Wordt straks je pacemaker gehackt tenzij je losgeld betaalt, wordt de automatische piloot van je auto overgenomen door je wraakzuchtige ex of downloadt de Breivik van de toekomst zijn wapenarsenaal gewoon van internet? Volgens Marc Goodman, ex-cyber cop kunnen we ons maar beter flink zorgen maken. Er waren namelijk al zieke geesten die het javascript van de website van de Amerikaanse vereniging voor epilepsiepatiënten zo aanpasten, dat het scherm epileptische aanvallen opwekte. Gewoon, omdat het kan.
Vouw snel je aluhoedje, haal een lekkere warme beker chocolademelk en ga gezellig voor het scherm bibberen, terwijl het ene doemscenario na het andere voorbijrolt.
De Britten beschikken over een derde van het totale windpotentieel van Europa. Een probleem: deze wind bevindt zich voor het grootste deel in diepe zee. Drijvende windmolenparken rond Brittannië en voor de Amerikaanse kust beloven gigawatts aan vermogen op te gaan leveren, voldoende voor een groot deel van het Europese energiegebruik.
Deze Noorse Hywind drijvende windturbine vormt mogelijk de blauwdruk voor grootschalige drijvende windmolenparken. Bron: Statoil.
Drijvend windmolenpark
De VS en het Verenigd Koninkrijk kondigden in april 2012 op de Clean Energy Ministerial, plannen aan om enorme offshore drijvende windmolenparken aan te leggen, die in diepe kustwateren en open zee drijven. Op dit moment kunnen er geen windmolens in zee dieper dan 60 meter worden gebouwd. Vrijwel de gehele Atlantische Oceaan en het noordelijk deel van de Noordzee zijn (veel) dieper dan zestig meter, waardoor in feite alleen drijvende windmolens praktisch zijn. Niet alleen vergroot dit de zeeoppervlakte waarop wind kan worden geoogst dramatisch, ook zijn de winden op volle zee veel sneller en constanter. Ook betekent het plaatsen van windmolens op volle zee, dat ze uit het zicht van klagende kust- en eilandbewoners kunnen worden geplaatst. En zeevogels? Wel, die klagen niet als ze massaal in bloederige smurrie veranderen. Wel prettig aan windmolens op zee is dat vissers uit de buurt blijven, waardoor er een soort onbedoelde visreservaten ontstaan. Dit heeft onmiddelijke positieve gevolgen op de visstand en het zeeleven, blijkt uit onderzoeken.
Meer dan voldoende windenergie
Het Angelsaksische voorstel is nogal wollig geformuleerd, maar zal in meer detail worden uitgewerkt als er meer geld beschikbaar komt. Het Engelse Energy Technologies Institute (ETI) heeft een soort prijsvraag uitgeschreven voor het ontwikkelen van een demonstratieproject van 30 miljoen euro. Bepaalde deelnemers worden uitgenodigd om concepten voor drijvende windturbines met tussen de 5 en 7 megawatt capaciteit aan te leveren. De winnaar zal worden gevraagd om een werkend prototype te produceren dat in 2016 wordt geïnstalleerd. Ondertussen gaat ETI op zoek naar plaatsen waar de drijvende windmolenparken kunnen worden geplaatst. Omdat windmolens nu overal kunnen worden geplaatst, betekent dit dat er honderden gigawatt aan extra windenergiecapaciteit ter beschikking komt. Om een indruk te geven: in Nederland staat op dit moment zo’n 15 gigawatt aan elektriciteitscentrales opgesteld. In de Britse territoriale wateren bevindt zich naar schatting ongeveer 2200 GW aan af te tappen windvermogen, dat is ongeveer honderdvijftig maal meer. Dit is een derde van alle windpotentieel in Europa en meer dan voldoende om het gehele Europese continent van duurzame energie te voorzien, inclusief de miljoenen elektrische auto’s die benzine- en dieselauto’s moeten gan vervangen. Vooral in combinatie met de Zuid-Europese zonne-energie omtstat zo een stabiele energiemix – de windsnelheden in de winter zijn doorgaans hoger dan in de zomer, als er meer zon is.
