktober 2013

In een vorig artikel hebben we gekeken naar de oorzaken van de steeds groeiende ongelijkheid in de wereld. Wat kunnen we doen om ervoor te zorgen dat deze ongelijkheid wordt verkleind?

Probleemstelling
De toenemende ongelijkheid in de wereld, zoveel is duidelijk, wordt veroorzaakt door een combinatie van technische ontwikkelingen en politiek beleid. We komen steeds meer in de maatschappij te leven waarin monopolisten een groot deel van de winsten op kunnen slokken. De ontwikkeling van technologie is niet terug te draaien. Wat kunnen wij doen om ervoor te zorgen dat er een nieuwe middenklasse komt?

Toekomstige banen worden maatwerk
Anders dan de functies uit het industriële tijdperk, die door cao’s haarfijn geregeld konden worden, zijn banen in het nieuwe tijdperk uniek. Immers, voor banen die door een groot aantal inwisselbare mensen kunnen worden uitgeoefend, wordt het interessant om deze te automatiseren. voor deze banen kan niet een absurd hoog salaris worden betaald. Omgekeerd maakt de hoge mate van specialisatie werknemers intrinsiek waardevol, waardoor salarissen in de middencategorie zullen komen te liggen. Als we erin slagen veel van deze toekomstige banen te creëren, wekte hiermee vanzelf een nieuwe middenklasse. Hoe we dit kunnen doen, komt in een volgend artikel ter sprake.

Club Med introduceerde een systeem waarbij iedere vakantiegast niet betaalde met geld, maar met fiches. Zo was er geen arm en geen rijk meer, waardoor de vakantie veel gezelliger werd. Bron: Wikimedia Commons
Club Med introduceerde een systeem waarbij iedere vakantiegast niet betaalde met geld, maar met fiches. Zo was er geen arm en geen rijk meer, waardoor de vakantie veel gezelliger werd. Bron: Wikimedia Commons

Bronheffingen
op dit moment is het veel goedkoper dan bijvoorbeeld een of twee eeuwen geleden om er een miljardenbezit op na te houden. Hierdoor krijgen bezitters heel veel rendement op hun geld. Zorg bijvoorbeeld dat jouw aandelen in een Amerikaans bedrijf in handen zijn van een Nederlands bedrijf dat weer in handen is van een Panamese trust. Dat Nederlandse bedrijf brengt hoge royalties voor het gebruik van een merknaam in rekening bij het Amerikaanse bedrijf. In Nederland is er geen bronbelasting op royalties, waardoor deze belastingvrij naar Panama kunnen worden gesluisd. Op die manier betalen rijkaards maar enkele procenten belasting. Hier krijgen ze erg veel voor terug. Zo krijgen ze bijna gratis bescherming van hun bezit door politie en justitie, gebruik van de infrastructuur, opleiding van hun personeel en het pacificeren van de maatschappij.
De oplossing is het invoeren van bronbelastingen. Grote bedrijven die hun winsten via belastingparadijzen doorsluizen moeten worden geconfronteerd met hoge naheffingen en desnoods inbeslagnames. Een Tobintax, vanzelfsprekend ook buiten de landsgrenzen opgelegd, zou het geëigende middel zijn om financieel gegoochel onaantrekkelijk te maken.

Basisinkomen
We zullen moeten accepteren dat steeds meer mensen tijdelijk of permanent niet in staat zijn om zoveel te produceren, dat ze daarmee in hun levensonderhoud kunnen voorzien. Dit proces is al eeuwen aan de gang en zal met het steeds beter worden van computers en het oprukken van robots steeds verder om zich heen grijpen. Wij zullen er daarom voor moeten zorgen dat iedereen een basisinkomen krijgt om van te leven. iedereen mag onbeperkt bij verdienen. Over het extra verdiende geld wordt dan een vast percentage inkomstenbelasting geheven van bijvoorbeeld 35 of 40%. Dit geldt ook voor de hogere inkomens. Uiteraard wordt dan de hypotheekrenteaftrek, zo ook andere aftrekposten afgeschaft. Belasting betalen wordt hiermee niet alleen makkelijker, het wordt ook leuker.

