vertrouwen

In high-trust maatschappijen worden mensen veel sneller rijk dan in een land waar iedereen elkaar wantrouwt. De dominee helpt dus de koopman. Hoe komt dat?

Meer vertrouwen neemt economische weerstanden weg
Uit wetenschappelijke onderzoeken blijkt keer op keer dat in een land waar de mensen elkaar vertrouwen, de welvaart veel sneller toeneemt. Dat komt omdat de essentie van economie, uitwisseling is. Als je elkaar vertrouwt, zal je veel sneller goederen en diensten uitwisselen dan als je denkt dat je handelspartner je gaat bedonderen. In het tweede geval ga je veel moeite steken in allerlei juridische beschermingsconstructies en duurt het veel langer voor je iets koopt of verkoopt.Dat is ook de reden dat in derde-wereldlanden met veel corruptie, zakendoen heel veel tijd kost. Je moet als zakenman je zakenpartner eerst zeer goed leren kennen voor je hem voldoende vertrouwt. Je hebt daardoor maar weinig uitwisselingen en de handel stagneert.

Leuk voor incassobureaus en advocaten, maar economisch gezien zijn dit allemaal verliesposten. Ze zorgen er namelijk voor dat de transactiekosten stijgen, terwijl je er niets van terug ziet. Tenzij je een advocaat bent uiteraard. Daardoor wordt er minder (of zelfs helemaal niet) gehandeld en komt de virtueuze cirkel (zichzelf versterkende positieve feedbackloop) stil te liggen.

Dit is ook de reden dat de economie het in high-trust samenlevingen als Zweden erg goed doet, hoewel de belastingen hier tot de hoogste ter wereld behoren. Klaarblijkelijk weegt de hoge mate van wederzijds vertrouwen op tegen de hoge belastingdruk, waardoor een uitgebreid stelsel van sociale voorzieningen wordt bekostigd.

Ideeën om het onderlinge vertrouwen te vergroten
Wil de overheid de economie stimuleren, dan is het dus veel slimmer om in plaats van miljarden in allerlei projecten te pompen, er voor te zorgen dat het vertrouwen van mensen in elkaar groter wordt. Een goed begin is bijvoorbeeld er voor zorgen dat de wetten worden gehandhaafd en dat oneerlijkheid hard wordt aangepakt. Dit geldt ook voor corruptie. Op dit moment kunnen oplichters vaak jarenlang hun gang gaan voor ze tegen de lamp lopen omdat de politie dit geen prioriteit geeft. Dom en een bewijs van incompetentie. Dit is namelijk uiterst schadelijk voor de economie. De slachtoffers van oplichters zullen zich de volgende keer wel twee keer bedenken voor ze weer met iemand zaken doen en ook anderen over hun ervaringen vertellen. Willen de dienders oplichters niet harder aanpakken, dan moet de politiek maar ingrijpen en wat koppen laten rollen. Wat extra politiecapaciteit of een task force om oplichters aan te pakken, kost maar weinig geld. Ook moeten daders niet anoniem blijven.

De boel bij elkaar houden werkt economisch gezien ook goed. De economie groeide het hardst tijdens de paarse kabinetten, toen politieke tegenstanders samenwerkten in een kabinet en het CDA, wat tot dan toe altijd geprofiteerd had van de politieke verdeeldheid, buitenspel kwam te staan. Aan deze periode kwam een einde door de integratieproblemen met islamieten. Een aantal van hen heeft het hoge vertrouwensniveau in de Nederlandse samenleving op ernstige wijze misbruikt. Datzelfde geldt voor de bestuurlijke elite, die zichzelf op schaamteloze wijze verrijkt. Hierdoor verminderde het onderlinge vertrouwen in de bevolking, waardoor Nederland een moeilijke tijd tegemoet ging. Ook laaide hierdoor de verdeeldheid tussen links en rechts weer op. Dit is jammer. Hopelijk worden deze twee problemen nu eindelijk doortastend aangepakt.

Interessant
What destroys societal trust? – Tziporah Heller
The downside of difference – The Australian