creativiteit

Onderwijs als fabriek voor standaardisatie van de mens

8 reacties / Analyses, Ideeën / Door / 1 september 2013

Onderwijs zou als doel moeten hebben kritisch denkende mensen voort te brengen die hun gehele leven uit nieuwsgierigheid willen blijven doorleren. Om dit te bereiken zou eigenheid, creativiteit en nieuwsgierigheid moeten worden gestimuleerd. Onze huidige vorm van onderwijs bevordert deze eigenschappen echter niet, maar bederft ze juist. Op school worden we geleerd binnen de lijntjes te kleuren en te denken, waardoor onze nieuwsgierige geest feitelijk wordt geruïneerd. In de tijd dat de kinderen na een kwart van hun leven dan eindelijk van school verlost zijn, zit hun hoofd vol met onkunde die niets te maken heeft met de echte wereld.

Bovenstaand artikel is ons toegezonden door de auteur, Rob van V., en plaatsen wij met zijn toestemming. 

 

 

 

Het onderwijs van vandaag de dag is voornamelijk gebaseerd op ons analytische en rationele geheugen; het onthouden van data, het maken van een toets, het slagen voor de toets, en… het weer vergeten van deze data. Uiteindelijk krijg je je diploma en ben je klaargestoomd om deel te nemen aan de maatschappij. Het systeem van het onthouden en het kunnen reproduceren van data staat in ons huidige onderwijsstelsel gelijk aan intelligentie. Diegenen die het beste mee kunnen komen met het systeem halen de hoogste cijfers en worden als het meest succesvol gezien. Het echte leven gaat echter niet om het onthouden en reproduceren van data en daarom is het onderwijssysteem een behoorlijke vertekening van de werkelijke essentie van het leven.

 

Het ontstaan van onze huidige vorm van onderwijs vindt zijn oorsprong in de 19e eeuw. Haar doel werd gevonden – niet in het trainen van het intellectueel of het brengen van verlichting bij allen, maar – in standaardisatie van de mens door het verkleinen van het aantal individuen door ze allemaal op hetzelfde niveau te brengen en te houden en het conditioneren van kinderen in het onderkennen, gehoorzamen en het onderwerpen aan autoriteit; zich onder te schikken en voor te bereiden om in gemeenschap te leven, waar het collectieve bewustzijn voorop staat en individueel talent niet wordt benut, laat staan gestimuleerd en uitgebreid. Kortom, de beperking van individualiteit, de onderwerping aan autoriteit en de vernietiging van kritische, afwijkende meningen, originaliteit en creativiteit.

 

Onder het mom van domheid – diegenen die geen onderwijs volgden waren niet intelligent – worden brave burgers gecreëerd in dienst van de staat die zich opstelt als adoptieouder tijdens de meest cruciale jaren van de ontwikkeling van de mens, waarin zij grotendeels wordt verwijderd van de ouders en zogenaamde ‘ongepaste’ culturele invloeden. In een omgeving als die van een gevangenis worden de kinderen gedwongen een bepaalde opvatting te hebben en worden zij allen in hetzelfde denkpatroon opgevoed. We worden geleerd dat het niet goed is om fouten te maken en we schamen ons ervoor als dit wel gebeurt, maar wie geen fouten durft te maken komt niet tot nieuwe inzichten die leiden tot nieuwe wegen. Fouten liggen namelijk ten grondslag aan originaliteit en creativiteit.

 

“Every child is an artist. The problem is how to remain an artist once we grow up.” – Pablo Picasso

 

Het creëren van brave en gestandaardiseerde burgers via het schoolexperiment is tot nu toe redelijk geslaagd. Met zijn allen zorgen we ervoor dat de huidige maatschappij en haar economische systeem in stand worden houden. De denkwijze die op scholen wordt ingeprent reflecteert op de maatschappij en zal de maatschappij blijven vormgeven, zoals deze denkwijze op haar beurt weer in stand wordt gehouden door het onderwijssysteem. Ik ben ervan overtuigd dat de mens door het onderwijs alleen maar dommer is geworden. Waar zijn vandaag nog de grote denkers en uitvinders? Kunde is vervangen door des-kunde en de kundigen zijn deskundigen geworden. Wat we nodig hebben is een totale sociale reconstructie. Verander het onderwijs en je verandert de maatschappij. Voed nieuwsgierigheid en stimuleer creativiteit door vakken als tekenen en muziek dezelfde waarde te geven als taal en wiskunde.