De bordesscene. Rutte noemde zijn tweede kabinet het beste sinds de Tweede Wereldoorlog, een meerderheid van de Nederlandse bevolking denkt daar anders over. bron: Rijksoverheid

Wat als: de regering nou eens wíl dat haar begroting wordt verworpen?

9 reacties / Analyses, Maatschappij, Nederland / Door / 27 augustus 2013

Nederland zit in een lastig pakket. Het opgestoken wijsvingertje jegens de Spanjaarden en Grieken maakt dat Nederland niet op kan houden te bezuinigen, al zijn lastenverzwaringen op dit moment de doodsteek voor de economie. Toch kiest de regering voor een frontale ramkoers met de oppositie, die nodig is om de begroting goed te keuren. Er is eigenlijk maar één oplossing. Wat als de Nederlandse regering in werkelijkheid veel slimmer is dan we allemaal denken?

Paradoxaal economisch beleid
Economen en anderen die er voor geleerd hebben, waarschuwen de regering-Rutte II eensgezind dat het huidige beleid van lastenverzwaringen en bezuinigingen faliekant mislukt. Mensen houden de hand op de knip, sparen massaal en lossen hun hypotheek af in plaats van geld uit te geven.

De bordesscene. Rutte noemde zijn tweede kabinet het beste sinds de Tweede Wereldoorlog, een meerderheid van de Nederlandse bevolking denkt daar anders over. bron: Rijksoverheid
De bordesscene. Rutte noemde zijn tweede kabinet het beste sinds de Tweede Wereldoorlog, een meerderheid van de Nederlandse bevolking denkt daar anders over. bron: Rijksoverheid

Als gevolg hiervan gaat het erg slecht met bedrijven die het moeten hebben van de binnenlandse markt. Onder de Nederlanders heerst een stevige grafstemming, wat zich vertaalt in meer goedkope binnenlandse vakanties en minder importen. PVV-voorman Wilders roept op tot een massale demonstratie. Wanhopige Nederlandse ondernemers zoeken ten arren moede massaal afzetmarkten in het buitenland. Ook Nederlandse werklozen zoeken nu hun heil in de welvarender buurlanden Duitsland en België. Ondertussen is de regeringsleider, meesterverkoper Mark Rutte, met een ploeg grote ondernemers in zijn kielzog  voortdurend aan het rondreizen om orders binnen te slepen. Vermoedelijk worden ook andere kanalen massaal gemobiliseerd om orders binnen te slepen. Met succes, onder meer de Vietnamese marine heeft een vette order neergelegd bij de Nederlandse scheepswerf Damen.

Ramkoers
In deze gure tijden legt de regering nog een pakket op van 4 miljard euro bezuinigingen en 2 miljard euro lastenverzwaringen, nodig om aan de EU begrotingsnorm te kunnen voldoen. Dit pakket door de Tweede Kamer loodsen is met de coalitiemeerderheid geen probleem, maar in de Eerste Kamer weigeren de oppositiepartijen mee te werken aan bezuinigingen op hun heilige koeien. Aan de andere kant weigert de regering-Rutte water bij de wijn te doen. Op het eerste gezicht lijken deze dingen met elkaar in strijd. Rutte staat niet bekend als een eigenwijze doordouwer. Zonder een deal met de oppositie zal deze begroting worden verworpen. Wat beweegt Rutte en zijn regeerploeg om zo hoog spel te spelen?

Wat is er nodig in Nederland?
Om deze vraag te beantwoorden moeten we kijken naar de  structurele problemen in Nederland. Deze bestaan uit private schulden, vooral een veel te hoge hypotheekschuld. In totaal hebben Nederlanders voor ongeveer 600 miljard euro aan hypotheken uitstaan. Zestig miljard hiervan wordt niet gedekt door de waarde van het huis. Dit is veroorzaakt door de hypotheekrenteaftrek, waardoor voor dezelfde bestedingsruimte een veel duurder huis gekocht kon worden.
Wat Nederland nodig heeft is dus niet het meer geld uitgeven van burgers, maar het aflossen van hypotheken en andere uitstaande schulden.
Een ander probleem, overigens niet uniek voor Nederland, is de armoedeval, en het hiermee samenhangende relatief hoge uitkeringsniveau. Het besteedbare inkomen van mensen met een uitkering is met alle toeslagen er bij opgeteld, zoals vrijstelling gemeentelijke heffingen, huurtoeslag, ziektenkostentoeslag en dergelijke, hoger dan dat van iemand die het wettelijk minimumloon verdient. Geen wonder dat veel bijstandsgerechtigden het vertikken om te gaan werken. Hiervoor worden ze gestraft.