Amerikaanse plannen
Ook het Amerikaanse ministerie van Energie heeft 180 miljoen dollar uitgeloofd voor vier offshore demonstratieprojecten. Het Amerikaanse potentiële windvermogen is met 4150 GW bijna het dubbele van dat van de Britten, maar de VS heeft vijf keer zoveel inwoners, dus het belang is uiteraard veel kleiner. Drijvende windmolenparken hebben als groot voordeel dat klagende en rechtszaak-trigger happy (Amerikanen zijn dol op het aanspannen van rechtszaken) kustbewoners worden omzeild. Er bestaan al drijvende windturbines, maar in dit geval moeten werkelijk monumentale drijvende machines worden gebouwd. De reusachtige Enercon 7.5MW E-126 landturbine, bijvoorbeeld, heeft een rotordiameter van 126 meter. Dat is veel hoger dan de Domtoren. De grootste drijvende windturbine is nu de Noorse 2,3 MW Hywind, die een rotor diameter van 82 meter heeft. Dit prototype kostte rond de 45 miljoen euro om te ontwikkelen en bouwen. De vraag is dus of het mogelijk is een drijvende rotor met de dubbele capaciteit voor een vergelijkbaar bedrag te ontwikkelen.
Hywind gebruikt een (diepe, langwerpige) sparboei om de windmolen te laten drijven. Bron: Statoil.
Technologie Sparboeien
Sparboeien, dat zijn langwerpige, verticale boeien met een grote massa, vormen een stabiele ondergrond en zijn hiermee een interessante technologie om de drijvende windmolenparken realiteit te maken. Deze worden nu al veel gebruikt voor olieplatforms. De boeien worden vastgelegd met verzwaarde hangkabels. Het Hywind project past dit principe ook toe en plant in de volgende fase 5 MW turbines te ontwikkelen, die in water van 320 m diep zullen drijven. Ook Noorwegen hebben namelijk veel windenergie-potentieel en de Noorse staatsoliemaatschappij Statoil is van plan hiermee de daling van de olieproductie goed te maken.
Tension legs
Een alternatieve methode is een zogeheten tension leg systeem. Hiermee wordt door middel van ankerkabels het platform naar beneden getrokken. Dit systeem is erg populair voor diepzee-oliewinning. Onderzoek van de Amerikaanse Massachusetts Institute of Technology en het National Renewable Energy Laboratory wijst uit dat 5 MW turbines mogelijk zijn tot op een diepte van 200 meters (voldoende om de gehele Noordzee te bestrijken).
Windenergie na Fukushima
Na de kernramp in Fukushima wordt ook in Japan steeds serieuzer gekeken naar windenergie. Het Fukushima Recovery Floating Wind Farm Project, dat nu definitief doorgaat, zal bestaan uit een 2 MW turbine, gevolgd door twee 7 MW turbines in 2016. In 2020 zal het bedrijf Marubeni een 1 gigawatt drijvend windmolenpark bouwen voor de winderige Japanse noordkust. Duidelijk is dus dat drijvende windmolenparken nu in hoog tempo zullen oprukken. Dat geldt ook voor stationaire windturbines. De ondiepe Doggersbank voor de Engelse oostkust, in het Pleistoceen nog land, zal worden bebouwd met een 9 GW offshore windmolenpark.
In een interview met Technology Review, vindt Neil Stephenson dat er teveel doemdenken heerst, waardoor toekomstige ingenieurs en wetenschappers niet meer geïnspireerd zullen zijn grensverleggende technologie te bedenken. Heeft Stephenson gelijk?
Science fiction inspiratie voor talloze uitvindingen
Science fiction schrijvers blijken allerlei nu in zwang zijnde uitvindingen al tientallen jaren geleden te hebben voorzien. Of, een standpunt waar ook zeer veel voor te zeggen is: ze hebben deze geïnspireerd. Science fiction wordt namelijk verslonden door technici en wetenschappers. Zo hebben de uitvinders van de mobiele telefoon zich laten inspireren door de science-fiction serie Star Trek. De zeer handige replicator uit dezelfde serie valt nog een beetje buiten onze technische mogelijkheden, maar er zijn nu wel 3D-printers en voedselprinters, die een beetje dezelfde functionaliteit hebben als replicators.