 

Het zijn de kunstvakken die het mogelijk maken om uit je denkpatroon (lees: het gezamenlijke denkpatroon) te stappen en op andere manieren ergens tegenaan te kijken en een nieuw patroon te ontwikkelen waar nieuwe inzichten en ingevingen uit voortvloeien. Trek dit door naar de maatschappij waar alle vormen van kunst maximaal tot uiting zouden moeten komen. Een maatschappij waar kunst in het meest ideale voorbeeld zelfs verplicht gesubsidieerd zou worden en tegelijkertijd voor een ieder gratis toegankelijk zal zijn. Een maatschappij die dichters, filosofen, kunstenaars en schrijvers voortbrengt. Een maatschappij die kinderen met hun geweldige vermogen tot innovatie en creatie stimuleert en onderwijst met kennis waar zij echt iets aan hebben, kennis die hen kan helpen in het ontdekken en begrijpen van de echte wereld. Een utopie, zo lijkt het…

Boven het maaiveld uitsteken

5 reacties / Analyses, Ideeën / Door / 20 augustus 2019

Ik verbaas me al een paar jaar over het ‘feit’ dat er in Nederland een cultuur heerst waarin het niet gewenst is dat iemand zomaar even boven het maaiveld uit gaat lopen steken. Als je dat als doet, dan moet je het op zijn minst compenseren met bescheidenheid, nuchterheid en zelfspot. Wordt je een bekende Nederlander (BNer), dan houdt dat automatisch in dat de spot met je gedreven wordt. Tenminste: die kans is erg groot.

Bescheidenheid als nuttig middel om afgunst te voorkomen
Gelukkig is ‘boven het maaiveld uitsteken’ een soort gezegde wat meerdere elementen heeft. Ik benoem er twee.

Ten eerste gaat het om egotripperij, die het gevolg kan zijn als de zaken gedurende een periode erg goed lopen en wat de nodige status en welstand met zich meebrengt. Een attitude die dan kan ontstaan is die van ‘kijk mij eens vreselijk succesvol zijn’. Hier hebben mensen moeite mee en vaak wordt er dan ook lacherig over gedaan. Aangezien succes tijdelijk kan zijn is hier ook iets voor te zeggen. Ook afgunst is een emotie die een succesvol iemand bij veel mensen oproept, omdat de welstand vaak simpelweg niet haalbaar is voor de ander.

Het gaat hier dus om bescheidenheid, wat z’n oorsprong uit het Calvinisme schijnt te hebben. We kennen allemaal wel het gezegde ‘doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’. Loop niet te veel te koop met je succes, want dat is niet leuk voor anderen die minder succesvol zijn.

‘Niet boven het maaiveld uitsteken’ als dwangbuis voor innovatieve visionairen
Ten tweede is er een element van toepassing dat wel degelijk heel serieus moet worden genomen van mensen die boven het maaiveld uitsteken, al dan niet bewust. Want: zij zien of bedenken vaak dingen die het leven, de maatschappij, het gezin, het bedrijf etc. beter (kunnen) maken. Het zijn mensen die kansen zien en van zichzelf – dus vanuit hun hart – zo gedreven zijn dat ze eigenlijk niet anders kunnen dan met een idee aan de slag gaan. Maar daarvoor moet je jezelf dus kenbaar maken en vaak de discussie aangaan; ook met mensen die zogenaamd ‘boven’ je staan. En dat is vaak niet bepaald ‘normaal doen’.

Creatieve innovators van zeer groot belang voor het succes van de groep
Het grote verschil tussen beide aspecten – bescheidenheid en verbetering – is het onderscheid tussen individueel succes en succes voor het collectief.

Als iemand namelijk het voortouw neemt om een bedrijf – groep samenwerkende individuen – beter te laten presteren, dan is dat goed voor meerdere mensen. Zo noem ik in ieder geval de continuïteit van een bedrijf en ook mogelijk uitbreiding en daarmee werkgelegenheid.

Niet iedereen begrijpt dit, zeker niet wanneer je volgens de functieomschrijving op gelijke voet met elkaar werkt. Daar komt bij dat de een zijn werk al heeft losgelaten zodra de werkdag is afgelopen, maar dat de ander het mee naar huis neemt omdat er of een probleem is dat kan worden opgelost, of dat er kansen zichtbaar zijn waarmee een bedrijf nog beter kan draaien. Uit psychologisch onderzoek blijkt inderdaad dat verreweg de meeste mensen, ook zij die zeggen veel waardering te hebben voor creatieve geesten, grote moeite hebben met creatieve ideeën.

Her- en erkenning, plus begeleiding, van visionaire innovators hard nodig
Ik vind dat mensen met deze capaciteiten – oftewel talent – tijdig herkend moeten worden, erkend moeten worden, de ruimte moeten krijgen om vrijuit te mogen spreken (bij de juiste personen) en ook beschermd moeten worden tegen mensen met de nodige aanleg voor afgunst. Hier hoort ook voorlichting bij over het niet al te veel naast de schoenen lopen, dus zelfbescherming.

Dit is dus de stelling, ik ben benieuwd wat jullie er van vinden en of jullie het herkennen.

Symposium: Wat is creativiteit?

6 reacties / Visionaire vragen / Door / 22 februari 2012

Op de schrikkeldag van dit jaar, woensdag 29 februari, organiseert de symposiumcommissie van de opleiding Liberal Arts & Sciences (Universiteit Utrecht) een symposium rondom het thema creativiteit. Wat is creativiteit eigenlijk? Waar komt creativiteit vandaan, en als je niet creatief bent, kun je het dan stimuleren?