Wat kan de regering?
De Nederlandse regering heeft in de praktijk vrij weinig in de melk te brokkelen. Europese regels beperken de speelruimte sterk. Dat geldt nog sterker voor een regering, zoals het kabinet-Rutte II, die geen meerderheid in de Eerste Kamer heeft. Ook is een regering gebonden aan verkiezingsbeloften en het partijprogramma. Al te groffe overtredingen hiervan, zonder een wel heel goed excuus, komen je partij bij de volgende verkiezingen duur te staan. In verhouding is een demissionaire regering veel machtiger. Deze kan niet naar huis worden gestuurd. Onaangename besluiten, bijvoorbeeld een eis van Brussel om weer extra geld over te maken, kunnen “controversieel” worden verklaard en door worden geschoven naar de volgende ploeg.

Wat als de begroting niet goed wordt gekeurd?
Als de begroting voor 2014 niet goed wordt gekeurd, blijft in principe alles bij het oude. Dat wil zeggen: de begroting voor 2013 zal ook die voor 2014 worden. Althans: een derde deel van het bedrag. Het overige tweederde deel is dan onrechtmatig, maar kan achteraf goedgekeurd worden (zoals ook met de overname van ABN Amro door Wouter Bos is gebeurd). Erg prettig voor het kabinet, want zo kan het zonder gezichtsverlies de begrotingsnorm overschrijden. Gevalletje overmacht. Het spreekt ook voor zich dat in dergelijek omstandigheden geen gevoelige Europese verdragen getekend kunnen worden. Dankzij ex-VVD’er Wilders, die het voor fatsoenlijke linksmensen not done maakte om de straat op te gaan en het kabinet verketterde, is de kans op gevaarlijke buitenparlementaire betogingen nul geworden. De mensen in het land weten weer waar ze aan toe zijn, want 2014 zal er uitzien zoals 2013, waardoor het vertrouwen (en dus de uitgaven en investeringen) toeneemt. En precies op tijd voor de verkiezingen van einde 2016 maakt de economie een mooie zwaai omhoog. Zou Rutte toch niet zo dom zijn als vaak wordt gedacht?

Netwerk Eetbaar Nederland van start

8 reacties / Ideeën, Maatschappij, Mensheid / Door / 28 november 2013

Recent is het landelijke netwerk Eetbaar Nederland van start gegaan. Het is een platform in ontwikkeling om Nederland eetbaarder te maken.

Eetbaar Nederland gelooft in toegang tot lokaal, gezond en vers voedsel voor iedereen. Voedsel wat met respect voor de mens en de aarde is gegroeid.

Eetbaar Nederland wil mensen inspireren, ondersteunen en motiveren om zelf zo lokaal mogelijk te beginnen om Nederland eetbaarder te maken.

Logo van Eetbaar Nederland
Logo van Eetbaar Nederland

Artikelen
Op de site zijn artikelen te vinden over raamtuinieren, gemakkelijke moestuinen (die ook op een balkon en platte daken zijn toe te passen), eetbare bostuinen en nog veel meer. Ook zijn er een aantal inspirerende video’s te bekijken van mensen die al begonnen zijn om hun buurt eetbaar te maken en wordt duidelijk in beeld gebracht wat voor positieve effecten dit met zich meebrengt.

Overkoepelend Netwerk
Eetbaar Nederland treedt op als een overkoepelend netwerk van een boel lokale groepen die in Nederland reeds hard aan de gang zijn om voedsel te verbouwen in hun buurt. Zo zijn er inmiddels meer dan 80 lokale transition towns actief die vaak een werkgroep voedsel hebben en ook zijn er directe lokale eetbaar initiatieven vanuit heel Nederland te vinden. Mensen die zelf aan de gang willen, kunnen via dit platform snel uitvinden waar er lokaal al mensen bezig zijn zodat ze zich hierbij desgewenst kunnen aansluiten.

