Vanaf 2008 is de wereldeconomie aan het kwakkelen. De oorzaak, zoals deze in de main stream media wordt genoemd: overmatige kredietexpansie en slechte leningen. Onzin, stelt analist Steve Kopits: de werkelijke oorzaak is schaarste aan olie, waardoor elk opleven van de economie gepaard gaat met het als een raket de hoogte in gaan van de olieprijzen, wat het herstel in de kiem smoort.
Inderdaad is energie de valuta van de natuur: planten leggen zonne-energie vast in biomassa, die weer door dieren wordt afgebroken in hun lichaam, waarbij ze de chemische energie die vrijkomt benutten. Het is dwaasheid te veronderstellen dat wij mensen niet even onwrikbaar gebonden zijn aan de wetten van de thermodynamica, als andere dieren. Het zekerstellen van de Nederlandse en Europese energievoorziening, wat het eenvoudigste kan door kerncentrales en hernieuwbare energiebronnen, zou de absolute topprioriteit van de politici moeten zijn.
Een van de grotere handelspartners van Nederland is het theocratische woestijnkoninkrijk Saoedi-Arabië, dat wordt beheerst door aanhangers van het salafisme, een uitermate strenge variant van de islam. De missionaire activiteiten van enig PVV-lid Geert Wilders zijn daar, naar verluidt, niet in echt goede aarde gevallen en een handelsboycot dreigt. Wat moet leidend zijn: de koopman of de dominee?
Handelen met de vijand
Nederlanders kennen al een lange traditie van handelen met vijandige landen. Al tijdens de Tachtigjarige Oorlog, waarin de noordelijke Nederlanden zich ontworstelden uit de greep van het Spaanse vorstenhuis, handelden Nederlandse kooplieden met de Spanjaarden en verkochten zelfs munitie, waarmee het Staatse leger beschoten werd. Pecunia non olet, geld stinkt niet, was en is de lijfspreuk van de Nederlandse koopliedenklasse. De tegenwoordige tijd is geen uitzondering. Ook als het om ingrediënten voor gifgas gaat of bloeddiamanten, Nederlanders zijn nooit vies van een handeltje. Dat geldt overigens ook voor voor onze buren: Engelsen leverden martelapparatuur, Duitsers ultracentrifuges en gifgas. Ook Belgen verkopen handvuurwapens aan dubieuze landen.
Saoedi-Arabië is niet de meest prettige plek voor ondernemende vrouwen. Bron: BBC
Wat is meer waard: principes of winst?
Vanuit een niet-moreel standpunt lijkt deze vraag op het eerste gezicht eenvoudig te beantwoorden. Principes zijn niet tastbaar, harde knaken wel. Het is dus economisch zinvol om ondanks de morele bezwaren die we tegen een regime als dat in Saoedi-Arabie hebben, er toch mee te handelen. Maar klopt dat wel?
Waarde is informatie?
Alles om ons heen bestaat uit atomen. Atomen zijn, sporadische kernreacties daargelaten, onvernietigbaar. Koolstofatomen die ooit deel uitmaakten van een rondschuifelende reuzenspin uit het Carboon, zitten nu in een brok steenkool in een kolencentrale en vormen volgens jaar wellicht onderdeel van een design spijkerbroek uit Egyptische katoen. Het koolstofaandeel in kooldioxide, een afvalgas, het brok steenkool en een loepzuivere diamant bestaan uit exact dezelfde atomen. Het enige verschil is hoe deze atomen onderling zijn gerangschikt, m.a.w. de informatie.
Informatie en vrije geest
Wat waarde geeft is dus deze informatie. Informatie komt echter niet uit de lucht vallen. Deze is het product van onze menselijke geest. Dit maakt ook meteen onze hersenen het kostbaarste op aarde: a mind is a terrible thing to waste. Kortom: een optimaal werkende menselijke geest, goed op de hoogte van de natuurwetten, is dus meer dan goud waard. Toch kan onze geest op zichzelf weinig, zoals duizenden jaren meditatie door wijsgeren in het straatarme India bewijst. Wat is dan de missing link in de creatie van waarde? Waarom kunnen sommige groepen samenwerkende mensen veel waarde creëren, en anderen helemaal niet?