Vanuit drie wetenschappelijke disciplines (filosofie, psychologie en industrieel ontwerpen) zal een visie op creativiteit worden gegeven om zo een veelzijdig beeld over dit fenomeen te ontwikkelen. Het symposium wordt ingeleid en voorgezeten door Ruben van Doorn, welke een eigen opvatting omtrent het onderwerp ‘creativiteit’ heeft vanuit zijn achtergrond in de Cognitieve Kunstmatige Intelligentie.

De drie sprekers die aan het woord zullen komen, zijn:

  • Rob van Gerwen; docent en onderzoeker in de Wijsbegeerte aan de Universiteit Utrecht. Rob van Gerwen is gespecialiseerd in de esthetica en zal vanuit dit perspectief verhalen over creativiteit.
  • Shanti Ganesh; heeft in 2011 de ‘Creative Mind Prize’ gewonnen. Shanti Ganesh is neurobiologe aan de Radboud Universiteit Nijmegen en doet onderzoek op terreinen als de neurobiologie en de speelsheid van creativiteit, virtual reality en ‘creative switch’ (zou een goede architect ook een goede balletdanser kunnen zijn?).
  • Marco van Beers; is masterstudent aan de Technische Universiteit Eindhoven en zal de praktische kant van het onderwerp belichten. Hij is industrieel ontwerper en vraagt zich af of creativiteit nog wel in de praktijk bestaat, of dat het puur designersjargon is.

Als alle sprekers aan het woord geweest zijn, zullen ze plaats nemen achter de tafel voor een paneldebat.

Het symposium zal plaats vinden in de Boothzaal van de Universiteits Bibliotheek Utrecht, op de Heidelberglaan 3 (Uithof). De deuren openen om 16:00, 16:15 zal er een inleidend praatje worden gehouden, de eerste spreker zal rond 16:30 beginnen. Rond 19:30 zal het geheel afgelopen zijn. Entree is gratis.

Meer informatie is te vinden en volgt op http://symposium.usatlas.nl/ .

Archimedes ontdekte in bad een verborgen eigenschap van zilver en goud: hun verschillende soortelijk gewicht. Zo kon hij de koning vertellen of zijn gouden kroon werkelijk uit massief goud bestond. Bron: Rijksmuseum van Oudheden

‘Creatief denken makkelijk te leren’

3 reacties / Wetenschap / Door / 13 februari 2012

Hoewel er altijd iets onvoorspelbaars blijft aan creativiteit en uitvinden, bestaan er toch manieren om het Eureka moment dichterbij te brengen, aldus de Amerikaanse onderzoeker in de cognitieve psychologie Anthony McCaffrey. Hiervoor moet je namelijk formidabele mentale barrières overwinnen. Na het bestuderen van vaak voorkomende hindernissen bij het oplossen van problemen, heeft hij echter een toolkit ontwikkeld waarmee iedereen zijn creatieve vaardigheden sterk kan verbeteren. Kortom: precies wat visionairen nodig hebben.

Archimedes ontdekte in bad een verborgen eigenschap van zilver en goud: hun verschillende soortelijk gewicht. Zo kon hij de koning vertellen of zijn gouden kroon werkelijk uit massief goud bestond. Bron: Rijksmuseum van Oudheden
Archimedes ontdekte in bad een verborgen eigenschap van zilver en goud: hun verschillende soortelijk gewicht. Zo kon hij de koning vertellen of zijn gouden kroon werkelijk uit massief goud bestond. Bron: Rijksmuseum van Oudheden

 

Obscure Features Hypothesis
McCaffrey gelooft dat zijn Obscure Features Hypothesis (OFH) heeft geleid tot de eerste systematische stap-voor-stap benadering om innovatie-bevorderende technieken te ontwikkelen, waarmee een groot aantal cognitieve barrières voor uitvindingen kan worden overwonnen. Een en ander heeft geleid tot een publicatie in het tijdschrift Psychological Science. McCaffrey sleepte 170 000 dollar in de wacht van de Amerikaanse National Science Foundation om zijn techniek in software om te zetten, inclusief gebruiksvriendelijke grafische interface. De eerste gebruikers zullen waarschijnlijk ingenieurs zijn.

‘Gemeenschappelijk kenmerk van technische doorbraken: vinden en gebruiken van obscure informatie’
McCaffrey keek naar meer dan honderd moderne en 1000 historische uitvindingen. McCaffrey analyseerde hoe succesvol uitvinders waren met het overwinnen van verschillende obstakels en er in slaagden de essentiële “obscure informatie” te ontdekken. Hij ontdekte dat vrijwel alle innovatieve oplossingen gebruik maakten van twee stappen: het opmerken van een zelden waargenomen, obscure eigenschap of patroon en vervolgens een oplossing ontwikkelen, gebaseerd op deze eigenschap. In zijn techniek leert McCaffrey mensen om te letten op doorgaans over het hoofd geziene patronen of aanwijzingen voor een radicaal andere techniek of mogelijkheid.