Tijd voor minder Terminators en meer space elevators, stelt Stephenson.
Gedachten sturen werkelijkheid
Hindoes, boeddhisten en christenen weten al heel lang dat gedachten de werkelijkheid kunnen vormen. Christenen bidden alleen of in groepsverband voor een bepaalde verandering, als ze een bepaalde verandering willen. Bij moderne boeddhisten en hindoes, zoals bijvoorbeeld aanhangers van Deepak Chopra, zijn visualisatietechnieken meer in zwang. Deze technieken blijken voor een groot deel, uiteraard met beperkingen, te werken. Een geconcentreerde mind set van een groep mensen of zelfs van een visionaire eenling, kan uiteindelijk bergen verzetten.
Dystopieën veroorzaken ellende
Omgekeerd kan het helaas ook. Als een groep mensen er voortdurend een negatieve manier van denken op nahoudt, komen ze op zieke en gewelddadige ideeën. Het duidelijkste voorbeeld is de islamitische wereld, waar negatief en gewelddadig denken overheerst. Zo worden kleine kinderen in koranscholen blootgesteld aan haat tegen joden en andere vijanden van de islam en leren ze over de bloederige straffen die ongelovigen te wachten staan in de hel. De gevolgen zijn dat veel mensen in islamitische landen geobsedeerd zijn door geweld – in Saoedi Arabië zijn films met veel geweld extreem populair. Er heerst een uitermate gewelddadig sociaal klimaat, waarin vaak naar geweld wordt gegrepen als oplossing voor problemen. In de woorden van eeen Indiase islamiet, die dit terdege begrijpt: in Pakistan denken ze als ze het huis van een rijkaard op een heuvel zien: hij is een vijand, ik ga dat huis van hem afpakken. In India denken we: hij heeft het goed gedaan, ik wil ook zo succesvol worden. Iemand met een negatieve mind set zal eerder een massavernietigingswapen of martelwerktuig bedenken dan bijvoorbeeld een schone energiebron of een genezing voor kanker. Kortom: als auteur van science fiction – of stukjes op internet natuurlijk – heb je de mogelijkheid en dus de verantwoordelijkheid om positief denken en optimisme uit te stralen.
Optimisme als keuze
Amerikanen staan bekend als een optimistisch en veerkrachtig volk. Vaak is dit tegen beter weten in, maar weigeren ze het op te geven. Ze kiezen voor optimisme, ook al ziet het er somber uit en maken huin geloof uiteindelijk waar, tegen de verdrukking door incompetente politici en bureaucraten (waar Amerikanen dan ook terecht eeen bloedhekel aan hebben), in. Ook Stephenson maakt de keuze voor optimisme, hoewel hij naar eigen zeggen van nature eigenlijk een pessimist is. Er zijn ookgoede redenenvoor optimisme. De zon schijnt namelijk voor niets en biedt meer dan tienduizend keer zoveel energie dan we nu met zijn allen opmaken. We hebben technisch de mogelijkheid om ieder mens een leven te geven, zo rijk dat zelfs een absolutistisch heerser uit de achttiende eeuw er niet van zou kunnen dromen. Sterker nog: een dergelijk leven hebben wij, rijke westerlingen, al en hebben steeds meer mensen in voormalig arme landen als Taiwan, Korea, China en India ook een goed leven. Voor het eerst in de geschiedenis van onze soort slagen we er in om de ketenen van armoede te verbreken. De reden: denken en geloven in mogelijkheden, via de enige weg die resultaat heeft opgeleverd: wetenschap en technologie.
