Visionair leven

De basis van Nederland
Jezelf mogen zijn, je eigen dromen en doelen mogen nastreven, en je eigen bezit mogen hebben, vormen de basis van elke succesvolle maatschappij.
Dit is echter niet altijd zo geweest in Nederland. Het huidige Nederland wordt elke dag opnieuw gemaakt en een aantal belangrijke principes liggen hieraan ten grondslag. Hieronder een aantal ideëen over het maken van een maatschappij waarin iedereen naar geluk kan streven en dit hopelijk ook kan vinden.

De verdeling van kennis, kansen, macht en geld
John Rawls is een filosoof en in zijn werk vraagt hij zich af hoe kennis, kansen, geld en macht verdeelt zijn over een maatschappij. En gebeurt dat op een eerlijke en redelijke manier? Om dit zo eerlijk mogelijk te doen vraagt hij mensen een maatschappij te ontwerpen vanachter een sluier van onwetendheid. De ontwerper van de maatschappij weet dus niet waar hij of zij terecht gaat komen in de net zelf ontworpen maatschappij. Je kunt erin terecht komen als de zoon of dochter van de koning, maar ook als kind van een bijstandsmoeder die het financieel en in andere opzichten een stuk moeilijker heeft. Hoe verdeel je kennis, kansen, geld en machtsposities in een maatschappij, zodat onafhankelijk van waar je in die maatschappij zit iedereen in ieder geval gelijke kansen heeft om zichzelf te ontwikkelen? Rawls is niet iemand die gelijkheid voor iedereen predikt, hij heeft het vooral over gelijkheid van kansen voor iedereen. Het is interessant om zijn ideëen door te lezen.

De verlichting

Nederland kende vanaf 1650 tot aan de Franse revolutie de zogenaamde verlichting. Het belangrijkste principe van de aanhangers van de verlichting was dat men de waarheid omtrent bepaalde zaken kon vinden met behulp van de ratio (de rede, het verstand), in plaats van wat bijvoorbeeld kerkelijke autoriteiten zeiden zonder meer voor waar aan te nemen. Zo meende Isaac Newton dat in het heelal wetten golden die door de mens ontdekt konden worden. Waardoor de verlichting precies ontstond, is moeilijk aan te geven, maar duidelijk is dat zowel de renaissance als de reformatie er invloed op hebben gehad. Een andere belangrijke invloed ging uit van het ontdekken van de wereld door de Europeanen en het contact met andere volken. Aan het einde van de 17e eeuw werd men overspoeld door reisboeken en -verslagen. Waar men voorheen de blanke en christelijke mens als superieur zag, bleek nu dat sommige andersgelovende en heidense volken, zoals de Chinezen, er ook hoogstaande principes op na konden houden en ook waardevolle culturen konden hebben. Op wikipedia kun je meer vinden over de verlichting.

Liberté, égalité, fraternité
Dit is Frans voor Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap. De lijfspreuk van Frankrijk die zijn basis vindt in de Franse Revolutie. In die tijd was er een enorm verschil tussen arm en rijk, niet alleen in geld maar ook in rechten. Dit was zover doorgeslagen dat het volk het niet langer pikte, de revolutie uitriep en de macht greep. Om een mooiere en eerlijkere maatschappij te maken werd dit motto: Liberté, égalité, fraternité gebruikt als leidraad. Vrijheid is in dit concept omschreven als in staat zijn te doen wat iemand zelf wil zonder dat het anderen schaadt. Niemand kan een individu beperkingen opleggen behalve zodra de vrijheden van de ene persoon de vrijheden van een ander beperkt. Zo heeft iedereen in de samenleving dus dezelfde vrijheden in de vorm van rechten maar ook verantwoordelijkheid voor zijn medemens in de vorm van plichten.

“For to be free is not merely to cast off one’s chains,
but to live in a way that respects and enhances the freedom of others.”
-Nelson Mandela-

Dit brengt ons bij het tweede punt namelijk gelijkheid of beter gezegd gelijkwaardigheid. De wet moet gelijk zijn voor alle mensen, zowel in de bescherming als in de bestraffing. Het mag niet zo zijn dat rijke machtige mensen wel de wetten mogen overtreden terwijl armere mensen dat niet mogen. Ook komt hieruit voort dat alle burgers het recht hebben hoge posities te bekleden. Bij voorkeur zijn deze hoge posities dan ook democratisch ingericht waarbij iedereen een kans heeft. Dit in sterk contrast tot het Franse koningshuis ten tijde van de revolutie waar veel hoge posities door erfopvolging en vriendjespolitiek werden verdeeld. Het laatste punt broederschap is erop gericht dat we niet alleen vrij en gelijkwaardig zijn maar dat we ook op een gebroederlijke en leuke manier met elkaar omgaan, hier hebben we ook allemaal voordeel van tenslotte. Deze  grondbeginselen speelden niet alleen ten tijde van de Franse revolutie, maar zijn themas die nog steeds in elke maatschappij spelen. Het is nuttig zo nu en dan eens even te controleren hoe deze zaken in de eigen maatschappij eigenlijk tot uiting komen.

Trias Politica
In Nederland kennen we de zogenaamde trias politica gebaseerd op het idee van Charles Montesquieu om de macht in een land op te splitsen in drie verschillende delen. Een macht die wetten maakt, een macht die wetten uitvoert en een macht die de uitvoerende macht controleert en recht spreekt als er onenigheden zijn. Dit voorkomt dat 1 persoon de macht grijpt en vervolgens kan doen en laten wat hij of zij wil. Ook wordt er wel eens gesproken van een 4de macht in de vorm van de burgers en de journalistiek. Als journalisten eerlijk en oprecht de ware gebeurtenissen laten zien kan machtsmisbruik of vriendjespolitiek snel opgespoord worden. En ook wij als burgers dienen altijd bekend te zijn met onze basisrechten en in de gaten te houden dat onze vrijheden niet langzaam aan worden afgepakt of ontzegd vanuit welke hoek dan ook, de overheid, de kerk, de massamedia, rijke bedrijven die het geld hebben om mensen om te kopen etc. Iedereen verliest namelijk als een overheid niet is opgezet voor alle burgers maar slechts het belang dient van een selecte groep mensen. Op wikipedia kun je meer lezen over de trias politica.