‘Functionele fixatie’
We hebben de neiging bij gebruiksvoorwerpen alleen naar hun traditionele gebruik te kijken en niet naar andere eigenschappen. Zien we een schaar, dan denken we er alleen aan om hiermee te knippen, terwijl een schaar bijvoorbeeld ook te gebruiken is om iets mee te snijden of om stroom mee te geleiden. Psychologen noemen dit “functional fixedness”, de neiging uit te gaan van de standaard functie van een voorwerp. Vaak is dit nuttig, het scheelt ons denktijd, maar om problemen op te lossen of nieuwe dingen te bedenken is het funest.

Om functionele fixatie te voorkomen vond McCaffrey een manier om mensen te leren, bekende informatie over bekende voorwerpen te herinterpreteren. Voor elk deel van een object vraagt de “Generic Part Technique” GPT gebruikers om de onderdelen “functievrij” te omschrijven. Zo bestaat een schaar uit twee metalen langwerpige helften met een scherpe rand en een oog, beide verbonden door een schroefje. je komt nu direct op nieuwe ideeën: een mes, een gewicht, een tang etcetera. Of de klemmen van een tang als een schroevendraaier.

De truc is uiteraard die eigenschappen boven water te krijgen, die relevant zijn voor je doel. door de functie-vrije omschrijvingen op te schrijven ontstaat een soort boomdiagram, waardoor je mogelijkheden ziet die verder gaan dan de gebruikelijke functies, aldus McCaffrey.

67,4% meer problemen opgelost
Toen McCaffrey zijn methode uitprobeerde op een groep studenten, bleek de groep die getraind was in het gebruik van GPT 67,4% meer problemen te hebben opgelost dan een groep die dat niet was. In een vervolgexperiment, waarbij de deelnemers alle eigenschappen van een voorwerp op moesten sommen, bleken de deelnemers met een GPT-training 75% van de tijd de verborgen eigenschap te hebben gevonden vergeleken met iets meer dan een kwart van de controlegroep. Bewijs, aldus McCaffrey, dat niet zozeer ervaring met probleemoplossen maar aanleren van GPT leidde tot deze gunstige resultaten.

Nietsche en Heidegger als inspiratie
Bij de ontwikkeling van het concept werd McCaffrey geïnspireerd door de negentiende-eeuwse Duitse filosofen Nietsche en Heidegger. Nietsche beschreef een concept van “eigenschap” die niet een theorie van creativiteit beperkt. Van Heidegger leende hij het concept “ont-dekken” (ontsluieren), het idee dat elk object een oneindig aantal eigenschappen heeft die stukje bij beetje worden onthuld naarmate de context waarin het voorwerp voorkomt verandert. Zo vervult een wegwerpverpakking de functie verstikken van zeevogels als het in een nieuwe context, de zee, wordt gebracht.
De onderzoeker werkt nu aan een vervolgonderzoek waarbij hij meer creativiteitstechnieken uitwerkt en twee dozijn aanvullende denkblokkades worden geïdentificeerd en aangepakt.

Deze technieken zijn overigens niet geheel nieuw. Situational Inventive Thinking maakt ook gebruik van dingen als hercombineren van onderdelen van een systeem en beschrijven van de onderdelen.

Lees ook
Visionair: serie over uitvinden en creativiteitstechnieken

Bronnen
Anyone Can Learn to Be More Inventive, Says UMass Amherst Psychology Researcher Who Studies Problem Solving, University of Massachusetts (2012)
A. McCaffrey, Innovation Relies on the Obscure: A Key to Overcoming the Classic Problem of Functional Fixedness, Psychological Science (2012)

Hackers zijn voortdurend bezig dingen te verbeteren. Dat kan ook met je leven.

Hack je leven

6 reacties / Ideeën, Ideeën en techniek, Visionair leven / Door / 13 december 2011

Gewone mensen zien de wereld als een onveranderlijke,onwrikbare omgeving. Hackers zien overal (voor anderen verborgen) mogelijkheden om nieuwe, unieke dingen te bereiken. Leer meer te denken als een hacker en alles om je heen aan te passen zoals jij dat wilt.

Creativiteit: een kwestie van verborgen knoppen herkennen
Overal om ons heen zijn er manieren om dingen te veranderen. Zo kan je bijvoorbeeld besluiten om fietsend naar je studie of je werk te gaan, met de bus of met de auto. Een schakelaar met drie standen dus. Creatieve mensen zien er nog veel meer. Zo kan je werken vanaf huis, op kantoor blijven overnachten, ander werk zoeken, in het buitenland gaan werken of zorgen dat je helemaal niet meer hoeft te werken. Bijvoorbeeld omdat je zonder geld kan leven of omdat geld automatisch binnenkomt. Extra knoppen dus, waar de gemiddelde werknemer niet op komt.

