Visionair

Dit artikel is geschreven door gastauteur Alexander Beunder van de Kritische Studenten Utrecht.

“Stay hungry, stay foolish”, zei Steve Jobs in 2005. Onlangs bestond ons studenten actiecollectief Kritische Studenten Utrecht (KSU) alweer 2,5 jaar. Occupy is inmiddels op sommige plekken al maanden aan de gang. Ja, ook ik vraag me wel eens af waarom, maar volg toch maar Steve Jobs’ advies op.

Vanaf haar begin probeerde KSU een studentenbeweging op te bouwen om de commercialisering van het onderwijs tegen te gaan en maatschappelijke betrokkenheid van studenten te stimuleren. Stap 2 zou zijn geweest om stevige allianties te smeden met andere sociale bewegingen om gezamenlijk plannen te maken voor een betere wereld. Jawel, een ware revolutie zou stap 3 zijn. In deze nieuwe wereld zouden studenten en docenten zelf hun scholen besturen en werknemers hun werkplaatsen. Scholen zouden kennis en welvaart brengen aan de maatschappij, in plaats van carrière en status aan een elite. Fabrieken zouden rekening houden met de sociale en ecologische gevolgen van hun productie en dus noch werknemers, noch de planeet zelve uitbuiten. Politici zouden niet langer het volk dicteren hoe zij moeten leven, maar slechts uitvoeren wat het volk hen opdraagt. En ‘het volk’ zou goed weten wat hen op te dragen, aangezien ze toegang zouden hebben tot onderwijs van kwaliteit in academische vrijheid. En zie daar, het einde van de geschiedenis zou (nu echt) aangebroken zijn; ‘echte democratie’ zou het winnen van het Westerse staatskapitalisme en de totalitaire planeconomie van de Sovjet-Unie.

2,5 jaar hebben we aan de weg getimmerd en altijd de nadruk gelegd op het belang van participatie en organisatie “van onderop” – want de kiem van de toekomstige wereld bevat al de uiteindelijke vorm in zich. We wilden geen nieuwe politieke partij zijn waar mensen op konden stemmen, geen studentenpartij die de universiteitsraad in zou gaan en geen studentenvakbond die de toekomstige protesten zou gaan leiden. Dat zou immers slechts een herhaling van zetten zijn en geen enkele fundamentele verandering bewerkstelligen. Dan zouden we een organisatie worden met precies dezelfde mankementen als de huidige beleidsmakers; een afstand (en enige arrogantie) tot de achterban, een overmatige aandacht voor PR, een vertekend beeld van de werkelijke problemen en een te grote liefde voor de onderhandelingpartner. In plaats daarvan richtten we een informeel netwerk op van bezorgde studenten die zichzelf kritisch en onafhankelijk noemden. We waren geen lobbygroep maar juist een actiegroep. Politiek, maar niet gelieerd aan een partij. Een beweging die zou bestaan uit mensen die zelf bepalen welke kant de beweging op zou gaan.

Welke kant dat precies zou zijn, dat wisten we nog niet, want daar moesten we natuurlijk eerst nog met elkaar over praten. Dat doe je namelijk in een democratie en dus ook in een beweging die voor democratie pleit. Maandenlang hadden we vergaderingen voordat we werkelijke acties ondernamen; een info-avond hier, een debat daar en een filmavond ergens anders. We namen deel aan demonstraties, steunden studentenbezettingen, waren bij internationale protesten, de G20 in Londen, de klimaattop in Kopenhagen. Noem maar op. We organiseerden een eigen onderzoekscursus over de Universiteit samen met docenten, drukten ons eigen krantje en draaien inmiddels onze eerste publieke leesgroep met als thema “de crisis en de bezuinigingen”. Immers; geen democratie zonder een geïnformeerde demos.

Gelukkig waren we niet de enigen en werkten er al veel mensen volgens eenzelfde strategie. Eindelijk is-ie daar dan; de wereldrevolutie. De Arabische lente, de Spaanse indignados (verontwaardigden), de Griekse opstand, de Wall Street bezetting en het bezette beursplein in Amsterdam. Alles kwam samen op 15 oktober, de dag van de wereldrevolutie die was aangekondigd via de sociale media. Twee-en-een-half jaar hebben we als KSU complimenten ontvangen over onze activiteiten in woorden als “wat goed dat jullie dat doen”. Maar, niet langer! Voortaan wordt gezegd “wat goed wat we aan het doen zijn”, omdat men eindelijk beseft dat een echte democratie de politieke participatie van ons allemaal vereist. Niet langer wordt gezegd “de eisen van de demonstranten zijn wel wat onduidelijk”. In plaats daarvan beseft men nu eindelijk dat democratie tijd en geduld eist en er – waar mogelijk – altijd een dialoog plaatsvindt voordat belangrijke beslissingen worden genomen over de te varen koers.

Inmiddels zijn verschillende Occupy kampen in de VS ontruimd, maar gaan Occupiers strijdvaardig verder. Ze blijven als paddestoelen uit de grond schieten, ze bezetten universiteiten en verschijnen regelmatig bij publieke politieke evenementen. Bovendien is de samenwerking met vakbonden aangegaan en werd de haven van Oakland gezamenlijk met havenwerkers geblokkeerd uit protest tegen een ontruiming van Occupy. Nu worden plannen gemaakt de havens van de hele westkust te blokkeren. En niet alleen havenwerkers raken betrokken bij Occupy. Mensen die een huisuitzetting riskeren doordat ze hun hypotheek niet meer kunnen betalen worden ondersteund door de ‘Occupy Our Homes’ beweging; een netwerk van activisten die huisuitzettingen voorkomen door menselijke schilden te vormen bij een dreigende ontruiming. En voor mensen die hun huis al zijn uitgezet kraken ze hun huizen terug. Allianties die revoluties kunnen dragen lijken nu gesmeed te worden.

In Nederland staat Occupy er nog steeds, hoewel Occupy Amsterdam een stukje kleiner is sinds een recente ontruiming door burgemeester Van der Laan. Utrecht, Eindhoven, Den Haag, Rotterdam; je hoort er niet veel van, maar ze zijn er nog. En ja, ook hier wordt elke dag naar de toekomst gekeken. Soms vermommen Occupiers zich als bierdrinkende hangjongeren, maar dat is slechts om de autoriteiten gerust te stellen en de illusie te wekken dat er weinig strijdlust heerst. Ik weet uit betrouwbare bronnen dat ook Occupy Nederland zich opmaakt voor een Europese lente.

Wat een onzin, kun je denken. Je weet dat de Parijse Commune uit 1871 bloedig werd neergeslagen, de Spaanse republiek in de jaren dertig door fascisme verslagen en de na-oorlogse welvaartsstaat in Nederland steen voor steen wordt afgebroken. Wie zegt jou nou dat Occupy niet net zo hard zal falen als andere verloren revoluties? Maar het is wel goed dat ze wat doen. Laten we ze een bedankkaartje sturen zodra ze klaar zijn.