Hieroglyph Project: optimistische science fiction Stephenson voegt de daad bij het woord en lanceerde in 2011 het Hieroglyph Project, met het doel om een verzamelwerk te creëren van plausibele, optimistische science fiction. Zelf droeg hij aan deze bundel een verhaal bij over eeen twintig kilometer hoge toren om ruimteschepen mee te lanceren. Dit project is gebaseerd op een werkelijk bestand voorstel. Volgens Stephenson was de oorzaak voor de vertraging in de kolonisatie van de ruimte, internet. Veel technische energie en hulpbronnen werden gestoken in internet, terwijl de wereld probeerde te ontdekken waar het voor gebruikt kon worden. Inderdaad is de wereld nu onherkenbaar anders geworden door internet. Voor 1995 was je voor informatie aangewezen op de massamedia en papieren boeken in de bibliotheek. Nu hoef je zelfs je huis niet meer uit om alles te bestellen. Dit slokte echter de tijd en de energie op van een generatie (generatie X, die van mij). Nu is er een nieuwe generatie, waarvoor internet gesneden koek is en die nu zich warm kan lopen voor de reis naar de sterren. Helaas is er tegenwoordig nauwelijks meer harde science fiction meer te krijgen in Nederland. Alleen fantasyboeken, waarin een magisch wereldbeeld wordt gepropageerd, dus de nieuwe generatie ruimtevaartpioniers zal, zou je zeggen, niet in Nederland opgroeien. Gelukkig zijn er ook veel science fiction films en games die wel erg populair zijn.
‘We hebben de nodige technologie al’
Stephenson deed nog een opmerkelijke uitspraak. We hebben nu al de benodigde technologie om veel science fiction ideeën waar te maken. Denk aan zonne-energie op grote schaal of massale ruimtereizen. De reden dat er nog geen mensen op Mars rondlopen of erts losbikken van Psyche, zijn niet-technische obstakels. Hij gaf verzekeringen als voorbeeld. De ontwikkeling van alternatieve ruimte-lanceersystemen die veel zuiniger met materiaal en energie omspringen dan de levensgevaarlijke grote vuurpijlen van nu, is dat verzekeringsmaatschappijen geen goed model hebben van de risico’s die deze alternatieve lanceersystemen met zich meebrengen. Wellicht, suggereerde Stephenson, moeten technici als consultant voor verzekeringsmaatschappijen gaan werken om deze risico’s uit te rekenen. Wellicht een idee voor Nederlanders, die zoals bekend zwaar geobsedeerd zijn door verzekeringen en risicovermijding?
Hoe krijgen de Indiërs het voor elkaar om steeds voor een prikje dingen als auto’s, tablet computers en ruimtevaartprojecten te verwezenlijken, daar waar bij westerse bedrijven en organisaties als Saab en NASA de kosten steeds meer de pan uitrijzen? Het antwoord: de bijzondere filosofie die de Indiërs hanteren. R.A. Mashelkar licht in deze TED-presentatie een tipje van de sluier op aan de hand van drie Indiase succesverhalen.
Kunnen we op deze manier met veel minder mensen en kapitaal toch een hoog welvaartspeil bereiken? Het Indiase voorbeeld doet vermoeden van wel. Als we deze filosofie toepassen op spilzuchtige sectoren als ons financiële systeem en de gezondheidszorg, kunnen we waarschijnlijk voor veel minder dan nu veel betere producten krijgen.
Dankzij een Wageningse vinding kan nu uit vervuild biogas zuivere zwavel worden gewonnen. Ook is het afvalwater nu veel schoner. Industriewater Eerbeek verdiende de aanschafkosten in één jaar terug.
Afvalwater levert veel milieuproblemen op
Industrieel afvalwater wordt doorgaans geloosd of door een dure waterzuiveringsinstallatie geleid. Hierbij wordt het afvalslib in een zuurstofarme omgeving vergist tot biogas dat net als aardgas voornamelijk uit methaan bestaat. Een belangrijk milieuprobleem is de grote hoeveelheid zwavelwaterstof (H2S), die een belangrijke fractie uitmaakt van het biogas. Dit gas, dat naar rotte eieren stinkt, is dodelijk giftig. Om die reden wordt het in bioreactoren omgezet in natriumsulfaat. Ook dit levert echter problemen op: water wordt geëutrofieerd, waardoor algenplagen ontstaan.