Inzicht bron van creativiteit
Creatieve mensen zien de dingen om hun heen zoals ze zijn, niet zoals de rol die ze vervullen. Een bladblazer is bijvoorbeels niets anders dan een grote ventilator,een ding om snel en veel lucht te verplaatsen. Creatievelingen bedachten de (door Mythbusters Jamie Hyneman en Adam Savage ook echt gebouwde) bladblazer-hovercraft.

Mensen met veel psychologisch inzicht kunnen daardoor ook veel meer uit collega’s en personeel halen dan minder begaafden. Wil je creatiever worden, zorg dus dat je begrijpt hoe dingen echt werken. Niet hoe ze moeten werken. Laat dat laatste maar aan een politieagent, dominee of rabbijn over.

Hackers zijn voortdurend bezig dingen te verbeteren. Dat kan ook met je leven.
Hackers zijn voortdurend bezig dingen te verbeteren. Dat kan ook met je leven.

Exploits
Een hacker weet dat systemen vaak vol fouten zitten en bovendien onderling ook slecht samenwerken. Windows is bijvoorbeeld zo lek als een mandje en elke softwarepatch introduceert weer nieuwe zwakheden. Dat geldt ook voor techniek in het algemeen. Adapters en dergelijke zijn vaak duurder dan de apparaten waar ze bijhoren.

Gaten in de markt
Ook de ‘software’ waarmee de maatschappij functioneert: rechtsregels, sociale conventies en gewoontes, zit nogal krakkemikkig in elkaar. Hierdoor ontstaan voortdurend gaten in de markt waarin een creatieveling goed geld kan verdienen.
Vooral overheidsbeleid kweekt voortdurend dergelijke gaten, maar ook doortrapte marketingstrategieën van bedrijven. Inkjetprinters zijn bijvoorbeeld zo kunstmatig goedkoop omdat printerfabrikanten ze subsidiëren. Uiteraard met de hoop dat klanten hun dure printerinkt gaan kopen. Daarom is er nu een bloeiende bedrijfstak van printkop bijvullende bedrijven. Let dus voortdurend op dit soort onevenwichtigheden en sla toe.

Life hacking
Life hacking is de kunst om met wat handige kunstgrepen je leven een stuk prettiger te maken. Met wat slimheid kan je dure producten vervangen en tijdverslindende, vervelende karweitjes onnodig maken. Geldbesparende ideeën vind je onder de vrekkentips van Financiele Onafhankelijkheid.

Tijdbesparen kan ook. Hou voor de grap bij waar je het meeste tijd aan kwijt bent en denk na over manieren waarop dat slimmer kan. Laat ook anderen, het liefst originele mensen met een heel andere persoonlijkheid dan jijzelf, lezen wat je opgeschreven hebt en vraag hen om raad. Vaak komen ze op verrassende ideeën waar je zelf niet aan gedacht hebt.

Meer informatie
Life hacking tips

Weer eens wat anders. Een spelshow waarbij er DIT met je auto gebeurt als je verliest.

Een produkt binnenstebuiten keren

50 reacties / Ideeën en techniek, Techniek / Door / 12 februari 2012

Erger jij je ook aan allerlei ontzettend dom opgezette producten en diensten? Een echte visionair laat het daar niet bij zitten en vindt een veel slimmer alternatief uit. In dit artikel de vijfde en laatste SIT-tool: veranderen van afhankelijkheid. Vooral erg handig om bestaande  producten en diensten te verbeteren.

Andere relaties leggen
Bij veel producten is er een duidelijke relatie tussen één eigenschap en een andere. Zo zijn grotere auto’s doorgaans duurder. Het kan interessant zijn om deze relatie te verbreken en juist nieuwe relaties te verzinnen en te leggen. Een goed hulpmiddel hierbij is een matrix te maken van productafhankelijkheden.
Als voorbeeld deze matrix van de eigenschappen van een koffiezetapparaat.

Hoeveelheid koffie Prijs per kop Snelheid koffiezetten Smaak
Hoeveelheid koffie + – – 0
Prijs per kop – + 0 +
Snelheid koffiezetten – 0 + –
Smaak 0 + – +

Zou je een koffiezetapparaat uit kunnen vinden waarbij bijvoorbeeld snel veel koffie kan worden gezet, zonder dat dit ten koste gaat van de smaak? Fabrikanten werken bijvoorbeeld met geconcentreerde, van tevoren gezette koffie. Dit kan je uiteraard ook doen met een ander product of dienst waaraan je je wild ergert. Een aantal gedwongen diensten van de overheid bijvoorbeeld.

Bron van productverbeteringen
Als je eenmaal begint met het in kaart brengen van ogenschijnlijk vanzelfsprekende verbanden, kom je vanzelf op unieke ideeën. Gewoonlijk is een grote auto duurder dan een kleine. Wat als je dat verband doorbreekt? Zo heeft de autofabrikant Lancia een luxe, kleine auto ontwikkeld. Dit bleek een gat in de markt. Ook een miljonair wil uiteraard zonder een dertigjarige loopbaan als autocoureur of bouwkraan, haar auto op een kleine parkeerplaats kunnen parkeren.