Greep op de wereld om ons heen
Onze handen zijn volgens sommige evolutionair paleontologen misschien nog wel belangrijker dan onze hersenen. Dieren die over meer hersenmassa beschikken dan de mens, zoals olifanten en walvisachtigen, ontbreekt het aan handen, waardoor ze veroordeeld zijn tot een techniekloos bestaan. Twee miljoen jaar geleden waren onze handen slechts in staat tot het fabriceren van lompe gereedschappen. Precisiewerk werd pas mogelijk toen in de laatste twee miljoen jaar onze handen van structuur veranderden, waardoor we gereedschappen konden vasthouden. Alleen omdat we in staat zijn atomen te manipuleren, kunnen we onze omgeving veranderen. De menselijke hersenen zijn in staat gereedschappen als een deel van het lichaam te zien, waardoor we geavanceerde dingen kunnen maken. Omdat machines kunnen worden gebruikt om nog betere machines te maken, ontstond hierdoor een virtueuze cirkel. Geest, handen en machines vormden een goed op elkaar aansluitend en steeds verder evoluerend geheel.
Ziel verkopen aan de duivel
Saoedi-Arabië is, als je een vrijheidslievend mens bent, geen prettig land, zelfs niet naar de maatstaven van de gemiddelde islamiet. Ongeveer de helft van de bevolking, de vrouwen, wordt wettelijk achtergesteld bij mannen. Zo geldt hun getuigenis minder dan die van een man en is het ze verboden zich zonder mannelijk familielid buiten de deur te begeven. Autorijden is vanzelfsprekend helemaal uit den boze. Wie kritiek levert, of een van de vele islamitische leefregels overtreedt, staat geseling, gevangenisstraf of executie te wachten. De inwoners van de heersende bevolkingsgroep in Saoedi-Arabië, afstammelingen van Shammar- en andere bedoeïnen, houden niet van werken met de handen. Dat vinden ze meer iets voor slaven, een echte Arabier commandeert of vecht. Geen wonder dus dat het erg moeilijk is om technisch personeel te vinden voor in fabrieken en olieinstallaties, en bedrijven uit bijvoorbeeld Nederland hier goede zaken kunnen doen, bijvoorbeeld door hand- en spandiensten te verlenen bij de oliewinning, de voornaamste inkomstenbron voor het regime.
Dit echter tegen een prijs. De islamitische leefregels zijn allesoverheersend in Saoedi-Arabië (behalve in de compounds, luxueuze getto’s voor buitenlanders) en het Saoedische regime doet er ook alles aan om de salafistische islam wereldwijd te verspreiden. En beledigingen van de islam in de kiem te smoren. Het gevolg is dat de geest van werknemers bij bedrijven die zaken doen met de sjeiks wordt ingeperkt, gevolgd door de leiders. De angst te kwetsen verlamt langzamerhand de creativiteit.
Wankelende oliereus
Het is een publiek geheim dat het grootste olieveld van Saoedi-Arabië, Ghawar, snel aan het leegraken is. Er wordt steeds meer zeewater naar beneden gepompt om de productie in het verouderende veld op peil te kunnen houden. Meer dan vijftig jaar heeft deze oliemonarchie de werel;d ion een ijzeren greep kunnen houden. Nu voor het eerst is er een mogelijkheid om te ontsnappen aan deze dodelijke wurggreep. Nu is het mogelijk de lange middelvinger te geven aan de monarchen van het woestijnkoninkrijk en zo ook dit deel van de mensheid te laten evolueren.
Na de BitCoin: Betaal in zonne-energie met de SolarCoin
Een nieuwe virtuele munteenheid is opgestaan: met de SolarCoin kan zonne-energie worden verhandeld. Het doel is om de kosten van zonne-energie omlaag te brengen.
Vorige maand is de SolarCoin in het leven geroepen, een decentrale en virtuele munteenheid die vergelijkbaar is met de bitcoin. Bedenker Nick Gogerty, oprichter van adviesbedrijf Thoughtful Capital Group, heeft de munt in het leven roepen om mensen te belonen als ze zonne-energie opwekken.
De solarcoin koppelt bankvrij betalen aan hernieuwbare energiebronnen.
Groen label
SolarCoins zijn gekoppeld aan de kilowattuur, de eenheid van (zonne-)energie. Een SolarCoin staat gelijk aan de geverifieerde productie van 1 megawattuur aan zonne-energie. Producenten ontvangen Renewable Energy Certificates (REC’s, ook wel ‘groene labels’ genoemd) in ruil voor de geproduceerde energie. Volgsystemen registreren REC’s met een uniek nummer waardoor automatisch kan worden bijgehouden hoeveel energie is geproduceerd. De Thoughtful Capital Group zet daarna de REC’s om in SolarCoins.
Een klein deel van de SolarCoins wordt, net zoals bitcoins, gegenereerd door ‘mining’ via een netwerk van aaneengesloten computers.