Zo werkt de biogaszuiveraar Thiopaq. Bron: Paques.nl
Probleemstof wordt waardevolle grondstof
Toenmalig hoogleraar Cees Buisman ontdekte begin jaren negentig een wereldprimeur. Hij ontwikkelde een methode, waarbij bacteriën zwavelwaterstof omzetten in zuiver zwavel en de waterstof oxideren tot water. Met zijn procédé is meer dan 99% van alle zwavelwaterstof te verwijderen. De zeer zuivere zwavel die het proces oplevert, is zeer gewild in de chemische industrie. Zo kan je er rubber mee vulcaniseren en kunstmest van maken. Andere methoden om zwavel te winnen zijn veel bewerkelijker.
In één jaar installatie terugverdiend
Toen Industriewater Eerbeek, dat zwavel terugwint uit papierpulp, in 1993 als eerste bedrijf ter wereld Buismans bioreactor, de Thiopaq, installeerde, bleek dit een doorslaand succes. De investering van ongeveer een ton bleek per jaar maar liefst 130 000 euro op te leveren en was dus al in minder dan een jaar terugverdiend. Wereldwijd zijn ondertussen meer dan honderd Thiopaqs verkocht en de verkoop gaat door. Het gevolg is dat twee energieverslindende en milieuvervuilende processen – de verwijdering van zwavelwaterstof en het produceren van zwavel – nu steeds meer worden vervangen door dit slimme procédé.
Ook een hogelonenland als Nederland kan concurreren met China. Het geheim: geef fabriekarbeiders slim gereedschap, zodat hun productiviteit en innovatievermogen verveelvoudigt.
Meer compacte tools, zoals deze robotarm, kunnen fabrieksarbeiders helpen te improviseren en zo onze industrie weer laten bloeien.
Opmars van lagelonenland China
De bruto lonen voor laag- en gemiddeld geschoold werk in de VS zijn vergeleken met die in Nederland niet erg hoog. Toch maken de Amerrikanen zich net als hier zorgen over de aanzuigende werking van de lage Chinese lonen. Het Chinese minimumloon is met 130 euro per maand ongeveer een tiende van dat van een Nederlander. Heel veel bedrijven hebben daarom hun fabrieken al naar China verplaatst. Leuk voor de winstcijfers, minder leuk voor het innovatievermogen. Als fabrieken verdwijnen, verdwijnt namelijk ook productkennis, essentieel voor een goed, fabrieksklaar ontwerp. Het industriële netwerk verdwijnt in hoog tempo en ook in China zitten getalenteerde ontwerpers en technici.
Outsourcing rampzalig idee
Sommige Amerikanen zijn er voorstander van alle eenvoudige fabricageprocessen richting China te verplaatsen en alleen de topproductie, gespecialiseerde high-tech producten die alleen door zeer grote bedrijven worden gekocht, in stand te houden. Een domme gedachte, aldus emeritus hoogleraar robotica van de technische universiteit MIT, Rodney Brooks. Juist simpele dingen, zoals sportschoenen en mobiele telefoons vereisen een intensief contact tussen fabrikant en ontwerper. Geografische nabijheid is dan essentieel, bijvoorbeeld om machines in de fabriek te bekijken, zodat mogelijkheden en beperkingen duidelijk worden. De Chinese onderaannemer leert van de fabricage en gaat vervolgens onder eigen vlag de producten ontwikkelen en verkopen. De vele getalenteerde Chinese ontwerpers en creatieve Chinese technici in de buurt maken dat ook gemakkelijk. Dit gebeurde al eerder met Japan en Korea.
Voordelen van produceren in eigen land
Ook eenvoudige producten in eigen land of regio maken houdt de transportkosten laag en geeft de fabrikant een goede feeling van de lokale markt. Nog belangrijker: er ontstaan zo mogelijkheden om fabrieksarbeiders kennisintensiever te laten werken. Kantoorwerkers zijn veel productiever geworden door computers en andere kantoortoepassingen. Ze zijn nu in staat de informatiestroom te beheren en eenvoudige taken te automatiseren.