Voorbeelden
Alternatieve wekkerradio
Een wekkerradio maakt geluid als de wektijd gekomen is. Ik heb zelf als student geëxperimenteerd met een ouderwetse matrixnaaldprinter die een afgrijselijk kabaal maakt als deze print. Ik maakte dan snel dat ik mijn bed uitkwam, want anders raakte mijn lint op. Deze alternatieve wekkerradio werkte door dat extra verband daarom veel beter. Ook omdat mijn afspraak meteen werd uitgeprint.

Onbeperkt films bekijken
Bij Netflix kan je films zolang houden als je wilt. Er is maar een beperking. Je mag maximaal drie films tegelijkertijd in bezit hebben en pas als je je films terug hebt gestuurd, krijg je nieuwe. Dit is een radicale verandering met hoe een traditionele videotheek te werk gaat, waarbij je per uitlening betaalt, maar geen abonnementskosten betaalt. Het lenen van films loopt niet de spuigaten uit,omdat er enkele dagen vertraging zitten tussen het posten en ontvangen van een film.

Weer eens wat anders. Een spelshow waarbij er DIT met je auto gebeurt als je verliest.
Weer eens wat anders. Een spelshow waarbij er DIT met je auto gebeurt als je verliest.

Spelshow waarbij je ook kan verliezen
In een nogal milieubewuste spelshow van de KRO, duidelijk nog van voor het Endemol-tijdperk, stelden deelnemers hun auto in de waagschaal. Wonnen ze, dan kregen ze een milieuvriendelijke prijs. Verloren ze, dan kregen ze hun auto mee als een samengeperst pakketje staal. Kostelijke tv.

Vuilnisbak wordt groter als er meer afval in zit
Bij vuilnisbakken is er altijd het eeuwige dilemma van ruimtebeslag versus capaciteit. Een grote vuilnisbak hoef je zelden te legen, maar kost veel ruimte. Wat als je de vuilnisbak uit laat zetten als deze gevuld rakt met afval? Als de vuilnisbak te groot wordt en je enorm in de weg zit, weet je dat je moet legen.

Betere behandeling hoeft niet duurder te zijn
In de gezondheidszorg lopen de kosten steeds meer uit de hand. Voor een groot deel komt dat, omdat nieuwere behandelingen veel duurder zijn dan bestaande. In feite is dat onzinnig: producten als computers en kleding worden juist steeds goedkoper.
Gelukkig komen er nu steeds meer uitvinders en medisch onderzoekers met goedkope, maar toch betere behandelingen. Zo blijkt ouderdomsdiabetes te genezen met een streng, extreem koolhydraatarm dieet. Met een antibioticakuurtje schakel je Helicobacter pylori, de bacterie die maagzweren veroorzaakt, snel uit. De farmareuzen die miljarden verdienen met insuline en daarvoor met de anti-maagzweermiddelen cimetidine en ranitidine (Tagamet), hebben uiteraard niet de minste interesse in dit soort onderzoek. Een typische taak dus die de overheid beter kan verrichten dan Big Pharma.

Bron
Mascha van der Voort et al, Productontwerpen, ISBN 90 5931 331 3, Lemma 2004

Reptielen dragen de vochtige omgeving in hun ei mee. Daarom kunnen ze ook in de woestijn overleven.

Eenheid als ideaal

2 reacties / Ideeën en techniek, Techniek / Door / 12 februari 2012

Erger jij je ook aan allerlei ontzettend dom opgezette producten en diensten? Een echte visionair laat het daar niet bij zitten en vindt een veel slimmer alternatief uit. In dit artikel de vierde SIT-tool: unificatie.

Wanneer is samenvoegen handig?
Vaak (niet altijd) is het handig om extra functies aan een apparaat toe te voegen. Deze functies maken dan doorgaans deel uit van de ‘closed world’ van een apparaat, maar bevinden zich niet in het product zelf. Het nadeel is dat dit apparaat erg afhankelijk wordt van die omgeving en daarom beperkt inzetbaar is. Een slimme toevoeging aan een apparaat of dienst maakt het daarmee universeler toepasbaar. Een domme, alleen storingsgevoeliger en duurder.

En wanneer niet?
Kansloos geflopte producten zijn bijvoorbeeld tv’s met een dvd-speler ingebouwd. Als een van de twee kapot is, wordt de andere daarmee waardeloos. Ook moet je als één apparaat verouderd is, ook meteen het andere vervangen. Maar weinig mensen zijn zo gek een dergelijk onding te kopen en hebben ze het gedaan, dan was dat eens maar nooit weer. Samenvoegen moet je dus alleen doen als er duidelijke synergie is, dus als de combinatie het apparaat echt veel handiger maakt. Anders kan je het beter laten.