Scheiding tussen religie en staat
Ook belangrijk is de scheiding tussen de staat en religie die we kennen in Nederland. Dit houdt in dat het hoofd van een religie niet ook het hoofd van de staat mag zijn. Het betekent dat de staat en religieuze partij ieder hun eigen zaken regelen en zich niet met elkaar bemoeien of elkaar de regels voorschrijven. Wel dient een religie zich uiteraard aan de wetten van het land te houden. Het gaat bij deze scheiding dus in de eerste plaats om het organisatorisch en bestuurlijk gescheiden houden van deze twee grootheden. De overheidsdienaren bemoeien zich niet met de religie en de dienaren van de religie bemoeien zich niet met de staat. Ook dit heeft weer te maken met spreiding van de macht, zowel de staat als een religie kan erg machtig zijn omdat zij de ideëen van mensen in sommige gevallen in grote mate kunnen bepalen. Een scheiding van deze twee machten voorkomt wederom mogelijkheid tot machtsmisbruik. Op wikipedia kun je meer vinden over de Scheiding tussen kerk en staat.

Nederland als democratie
In Nederland kennen we een democratie, het basis-idee hierbij is dat iedereen die in een land woont mag meedoen in het nemen van beslissingen. Je mag stemmen eens in de vier jaar maar je mag ook zelf bestuurder van het land worden door je aan te melden bij een politieke partij of er zelf een op te richten. Door iedereen de mogelijkheid te geven mee te doen bij het beslissen over ons land hopen we zo de beste oplossingen voor iedereen te vinden. Verder moet de meest machtige persoon, de minister president om de vier jaar opnieuw gekozen worden. Doet hij of zij het niet goed genoeg dan kan hij of zij na 4 jaar wat anders gaan doen. Doet hij of zij het wel goed, ook dan mag de minister president niet oneindig aanblijven.  Iedereen heeft zo een kans om minister president te worden. Het verwisselen van minister president zorgt onder andere voor een constante vernieuwing van ideeen in de top. Op wikipedia kun je meer vinden over democratie. Iedereen in Nederland heeft het recht, en als er zaken volgens jou beter kunnen misschien zelfs wel de verantwoordelijkheid en de plicht, om mee te doen aan de politiek.

“The price you pay for not participating in politics, Is being ruled by your inferiors.”
-Plato-

“The most commom way people give up their power
is by thinking they don’t have any.”
-Alice Walker-

De Nederlandse grondwet
In de Grondwet staan de basisrechten/grondrechten van alle Nederlanders. De eerste grondwet dateert uit 1798 en is gemaakt voor alle leden van de toenmalige bataafse republiek. De laatste grote hervorming van de Nederlandse grondwet vond plaats in 1983, de grondwet is het boek waar de rechten van alle Nederlanders in staan. Het is een versie en verzameling van regels waarbij wordt gedacht dat mensen die zich aan die regels houden de mooiste maatschappij met elkaar kunnen maken. Iedere Nederlander heeft dan ook het recht zich te beroepen op deze afgesproken gezamenlijke regels. Het kan dus zeker geen kwaad om je naast de universele mensenrechten die heel breed gelden je ook eens te verdiepen in de wetten van Nederland. Op wikipedia kun je meer vinden over de Nederlandse grondwet.

Twee concepten over vrijheid
Isaiah Berlin introduceerde in 1957 zijn idee over negatieve vrijheid en positieve vrijheid. Dit deed hij in een lezing genaamd “two concepts of liberty” In het kort komt het er op neer dat een overheid op kan treden om de rechten van haar eigen burgers te beschermen door er als een soort scheidsrechter op toe te zien dat alle groepen in het land gelijk en eerlijk behandeld worden. Volgens Berlin is dit de meest wenselijke vorm van vrijheid. Positieve vrijheid is volgens Berlin een machtsblok met een ideaal en een sociaal denkbeeld wat volgens hun geëxporteerd moet worden, volgens hem zal het extern opdringen van welk politiek, religieus of filosofisch idee aan een ander dan ook altijd eindigen in bloedvergieten. Omdat een positieve vrijheid haar idee superieur acht aan het systeem van een ander. In de BBC documentaire reeks “The Trap, What Happened to our Dreams of Freedom” laat Adam Curtis, die veel interessante documentaires over politiek, vrijheid en de maatschappij heeft gemaakt, dit idee van negatieve en positieve vrijheid en de beperkingen en gevaren van beide mooi zien. Voor meer van zijn werk kijk eens bij de doe en kijktips.

Documentaire over de Nederlandse machtsstructuren
Het is iedereen ten zeerste aan te raden de volgende Nederlandse documentaire eens te bekijken. Het gaat over zaken zoals persvrijheid, democratie, wat de belangen achter oorlogen precies zijn etc.  Bekijk de documentaire met de prikkelende naam: Het Grote Complot, De Wereld Verklaard

We are told to remember the idea and not the man because a man can fail.
He can be caught, he can be killed and forgotten.
But 400 years later, an idea can still change the world.
– Quote from V for Vendetta –

(Dit artikel is een vaste pagina van www.mensenrechten.org onder de titel: “De basis van Nederland“)