Fabrieksequivalenten van kantoorsoftware en printers
Ditzelfde effect kan ook in fabrieken bereikt worden, aldus Brooks. Vroeger werkten kantoren met mainframes op kantoor. Je moest dan achter een toetsenbord en beeldscherm zitten, de computer stond dan op een centrale plaats. Nu heeft iedereen zijn eigen pc of laptop.
Op dit moment vormen fabrieken nog compleet gecentraliseerde structuren, te vergelijken met kantoren vroeger. Als een fabriekswerker iets aan een ontwerp wil veranderen, betekent dat een ingewikkeld bureaucratisch proces. Daarom ziet Brooks een toekomst voor zich waarin zaken als 3D-scanner, 3D-printers, virtual reality en visualisatiesoftware, ja zelfs een soort internet voor machines, in fabrieken even standaard worden als printers en pc’s in kantoren nu. Op deze manier kunnen we de slag met China winnen en onze industrie en werkgelegenheid behouden.
Het piepende geluid van de fax en de analoge telefoonmodem – de wat oudere lezers welbekend uit het tijdperk dat je nog moest inbellen op internet – komt wellicht terug, blijkt uit een patentaanvraag van Intel. Bij het installeren van draadloze tv’s op de huis-internetrouter deze keer.
Invoeren code nog erg lastig
Het doel volgens de patentaanvraag: zorgen dat mensen niet meer handmatig de unieke code waarmee de tv’s en andere draadloze apparatuur met het besloten routernet kunnen communiceren, hoeven in te voeren. Op dit moment moeten gebruikers met de afstandsbediening een unieke sleutel van acht cijfers invoeren om zo te garanderen dat het apparaat alleen met die router communiceert en niet met die van bijvoorbeeld de buren. Dit is alleen erg lastig en tijdrovend, zeker voor blinden en slechtzienden.
Wordt muziek het nieuwste hackinstrument? Wellicht, als deze uitvinding van Intel groot gaat worden.
Geluidssignaal als code
Het idee van Intel: elk WiFi gadget communiceert door middel van een unieke reeks geluiden met een WiFi-router, uitgerust met een microfoon.
“Het niet-geautoriseerde draadloze toestel zendt door middel van geluid een unieke geheime code.” aldus uitvinders Marc Meylemans and Gary Martz in hun patentaanvraag (US 2011/0277023). De router hoort de code, verifieert het toesteltype en incorporeert het dan automatisch in het draadloze netwerk.
Muzikale code
De uitgezonden geluiden kunnen variëren – bliepjes, klikken (een soort morsecode) of zelfs muziek, aldus de uitvinders. De code kan zelfs door een geluidssynthetizer worden omgezet in spraak. Erg handig voor blinden en slechtzienden.
Standaard meegeleverd
Het systeem moet uiteraard veilig en betrouwbaar zijn – een berucht probleem met op geluid gebaseerde afstandsbedieningen was dat het mogelijk was de tv van de buren aan of uit te zetten. Als het systeem inderdaad aan de verwachtingen voldoet, kan het in worden gebouwd in een toekomstige versie van Wi-Fi Protected Setup, de standaard software die mee wordt geleverd door alle Wi-Fi makers, En dat laatste betekent, met de honderden miljoenen WiFi-capabele apparaten, uiteraard heel wat dollars voor de chipgigant.
Muziekhack
En heel wat hackmogelijkheden. Dus als je over een paar jaar een gratis cd krijgt toegestuurd, toch maar even uitkijken. Wie weet zorgt een hacker er zo voor dat zijn draadloze aftapapparatuur in jouw netwerk wordt geprogrammeerd…
Een video-overzicht van tien technieken die rechtstreeks uit het op hol geslagen brein van een science fiction schrijver lijken te komen. Echter: ze bestaan al…
Sommige technieken, zoals het driedimensionaal printen van donororganen zullen een belangrijke impact hebben op ons leven in de toekomst. Andere technieken zijn alleen maar spectaculair. Toch zetten ze ons aan het denken. De toekomst is dichterbij dan menigeen zich realiseert…
Erger jij je ook aan allerlei ontzettend dom opgezette producten en diensten? Een echte visionair laat het daar niet bij zitten en vindt een veel slimmer alternatief uit. In dit artikel de vijfde en laatste SIT-tool: veranderen van afhankelijkheid. Vooral erg handig om bestaande producten en diensten te verbeteren.