Reptielen dragen de vochtige omgeving in hun ei mee. Daarom kunnen ze ook in de woestijn overleven.
Reptielen dragen de vochtige omgeving in hun ei mee. Daarom kunnen ze ook in de woestijn overleven.

Voorbeelden van slimme unificatie
Het ei met waterdichte schaal.
Amfibieën leggen eieren die veel weg hebben van kikkerdril. Hierdoor kunnen amfibieën alleen overleven in vochtige gebieden waar er voldoende voedsel is voor de kikkervisjes. In een reptielenei (en vogelei uiteraard, vogels stammen af van dinosauriërs, reptielen dus) is het vochtige gebied met voedsel als het ware ingepakt in een ei. Daardoor kunnen reptielen als woestijnschildpadden en side winder slangen ook heel droge gebieden zoals woestijnen bewonen. Er zijn overigens Australische vissoorten en amfibieën die overleven in de woestijn door in winterslaap te gaan.

Laptop met ingebouwd zonnepaneel.
Een laptop maakt deel uit van een gesloten wereld waar ook het elektriciteitsnetwerk en de centrale bij horen. Een ingebouwd zonnepaneel voegt de elektriciteitscentrale samen met de laptop. Zo kan je overal werken waar er maar voldoende zonlicht is.

Groene zeewormen.
Het universum van een dier bestaat onder meer uit voedsel. Er zijn enkele diersoorten die in hun lichaam algen ‘kweken’: groene zeeslakken, groene zeewormen en de enorme doopvontschelp. Deze worden geoogst door witte bloedlichaampjes. Deze zijn biologisch gezien dus een samenvoeging van dier en voedsel.

Shampoo met conditioner.
Het geknoei met aparte flesjes shampoo en hair conditioner vinden de meeste mensen maar lastig. Geen wonder dat shampoosoorten die tegelijkertijd ook als hair conditioner werken erg populair werden.

Zelfbediening.
In zelfbedieningswinkels worden de functie van klant en verkoper uitgevoerd door één persoon: de klant. Prettig voor de winkelier, die hiermee salaris uitspaart (maar wel veel meer last heeft van winkeldiefstal).

Eetbare of brandbare verpakking.
Het samenvoegen van voedingsmiddel en verpakking tot één geheel voorkomt afval. Je zou ook kunnen denken aan barbecuevlees, waarbij de verpakking als aanmaakblokje of brandstof voor de barbecue kan worden gebruikt.

Bron
Mascha van der Voort et al, Productontwerpen, ISBN 90 5931 331 3, Lemma 2004

Ngong Ping kabelbaan. Bij een kabelbaan beweegt de 'weg' met het voertuig mee. Erg handig als het terrein niet geschikt is voor een weg. Bron/copyright: RUG

Gedeeld product is dubbele vreugd

2 reacties / Ideeën, Ideeën en techniek, Techniek / Door / 15 december 2011

Erger jij je ook aan allerlei ontzettend dom opgezette producten en diensten? Een echte visionair laat het daar niet bij zitten en vindt een veel slimmer alternatief uit. In dit artikel de derde SIT-tool: delen.

Een andere verdeling
Een product kent een bepaalde omgeving waarin het gebruikt wordt. Deze combinatie van product en omgeving heet binnen systematic inventive thinking closed world. Bij veel producten is het een slim idee om deze closed world op een andere manier op te delen dan op dit moment het geval is of zelfs het gehele product op te delen.

Vormen van deling
Er zijn in principe drie manieren om een product te delen. Zo is er fysieke deling (het product wordt in verschillende onderdelen verdeeld), behoudende deling (ieder onderdeel behoudt de functies van het geheel) en natuurlijke deling (de deling verloopt langs functionele grenzen).

Voorbeelden van deling
Een voorbeeld van fysieke deling is een draadloze hoofdtelefoon, die de muziek van de walkman of radiostation weergeeft.

Een voorbeeld van behoudende deling is een zwerm robotjes die als sensoren of samenwerkende groep een bepaalde taak uitvoeren. In de natuur kennen we kolonies insekten, zoals mieren of bijen.

De voornaamste onderdelen van een pc: het toetsenbord, het beeldscherm en het rekengedeelte zijn alle los van elkaar te nemen. Op deze manier kan een pc zeer veelzijdig benut worden. Een displaymodel heeft bijvoorbeeld alleen een rekengedeelte en beeldscherm, een server bestaat alleen uit een rekengedeelte. Terminals, uit de tijd dat computers nog schaars en duur waren, bestaan alleen uit een toetsenbord en beeldscherm, terwijl de centrale computer zelf in een andere ruimte zit.

Een kruimeldief is een kleine stofzuiger die opgedeeld is in het netsnoer (via het laadstation) en de rest van de stofzuiger. Bij veel modellen is ook de stofzuigerzak uitneembaar.