Al een tijd ben ik op zoek naar initiatieven die mensen spullen en talenten laten delen zonder de tussenkomst van geld. Dit vooral om het monopolie wat het huidige geldsysteem heeft enigzins te verminderen en zo een gezondere balans in mijn persoonlijke economie te krijgen door meer diversiteit in te bouwen. Streetbank is precies zo een initiatief. Het helpt mensen hun spullen en talenten te delen of zelfs weg te geven in de buurt. Een simpel en prima concept en het uitzonderlijke van streetbank is dat het er allemaal strak en mooi uitzit en buitengewoon soepel werkt. Kortom het lijkt erop dat de software voor dit soort initiatieven langzaam maar zeker volwassen aan het worden is.
Het andere leuke van Streetbank is dat het ondanks dat het een initiatief uit de UK is overal gebruikt kan worden, dus ook in uw eigen straat en buurt.
Hier een uitleg van de oprichter zelf:
Vervolgens een flot filmpje wat de praktijk laat zien:
En tot slot een filmpje wat laat zien dat streetbank niet alleen maar zorgt voor 1 op 1 contacten in de buurt, maar aanzet tot hele bijeenkomsten waar mensen hun spullen weggeven aan elkaar.
Voor al die mensen die opties willen hebben om toegang te hebben tot spullen en talenten van anderen via andere wegen dan het huidige geldsysteem, wees moedig, wees genereus en wordt lid van Streetbank! Verbeter de wereld, begin bij je buurt.
Economen liggen de laatste jaren steeds meer onder vuur. Hun modellen slagen er maar niet in om duurzame welvaart te creëren en de financiële crisis kwam voor de meeste economen, de libertarische Oostenrijkse School uitgezonderd, out of the blue. Logisch, zegt hoogleraar ecologie Charles Hall. Economen gaan uit van iets fictiefs, kapitaal, in plaats van wat er werkelijk toe doet: energie. Kan onze maatschappij voort blijven bestaan als er alleen energiebronnen beschikbaar zijn met veel lagere EROEI’s dan olie en gas nu?
Economie en ecologie
In ecosystemen is de fundamentele “valuta” niet kapitaal, maar energie. Chemische energie, om precies te zijn, die door planten uit zonlicht wordt geproduceerd en steeds via allerlei trappen weer vrij komt. De bekende voorbeelden uit de biologieles: gras groeit door zonlicht, konijn eet gras, vos eet konijn, dode vos wordt afgebroken door bodembacteriën en maden. De gedachte van Charles Hall ligt dus op zich voor de hand. Het economische systeem waarin we leven, is niet gebaseerd op kapitaal, wat dat ook moge zijn, maar op energieomzettingen. De mensheid heeft al die duizenden jaren gewerkt aan systemen om steeds meer energie te kunnen vergaren en te gebruiken om gewenste producten te scheppen, zoals voedsel, vermaak, statusgoederen en nog meer mensen. Met succes overigens: er is nu meer te eten, het leven is plezieriger dan ooit eerder in de geschiedenis en bijna tien procent van alle mensen die ooit geleefd hebben, leeft nu.
Energie en EROEI
Aan dat succes zit echter een vervelende keerzijde. Er zijn enorme hoeveelheden energie nodig om het feestje door te laten gaan. Zeker als de mensen in de niet-westerse landen ook een westers levenspeil gaan krijgen. Die energie is er wel, maar wordt steeds moeilijker te winnen omdat de makkelijk winbare fossiele brandstoffen uitgeput raken. Hall en andere fysische economen gaan daarom niet uit van hoeveel euro het kost om een vat olie uit de grond te persen, maar hoeveel energie het kost om de nuttige energie van het vat olie te winnen. Dit begrip heet Energy Returned On Energy Invested, afgekort EROEI. Energie genoeg. Het probleem is alleen dat we steeds meer energie moeten stoppen in de energiewinning. Bron: http://cassandraclub.wordpress.com/
Waterkracht kent een extreem hoge EROEI, bij sommige dammen boven de 100. Dat betekent dat voor elke kilowattuur energie die in de bouw van een dam gestoken worden, er 100 kilowatturen terugkomen. Dat betekent weer dat er met de overige 99 kilowattuur leuke dingen gedaan kunnen worden, bijvoorbeeld de Eiffeltoren ’s nachts verlichten, een raket naar de maan schieten of een oorlogje uitvechten met fanatieke moslims. Schalie-olie, waar we de laatste tijd veel over horen, kent een EROEI van minder dan twee. Dat betekent dat we voor elke kilowattuur die we er in stoppen, we nog geen twee terugkrijgen. We zullen een groot deel van de bevolking in schalieoliefabrieken moeten laten werken (of toeleverende bedrijven) en ze een laag loon moeten uitbetalen, als we onze toekomstige energievoorziening op schalieolie willen laten draaien. Uitbreiding van de energievoorziening vereist enorme investeringen, waardoor ‘de economie’ nog maar met een slakkengang zal functioneren en uiteindelijk instorten (omdat ook schalieolie op een gegeven moment op is). Aldus Hall en zijn medestanders.