Andere relaties leggen
Bij veel producten is er een duidelijke relatie tussen één eigenschap en een andere. Zo zijn grotere auto’s doorgaans duurder. Het kan interessant zijn om deze relatie te verbreken en juist nieuwe relaties te verzinnen en te leggen. Een goed hulpmiddel hierbij is een matrix te maken van productafhankelijkheden.
Als voorbeeld deze matrix van de eigenschappen van een koffiezetapparaat.
Hoeveelheid koffie
Prijs per kop
Snelheid koffiezetten
Smaak
Hoeveelheid koffie
+
–
–
0
Prijs per kop
–
+
0
+
Snelheid koffiezetten
–
0
+
–
Smaak
0
+
–
+
Zou je een koffiezetapparaat uit kunnen vinden waarbij bijvoorbeeld snel veel koffie kan worden gezet, zonder dat dit ten koste gaat van de smaak? Fabrikanten werken bijvoorbeeld met geconcentreerde, van tevoren gezette koffie. Dit kan je uiteraard ook doen met een ander product of dienst waaraan je je wild ergert. Een aantal gedwongen diensten van de overheid bijvoorbeeld.
Bron van productverbeteringen
Als je eenmaal begint met het in kaart brengen van ogenschijnlijk vanzelfsprekende verbanden, kom je vanzelf op unieke ideeën. Gewoonlijk is een grote auto duurder dan een kleine. Wat als je dat verband doorbreekt? Zo heeft de autofabrikant Lancia een luxe, kleine auto ontwikkeld. Dit bleek een gat in de markt. Ook een miljonair wil uiteraard zonder een dertigjarige loopbaan als autocoureur of bouwkraan, haar auto op een kleine parkeerplaats kunnen parkeren.
Voorbeelden Alternatieve wekkerradio
Een wekkerradio maakt geluid als de wektijd gekomen is. Ik heb zelf als student geëxperimenteerd met een ouderwetse matrixnaaldprinter die een afgrijselijk kabaal maakt als deze print. Ik maakte dan snel dat ik mijn bed uitkwam, want anders raakte mijn lint op. Deze alternatieve wekkerradio werkte door dat extra verband daarom veel beter. Ook omdat mijn afspraak meteen werd uitgeprint.
Onbeperkt films bekijken
Bij Netflix kan je films zolang houden als je wilt. Er is maar een beperking. Je mag maximaal drie films tegelijkertijd in bezit hebben en pas als je je films terug hebt gestuurd, krijg je nieuwe. Dit is een radicale verandering met hoe een traditionele videotheek te werk gaat, waarbij je per uitlening betaalt, maar geen abonnementskosten betaalt. Het lenen van films loopt niet de spuigaten uit,omdat er enkele dagen vertraging zitten tussen het posten en ontvangen van een film.
Weer eens wat anders. Een spelshow waarbij er DIT met je auto gebeurt als je verliest.
Spelshow waarbij je ook kan verliezen
In een nogal milieubewuste spelshow van de KRO, duidelijk nog van voor het Endemol-tijdperk, stelden deelnemers hun auto in de waagschaal. Wonnen ze, dan kregen ze een milieuvriendelijke prijs. Verloren ze, dan kregen ze hun auto mee als een samengeperst pakketje staal. Kostelijke tv.
Vuilnisbak wordt groter als er meer afval in zit
Bij vuilnisbakken is er altijd het eeuwige dilemma van ruimtebeslag versus capaciteit. Een grote vuilnisbak hoef je zelden te legen, maar kost veel ruimte. Wat als je de vuilnisbak uit laat zetten als deze gevuld rakt met afval? Als de vuilnisbak te groot wordt en je enorm in de weg zit, weet je dat je moet legen.
Betere behandeling hoeft niet duurder te zijn
In de gezondheidszorg lopen de kosten steeds meer uit de hand. Voor een groot deel komt dat, omdat nieuwere behandelingen veel duurder zijn dan bestaande. In feite is dat onzinnig: producten als computers en kleding worden juist steeds goedkoper.