Overheden
Voor overheden is er onder andere een pdf te downloaden met een duidelijk overzicht van 10 voordelen van gemeenschapstuinen. Veel overheden zitten momenteel met bouwkavels die niet verder ontwikkeld worden en nu braakliggen zonder functie of doel. Zulke gebieden inrichten tot gemeenschaptuinen verbetert de buurt op vele gebieden wat uiteindelijk een meerwaarde voor de buurt oplevert en vaak kostenbesparend werkt voor de gemeente zelf.

Een netwerk in ontwikkeling
Eetbaar Nederland is nog maar net begonnen en volop in ontwikkeling. Tips en constructieve opmerkingen om het platform verder te ontwikkelen zijn van harte welkom in de reacties.

Aanverwante artikelen en informatie:
-) Website – Platform Eetbaar Nederland
-) Eetbare planten- en paddendstoelendatabase (met 400 verschillende soorten)
-) Planten- en zadenruilbank van en voor alle Nederlanders

(Op het internet hebben de lezers de macht! Zij bepalen welke informatie de wereld rond gaat! U bent zich er misschien niet van bewust, maar als elke lezer een link stuurt naar 3 geïnteresseerde personen, dan zijn er maar 20 stappen nodig om 3,486,784,401 mensen te bereiken! Wil je dat zien gebeuren? Gebruik je macht! Dit stuk mag dan ook vrij door iedereen overgenomen worden op websites, blogs, of om door te sturen aan familie, vrienden, kennisen, collega`s, etc.). Graag zelfs hoe meer mensen dit weten hoe beter. Zet a.u.b. wel de bron erbij zodat mensen kunnen reageren en/of mee kunnen doen in de discussie hieronder als ze dat willen.)

gardening

 

Alleen buitenparlementaire oppositie kan in dit politieke systeem, corruptie en nepotisme voorkomen. bron: wereldmorgen.be

De noodzakelijkheid van buitenparlementaire oppositie

10 reacties / Analyses, Maatschappij, Misvattingen, Nederland / Door / 24 juli 2013

Bulgarije, het armste land van de EU, is geregeld op onaangename wijze in het nieuws. Toch zijn er veel dingen, die wij Nederlanders kunnen leren van de Bulgaren en hun aanvaringen met democratie westerse stijl.

Het Bulgaarse wereldbeeld
Wij Nederlanders kunnen het nodige herkennen in de lotgevallen van de Bulgaren. De Bulgaren vormen net als de Nederlanders een klein volk, omringd door machtige buren. Vooral het agressieve buurland Turkije stond het voortbestaan van de Bulgaren keer op keer op het spel. Tijdens vijf eeuwen bezetting door het Ottomaanse Rijk, waarbij door de Turken weinig middelen werden geschuwd om de Bulgaren tot de islam te bekeren, waren de Bulgaren alleen veilig in de ontoegankelijke bergen. Pas toen het Ottomaanse Rijk in de loop van de negentiende eeuw langzaam in elkaar stortte, kon Rusland de Bulgaren bevrijden van het islamitische juk. Dit maakte dat de Bulgaren een nationalistisch volk zijn geworden met een uitgesproken wantrouwen wegens de autoriteiten. De Nederlandse naieviteit en het misplaatste vertrouwen in gezagsdragers is de Bulgaren vreemd. Bulgaren beseffen uitstekend dat de verleiding voor zelfverrijking en andere vormen van machtsmisbruik groot is en hebben dan ook weinig moeite om corrupte politici hard aan te pakken.

Alleen buitenparlementaire oppositie kan in dit politieke systeem, corruptie en nepotisme voorkomen. bron: wereldmorgen.be
Alleen buitenparlementaire oppositie kan in dit politieke systeem, corruptie en nepotisme voorkomen. bron: wereldmorgen.be