Ramp of juist niet?
Een lagere EROEI kan ook positief uitpakken. Een hoge EROEI betekent veel surplus voor de elite. Als de EROEI daalt, vindt een uitruil van energie voor arbeid plaats. Er komt nieuwe (laagbetaalde) werkgelegenheid, omdat klussen die eerst met energie konden worden aangepakt, nu met arbeid moeten worden aangepakt. Vrachtfietsen in plaats van benzineslurpers bijvoorbeeld. Ook wordt er zorgvuldiger met energie omgesprongen. Zo verbruikt een Nederlands huis anno 2014 bijna de helft minder gas dan in de zeventiger jaren. Er ontstaat een rijk geschakeerd economisch ecosysteem van maatwerkoplossingen. Ook de landbouw zal energie-extensiever moeten worden, onder meer door minder veeteelt en meer lokale producten. Het leven wordt rustiger, er is werk voor iedereen en minder stress. Toch zijn de gevolgen van een structureel lage EROEI per saldo negatief, omdat er minder energie beschikbaar is, dus minder welvaart en minder complexiteit. Het goede nieuws is dat de EROEI’s van onuitputtelijke duurzame energiebronnen nog steeds stijgen. Zo ligt die van de ongunstigst geplaatste zonnepanelen nog steeds rond de zes, maar is deze gemiddeld 15 en stijgt deze ieder jaar. Wind scoort al rond de 20, niet veel lager dan olie en vergelijkbaar met kolen. De huidige economische dip behoort daarom steeds meer tot het verleden.
(Op het internet hebben de lezers de macht! Zij bepalen welke informatie de wereld rond gaat! U bent zich er misschien niet van bewust, maar als elke lezer een link stuurt naar 3 geïnteresseerde personen, dan zijn er maar 20 stappen nodig om 3,486,784,401 mensen te bereiken! Wil je dat zien gebeuren? Gebruik je macht! Dit stuk mag dan ook vrij door iedereen overgenomen worden op websites, blogs, of om door te sturen aan familie, vrienden, kennisen, collega`s, politici, bankiers, economen, professoren, politie agenten, etc. graag zelfs hoe meer mensen dit weten en erover meediscussiëren hoe beter. Zet a.u.b. wel de bron erbij zodat mensen mee kunnen doen in de discussie hieronder als ze dat willen.)
Topmannen en een enkele topvrouw maken lange werkdagen, terwijl ze met een gewichtige uitdrukking in businessclass over de wereldzeeën suizen. Ze klagen veelvuldig over hun zware leven en hoe slecht gewone stervelingen ze begrijpen. Hoe kunnen we het lijden voor deze stakkers verlichten?
Waarom is er een elite zoals wij die kennen?
Een elite bestaat uit leiders, mensen die leiding geven over een grote groep andere mensen. Leiders bestaan alleen, omdat andere mensen ervoor kiezen ze te gehoorzamen. Een succesvolle leider maakt zichzelf onmisbaar, of geeft andere mensen het idee dat hij onmisbaar is. Onmisbaar wordt je, als niemand om je heen kan bijvoorbeeld omdat je centrale processen stuurt. Dat is het geval met hiërarchische organisaties.
Het hoofdkantoor van de zakenbank Goldman Sachs in New York. deze bank is de spin in het web van veel financiële plunderoperaties. Bron: Wikimedia Commons
De elite bestaat dus, omdat er een aantal hiërarchische organisaties bestaan. Hierbij kan je denken aan multinationals, maar ook aan overheden en internationale organisaties als de VN of de Europese Unie.
De elite heeft een enorme economische macht, omdat een groot deel van onze geldstroom via hiërarchische organisaties loopt. Denk bijvoorbeeld aan energielasten, of onze hypotheek, die meestal vroeg of laat op het bordje van een bank of energiemaatschappij belandt. Maar ook iets kopen bij een groot IT bedrijf als Microsoft, of boodschappen doen bij een supermarktgigant betekent het spekken van de elite.
Hoe breken we hiërarchieën af?