Gelukkig komen er nu steeds meer uitvinders en medisch onderzoekers met goedkope, maar toch betere behandelingen. Zo blijkt ouderdomsdiabetes te genezen met een streng, extreem koolhydraatarm dieet. Met een antibioticakuurtje schakel je Helicobacter pylori, de bacterie die maagzweren veroorzaakt, snel uit. De farmareuzen die miljarden verdienen met insuline en daarvoor met de anti-maagzweermiddelen cimetidine en ranitidine (Tagamet), hebben uiteraard niet de minste interesse in dit soort onderzoek. Een typische taak dus die de overheid beter kan verrichten dan Big Pharma.
Bron
Mascha van der Voort et al, Productontwerpen, ISBN 90 5931 331 3, Lemma 2004
Erger jij je ook aan allerlei ontzettend dom opgezette producten en diensten? Een echte visionair laat het daar niet bij zitten en vindt een veel slimmer alternatief uit. In dit artikel de derde SIT-tool: delen.
Een andere verdeling
Een product kent een bepaalde omgeving waarin het gebruikt wordt. Deze combinatie van product en omgeving heet binnen systematic inventive thinking closed world. Bij veel producten is het een slim idee om deze closed world op een andere manier op te delen dan op dit moment het geval is of zelfs het gehele product op te delen.
Vormen van deling
Er zijn in principe drie manieren om een product te delen. Zo is er fysieke deling (het product wordt in verschillende onderdelen verdeeld), behoudende deling (ieder onderdeel behoudt de functies van het geheel) en natuurlijke deling (de deling verloopt langs functionele grenzen).
Voorbeelden van deling
Een voorbeeld van fysieke deling is een draadloze hoofdtelefoon, die de muziek van de walkman of radiostation weergeeft.
Een voorbeeld van behoudende deling is een zwerm robotjes die als sensoren of samenwerkende groep een bepaalde taak uitvoeren. In de natuur kennen we kolonies insekten, zoals mieren of bijen.
De voornaamste onderdelen van een pc: het toetsenbord, het beeldscherm en het rekengedeelte zijn alle los van elkaar te nemen. Op deze manier kan een pc zeer veelzijdig benut worden. Een displaymodel heeft bijvoorbeeld alleen een rekengedeelte en beeldscherm, een server bestaat alleen uit een rekengedeelte. Terminals, uit de tijd dat computers nog schaars en duur waren, bestaan alleen uit een toetsenbord en beeldscherm, terwijl de centrale computer zelf in een andere ruimte zit.
Een kruimeldief is een kleine stofzuiger die opgedeeld is in het netsnoer (via het laadstation) en de rest van de stofzuiger. Bij veel modellen is ook de stofzuigerzak uitneembaar.
Ngong Ping kabelbaan. Bij een kabelbaan beweegt de 'weg' met het voertuig mee. Erg handig als het terrein niet geschikt is voor een weg. Bron/copyright: RUG
Een auto, opgedeeld
Als voorbeeld een auto. Een personenauto is een apparaat om mensen en vracht te vervoeren. De omgeving waarin een auto opereert, de closed world, ziet er ongeveer zo uit.
– zitruimte
– passagiers
– bestuurder
– bagageruimte
– vracht
– aandrijving: de motor
– energievoorziening: de brandstoftank en (los) benzinepomp
– bescherming tegen regen, koude en wind
– de weg waarop de auto rijdt
Er bestaan inderdaad allerlei vervoersconcepten waarbij de auto in onderdelen wordt gesplitst. Een paar voorbeelden:
– caravan (extra verblijfruimte voor passagiers)
– robotvoertuig (externe besturing)
– vrachtwagencombine met aanhanger (vrachtruimte los van bestuurder en motor)
– elektrische locomotief met wagons (elektrische centrales nemen functie brandstoftank over, splitsing motor+besturing van de passagiers).
– cabrio met afneembaar dak
– kabelbaan, waarbij de weg met de auto meebeweegt
Bron
Mascha van der Voort et al, Productontwerpen, ISBN 90 5931 331 3, Lemma 2004