Westers democratisch systeem achterhaald
De zwakke punten van de parlementaire democratie komen in deze tijd, waarin de ontwikkelingen elkaar steeds sneller opvolgen, steeds meer voor het voetlicht. Een bekend probleem is bijvoorbeeld dat er voor de kiezers geen middelen bestaan om politici tot de orde te roepen nadat de politicus in kwestie verkozen is. De zwakke punten van het democratisch stelsel in Nederland bleken bijvoorbeeld duidelijk tijdens de verkiezingen in 2012. Geholpen door de staatsmedia en door grote mediabedrijven gecontroleerde massamedia werd de verkiezingsstrijd gereduceerd tot een wedloop tussen het “linkse alternatief” (de PvdA met lijstttrekker Samsom) en het “rechtse alternatief” (de VVD), onder slimmere kiezers bekend als het “wie wordt de grootste”.  Uiteraard zijn, zoals bekend, deze twee “aartsrivalen” het roerend eens over de zaken die werkelijk tellen, zoals het inperken van het “populisme” (lees: inspraak van burgers), het “verbeteren van de internationale concurrentiepositie van de financiële sector van Nederland” (lees: het zekerstellen van lucratieve baantjes bij banken voor ex-politici door vriendendiensten voor bankiers te verrichten) en een grotere invloed van de Europese Unie op Nederland. De gevolgen waren dus voorspelbaar voor kenners van de Nederlandse politiek: de twee gingen met elkaar in zee en stelden de belangen van de gevestigde orde veilig.

Alleen keiharde buitenparlementaire oppositie helpt
Bulgarije heeft een politiek systeem dat sterk lijkt op dat van Nederland: een evenredig kiesstelsel met politieke partijen, die om de vier jaar herkozen worden.  Net zoals hier moeten deze partijen een coalitieregering vormen om aan de macht te komen. Omdat corruptie in Bulgarije minder een taboe is dan hier, en de machtsverschillen in Bulgarije veel groter zijn dan hier, denken Bulgaarse politici dat ze het recht hebben corrupt te zijn. De gevolgen zijn dan ook veel duidelijker, denk aan bijvoorbeeld de bouw van appartementencomplexen in beschermde natuurgebieden en dergelijke. Hier zit echter een positieve kant aan. Omdat Bulgaarse politici zo schaamteloos te werk gaan, is het voor iedere Bulgaar duidelijk dat ze niet te vertrouwen zijn. Het vergt dan ook weinig moeite om in Bulgarije een demonstratie te organiseren. Bulgaren weten dat politici onbetrouwbaar zijn en dat alleen door directe controle, bijvoorbeeld door een grote demonstratie, voorkomen kan worden dat het land ten gronde wordt gericht.  Helaas ontbreekt in Nederland dit besef bij de meeste kiezers, waardoor in Nederland nog steeds sprake is van wijdverbreid nepotisme.

De Doggersbank heeft een gemiddelde diepte van 13 meter en is dus in principe droog te leggen.

Tijd om Doggerland te laten herrijzen

20 reacties / Analyses, Economie, Ideeën, Visionaire projecten / Door / 19 juli 2013

Er was een tijd, dat er tussen Nederland en de Britse archipel een groot eiland lag. Kuddes mammoeten en reuzenherten deden zich tegoed aan de weelderige vegetatie, alleen verstoord door jagende Neanderthalers en mensen. De voordelen van de verdubbeling van de oppervlakte van Nederland en Engeland.

De Doggersbank heeft een gemiddelde diepte van 13 meter en is dus in principe droog te leggen.
De Doggersbank heeft een gemiddelde diepte van 13 meter en is dus in principe droog te leggen.

Verdronken eiland
Vissers kennen het voormalige Doggersland erg goed. De Doggersbank is met 13 m onder de zeespiegel een ondiep stuk Noordzee, op ongeveer honderd kilometer ten oosten van Groot-Brittannië. Op de Doggersbank worden grote hoeveelheden kabeljauw geoogst. De reden is de ondiepe ligging, waardoor de biologische productie van zeewier dat op de ondiepe zandbank groeit, erg hoog is. Vier landen maken aanspraak op de zeebodem waarbinnen de Doggersbank ligt: naast Nederland en Groot-Brittannië zijn dit Duitsland en Denemarken. De Doggersbank heeft een oppervlakte van rond de helft van die van Nederland, 20.000 vierkante kilometer. Naar schatting zou Nederland aanspraak kunnen maken op ongeveer een kwart van dit gebied (en ook een kwart van het totaalbedrag moeten investeren).