Ngong Ping kabelbaan. Bij een kabelbaan beweegt de 'weg' met het voertuig mee. Erg handig als het terrein niet geschikt is voor een weg. Bron/copyright: RUG
Ngong Ping kabelbaan. Bij een kabelbaan beweegt de 'weg' met het voertuig mee. Erg handig als het terrein niet geschikt is voor een weg. Bron/copyright: RUG

Een auto, opgedeeld
Als voorbeeld een auto. Een personenauto is een apparaat om mensen en vracht te vervoeren. De omgeving waarin een auto opereert, de closed world, ziet er ongeveer zo uit.
– zitruimte
– passagiers
– bestuurder
– bagageruimte
– vracht
– aandrijving: de motor
– energievoorziening: de brandstoftank en (los) benzinepomp
– bescherming tegen regen, koude en wind
– de weg waarop de auto rijdt

Er bestaan inderdaad allerlei vervoersconcepten waarbij de auto in onderdelen wordt gesplitst. Een paar voorbeelden:
– caravan (extra verblijfruimte voor passagiers)
– robotvoertuig (externe besturing)
– vrachtwagencombine met aanhanger (vrachtruimte los van bestuurder en motor)
– elektrische locomotief met wagons (elektrische centrales nemen functie brandstoftank over, splitsing motor+besturing van de passagiers).
– cabrio met afneembaar dak
– kabelbaan, waarbij de weg met de auto meebeweegt

Bron
Mascha van der Voort et al, Productontwerpen, ISBN 90 5931 331 3, Lemma 2004

Het samengestelde oog van een fruitvlieg bestaat uit duizenden oogbuizen, elk goed voor één pixel.

Gaat heen en vermenigvuldig

11 reacties / Ideeën, Ideeën en techniek, Techniek / Door / 12 december 2011

Erger jij je ook aan allerlei ontzettend dom opgezette producten en diensten? Een echte visionair laat het daar niet bij zitten en vindt een veel slimmer alternatief uit. In dit artikel de tweede SIT-tool: vermenigvuldigen.

Hoe werkt vermenigvuldigen?
In een bepaalde probleemsituatie bevindt zich een aantal objecten. De grap met vermenigvuldigen is een van deze objecten in aantal toe te laten nemen. Het hoeven geen kopieën te zijn, ze kunnen ook sterk in vorm of functie afwijken.

Enkele voorbeelden van vermenigvuldigen

Het samengestelde oog van een fruitvlieg bestaat uit duizenden oogbuizen, elk goed voor één pixel.
Het samengestelde oog van een fruitvlieg bestaat uit duizenden oogbuizen, elk goed voor één pixel.

De luchtsluis
Een bekend probleem met deuren is dat door de deur te openen, tocht ontstaat. Veel grote winkels en instellingen hebben daarom een dubbele deur: een luchtsluis. Als de buitenste deur opengaat, kunnen mensen naar binnen, maar kan er geen tocht ontstaan omdat de binnenste deur dicht blijft.

Dubbel boekhouden
Bij de in Nederland uitgevonden moderne boekhoudmethode, schrijf je bij elke boeking twee mutaties op. Koop je bijvoorbeeld met kasgeld een nieuwe kantoorstoel van 100 euro, dan wordt er in het kasboek een afboeking van 100 euro gedaan (met als tegenrekening de inventaris) en bij de inventaris een bijboeking van 100 euro. Door dit dubbele boekhouden is het veel makkelijker een overzicht te krijgen wat je als ondernemer precies bezit. Ook voorkomt dit fouten.

Veel banen en inkomstenbronnen
Als werknemer loop je voortdurend het risico door je baas te worden ontslagen. Als je twee of drie banen en andere inkomstenbronnen hebt, verklein je hiermee het risico aanzienlijk.

Dubbele ruiten
Een dubbele ruit isoleert veel beter dan enkelglas. Het stilstaande laagje lucht tussen binnen- en buitenruit werkt als isolator.

Dubbele fietsband
Een fietswiel heeft een buiten- en een binnenband. De buitenband is zeer slijtvast. De binnenband levert de druk, is flexibel en kan bij een lek makkelijk vervangen worden.

Facetoog bij insekten
Insekten hebben ogen die uit grote aantallen zeer primitieve oogbekers bestaan. Deze oogbekers kunnen alleen doorgeven of ze licht waarnemen of niet. Door hun grote aantal geven ze het insekt toch een grofkorrelig beeld. Meer optische informatie kan het kleine insektenbrein trouwens ook niet aan.

Extra rollen bij drukpersen en walsen
Door een extra rol toe te voegen, kan een offsetpers veel regelmatiger worden geïnkt. De eerste rol wordt geïnkt en brengt de inkt over op de tweede rol. Dit systeem wordt, om een andere reden, ook bij sommige metaalwalsen toegepast. Hier verdelen de vele extra rollen de druk.

Er zijn nog veel meer voorbeelden te bedenken. Wat zijn jullie ideeën?

Bron
Mascha van der Voort et al, Productontwerpen, ISBN 90 5931 331 3, Lemma 2004