Waarom het gevaarlijk is de islamitische wortels van IS te ontkennen
Al sinds 11 september 2001 worden we tot vervelens toe gebombardeerd met verzekeringen van zelfverklaarde islamdeskundigen dat islam vrede is, en Al Qaida en offshoot IS niet-islamitisch. Maar klopt dat wel?
Wat is de ware islam?
Een dooddoener die vaak wordt geuit is dat er zoveel verschillende vormen van islam zijn, als er islamieten zijn. Zoals gebruikelijk met dooddoeners, is hier weinig tegen in te brengen. Toch zijn islamieten het massaal eens over enkele belangrijke dingen. Dat is ten eerste, dat het centrale religieuze boek van de islam, de zogeheten qur’an (Ar. “oplezing”, in het Nederlands gebruikelijk weergegeven als ‘koran’) absoluut waar en onfeilbaar is. Ten tweede geloven alle islamieten dat de mythische uitvinder van de islam, de Arabier Mohammed ibn Abd Allah (570-632), de beste mens is die ooit geleefd heeft. Dat laatste maakt niet alleen de qur’an, maar ook de legenden die door islamieten over ibn Abdullah en zijn leefwijze geconstrueerd zijn, erg belangrijk zijn om de invloed van de islam op islamieten te begrijpen. Er zijn talloze vertelsels (‘hadith‘) over ibn Abd Allah en zijn al even mythische strijdmakkers in omloop. Deze zijn gerangschikt in enkele grote verzamelingen, waarvan door de soennitische sekteleden die van de Perzen Muhammad al-Bukhari en Muslim ibn al-Hajjaj als meest gezaghebbend worden beschouwd.
De sji’itische sekte accepteert geen hadith die afkomstig heten te zijn van vijanden van de mythische schoonzoon van ibn Abdullah, Ali en ziet de nakomelingen van ibn Abdullah (imam) als even onfeilbaar als ibn Abdullah zelf. Deze reeks imams stopte (voor de Twaalver sji’ieten) met de zogeheten Twaalfde Imam die zich verborgen heette te hebben. De rol van de imams werd overgenomen door de ayatollah (’teken van Allah’), die eveneens onfeilbaar heette te zijn. Het bekendste voorbeeld van een ayatollah is Khomeini.
Verder zijn er nog enkele kleine sektes, waarvan de interessantste de snel groeiende groep van de koranische moslims is. Zij accepteren alleen de qur’an, niet de hadith. Dit voorkomt veel problemen en is naar mijn mening logisch ook consistenter.
Is wat IS doet in strijd met deze bronnen van de islam?
Nee. Islamitische Staat kenmerkt zich door een zelfs voor jihadisten ongekende wreedheid. Toch zijn praktijken als seksslavernij, het onthoofden of zelfs verbranden van ‘vijanden van de islam’ eerder regel dan uitzondering in de hadith van Bukhari en Muslim (om maar te zwijgen over die van Tabari en Abu Dawud). Uit taalkundige analyse van de koran en vooral hadith blijkt dat de islam van alle tien grote groepen het meest negatief staat tegenover ongelovigen. Het is daarom voor islamitische tegenstanders van IS erg moeilijk om de groep op theologische gronden tot niet-moslims te verklaren. De voornaamste kritiek van soennitische islamieten op IS is dat de groep barbaars is, tegenwoordig is dit wrede geweld ook onder islamieten doorgaans not done, en aan takfir doet: groepen moslims tot niet-moslim verklaren. Verder is een belangrijk verwijt van soennieten tegen IS dat de agressie zich voornamelijk richt tegen andere moslims en niet tegen ongelovigen, zoals de door islamieten alom gehate joden van Israël. Dit maakt ze echter nog niet tot niet-moslims. Om als ketter veroordeeld te worden, moet iemand bijvoorbeeld geloven dat ibn Abdullah niet de laatste profeet was (zoals de sekte der Ahmadiyya’s doet) of dat de koran niet onfeilbaar is.
Moeten we de oorlog verklaren aan de islam, zoals eerder tegen het nazisme?
De islamitische bronnen bevatten enkele goede gedachten, naast de nodige uiterst verwerpelijke. Kritiek op de islam leveren van buitenaf heeft enige zin, maar niet erg veel. Moslims beschouwen niet-moslims als vervloekt door Allah (Qur’an 2:7), een soort geestelijk gehandicapten dus, waardoor zij de superieure wijsheid van de islam niet inzien. Die neem je uiteraard niet serieus. En als jij als islamiet twijfelt, is dat een teken dat je in de gevarenzone zit: Allah haalt zijn zegening van je weg, waardoor jij je geloof verliest. Het enige wat er dan opzit is veel te gaan bidden of heilige teksten lezen, om deze kwade inblazingen van de duivel af te weren. Ook hebben moslims de neiging om een front te vormen tegen de ongelovigen, als zij zich bedreigd voelen. Veel islamieten leven in The Matrix van hun geloof, een intellectueel bijna onneembare vesting. En zelfs als een islamiet zich uit deze geestelijke gevangenis kan bevrijden, dan wacht haar of hem een sociaal isolement of de dood. Vraag ex-moslims als Salman Rushdie of Ayaan Hirsi Ali maar.
We moeten ons in ieder geval zeker niet af laten schepen met kalmerende dooddoeners. De vele gewelddadige teksten in de hadith en tot op zekere hoogte in de koran maken iedere praktiserende islamiet tot een potentiële tijdbom. Een jihad-recruteur kan deze gebruiken om een vreedzame islamiet om te turnen in een gewelddadige strijder. De oorlog verklaren aan het salafisme en verwante stromingen zoals het deobandisme (Taliban), is niet anders dan een kwestie van zelfbehoud.
De beste strategie is denk ik, er op te wijzen dat IS gebruik maakt van voor soennieten valide theologische bronnen om hun bewind van dood en verderf te rechtvaardigen. Verder door een beroep op hun menselijkheid te doen, en de hadith belachelijk te maken.
Er is voor islamieten een goede oplossing om een einde te maken aan de theologische bronnen die dood en verderf veroorzaken. De hadith afschaffen en terugkeren naar de qur’an alleen, zo zuiver mogelijk vertaald vanuit het pre-islamitische Arabisch. Mooi bijeffect: dan is het meteen afgelopen met de eindeloze oorlogen tussen soennieten en sji’ieten. Meerdere keren staat er in de qur’an dat deze helder en duidelijk is en dat gelovigen alleen in eerdere Boeken (d.w.z. delen van de bijbel) en de qur’an zelf mogen geloven, en dat ibn Abdullah er alleen was om deze qur’an te brengen. Ook staat er in de qur’an dat de moslims door middel van goede daden moeten wedijveren met anderen. Daar kan moeilijk iemand bezwaar tegen hebben.