Hoeveel hulpbronnen zou het kosten en opleveren om de Doggersbank door een zeedijk te omringen?
Als wordt gekozen voor een compacte ringdijk met een zo kort mogelijke lengte, zal het geheel omringen van de Doggersbank de aanleg van zo’n 1000 km zeedijk vereisen. Als we uitgaan van Deltahoogte, zo’n 12 m boven NAP, zal de zeedijk zo’n 25 m boven de zeeoppervlakte uit moeten stijgen. Een kilometer zeedijk in de Noordzee kost volgens de raming van de Deltacommissie zo’n 150 miljoen. Gezien de afgelegen ligging en vergelijkbare diepte lijkt het aannemen van een verdubbeling van de kosten hier verstandig.

Dit zal per kilometer dijk zo’n 300 miljoen, m.a.w. voor de totale dijk rond de 300 miljard euro vereisen. Op deze brede dijk kunnen (vakantie)woningen, gemalen en windkrachtcentrales worden gebouwd. In ruil hiervoor verkrijgen de deelnemende landen in totaal 20.000 vierkante kilometer vruchtbare kleigrond. Landbouwgrond in de Nederlandse kleigebieden brengt zo’n 50.000-100.000 euro per hectare op, wat 5-10 miljoen euro per vierkante kilometer gewonnen land, m.a.w. €  100-200 miljard een reële inschatting maakt. De dijken zelf leveren zowel recreatiewaarde op als een bron van windenergie. De  grondwaarde hier zal hier hoger komen te liggen. Als een groot deel van de dijk bebouwd wordt  met vakantiewoningen en flats, zal recreatie vermoedelijk een plus van enkele tientallen miljarden aan het project toevoegen.

Dit kan ook gezegd worden van de kostenbesparing door het bouwen van windmolens op de dijken in plaats van in zee: een windmolen op zee kost rond het dubbele van  die van een windmolen op land. Omdat de zeedijk op volle zee ligt, kan toch worden geprofiteerd van het bijna dubbele aantal bedrijfsuren vergeleken met die van windmolens op land. De 3000 windturbines a 8 MGW die op de zeedijk geplaatst kunnen worden, zouden hierdoor een kostenbesparing leveren van rond de 24 miljard euro vergeleken met bouw op zee. Dit geldt in mindere mate ook voor de plm. 50.000 molens die in het binnenland geplaatst kunnen worden.

Zin of onzin?
Het creëren van een nieuw, dichtbevolkt gebied midden in de Noordzee zou de bestaande zones ontlasten en  nu economisch kwijnende kustgebieden, zoals Friesland, de Britse Midlands en Jutland voor bedrijven en bewoning aantrekkelijk maken.

Belastingen kunnen wel degelijk leuker, en ook een stuk slimmer.

Tegenlicht: De Tax Free Tour

12 reacties / Economie, Maatschappij, Wereld / Door / 26 maart 2013

Multinationals betalen beduidend minder belasting dan kleinere bedrijven. Via allerlei sluiproutes en geheime afspraken met overheden wordt aan belastingontwijking gedaan. Wereldwijd zijn er allerlei kansen via belastingparadijzen te benutten om maar zo weinig mogelijk belasting te betalen en te kunnen profiteren van het gunstige fiscale klimaat.

Ook Nederland speelt hierin een belangrijke rol en is een daarmee een belastingparadijs te noemen. Miljarden euro’s stromen door ons land via zogenaamde postbusbedrijven die hier gevestigd zijn of via andere (vergelijkbare) constructies om te kunnen profiteren van de aantrekkelijke fiscale regels. Hierbij is het mogelijk om geheime afspraken te maken met de Nederlandse belastingdienst. Multinationals onderhandelen met verschillende landen en spelen ze tegen elkaar uit om de meest gunstige voorwaarden te krijgen.

Schaduwwereld
Er is een complete industrie ontstaan die een geglobaliseerde schaduwwereld gecreëerd hebben met als doel om multinationals en zeer vermogende mensen maar zo weinig mogelijk belasting te laten betalen. Hierbij is het van belang om zo ondoorzichtig en voorzichtig mogelijk te opereren in de luwte.

De aflevering De Tax Free Tour van het programma Tegenlicht geeft een inkijk in deze schaduwwereld. Waarbij ook de rol van de accountants en de banken wordt belicht. Verder is er aandacht voor de verschillende belastingparadijzen waaronder Nederland en Cyprus.

Bron: De Tax Free Tour, website Tegenlicht