We beschikken allen over twee vormen van stemrecht. Niet alleen kunnen we stemmen voor gemeentes, provincies, de Tweede Kamer en het Europees parlement, we kunnen ook beslissen, hoe we ons geld besteden. Deze vrijheid is in de praktijk erg beperkt: zo betalen we verplicht bijna de helft van ons inkomen aan sociale premies, en nog eens 6-21% BTW over wat we kopen. Wel kunnen we door een kopersstaking de elite enigszins droogleggen. Het geld blijft dan bij de rest van de bevolking, zodat het blijft circuleren in plaats van op wordt gepot door de elite.
Droogleggen van de elite
Hierbij kunnen we de volgende technieken hanteren:
– Kopen bij een zo klein mogelijk bedrijf. Een markthandelaar of zelfstandige slager in plaats van een supermarkt bijvoorbeeld.
– Geef zo min mogelijk uit aan vaste lasten.
– Vermijd banken en de financiële sector zoveel je kunt. Kies voor een bank als Triodos of ASN. De Rabobank, ooit een bank van het gewone volk, is helaas nu in de greep gekomen van de elite, zeg daar je rekening dus zo snel mogelijk op.
– Koop kleine merken of merkloze producten.
– Koop direct van de boer of van de kleine fabrikant zelf.
– Wek zelf je energie op. Probeer, als het even kan, geheel off-grid te leven.
– Koop geen muziek van grote muziekmaatschappijen en top-40 artiesten, maar van artiesten zelf of van kleine onafhankelijke platenlabels.
– Stem op kleine partijen, zoals de Partij voor de Dieren of de kleine christelijke partijen.
– Maak de elite overbodig, door zelf problemen op te lossen in plaats van de hulp van elitaire organisaties in te roepen.
– Help mee, patenten van de elite waardeloos te maken door prior art aan te tonen.
– Kies voor open source alternatieven in plaats van elitaire producten.
– Laat je kind geen modeziekte aanpraten, zodat ze je een dure therapeut aan kunnen smeren.
– Ontwikkel technieken, die dure producten en diensten van de elite overbodig maken.
Loonmatiging was het resultaat van het bejubelde Akkoord van Wassenaar in 1982. Als gevolg hiervan werd Nederland concurrerender, maar verarmden de werknemers. Is de loonmatiging te ver doorgeslagen? Ewald Engelen meent van wel. Volgens hem lijden niet alleen de werknemers, maar ook de economie als geheel onder de steeds schevere inkomensverdeling.
Ewald Engelen is financieel geograaf en publicist, verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Tijdens de Nacht van de Rechtstaat in Felix Meritis nam hij de tijd om met We Are Change Rotterdam over de crisis te praten. In hoeverre faciliteert dit kabinet de crisis? Wie heeft er baat bij? In hoeverre dragen vakbonden hieraan bij?
Het is alweer een tijdje geleden dat de economische crisis uitbrak, aan het begin ervan hebben we hier op visionair hier een boel artikelen geschreven over hoe ons economische systeem werkt. Terwijl de tijd verstrijkt is het duidelijk dat de crisis alleen maar erger aan het worden is. Inmiddels weten we dat de 300 rijkste mensen in de wereld meer bezitter dan de 3 miljard armsten. Dat 147 bedrijven de rijkdom van 40% van de gehele mensheid onder controle hebben. En dat die 147 bedrijven zelf maar al te vaak de belastingen ontduiken onder andere via belastingparadijs aan de polder, ons eigen Nederland.
Ondanks de crisis en een enorme achteruitgang van rijkdom bij de middenklasse in Nederland boekte de Quote 500 driemaal op rij de afgelopen jaren een stevige winst. Het aantal werklozen in Nederland is nog nooit zo hoog geweest in als in de gemeten historie van ons land en Nederland heeft de hoogste hypotheekschuld van heel Europa met inmiddels over de miljoen huishoudens die een hypotheek hebben die onder water staat.
Wellicht dat er door deze ontwikkelingen van de afgelopen jaren dus een flinke groep mensen bij zijn gekomen die nu eigenlijk wel benieuwd zijn hoe onze economie nu precies werkt. Want dat het verschil tussen rijk en arm zo groot is en alleen maar toeneemt is niet een foutje of een ongelukkig en onverwacht symptoom van het huidige economische systeem, het is een onderdeel van de basisarchitectuur van het systeem. We gebruiken een economisch systeem wat de rijksten ter wereld in staat stelt geld af te romen van de grote groep die hiervoor betalen.
Om mensen in Nederland bekend te maken met hoe ons huidige economische systeem echt werkt een aantal artikelen hierover. We beginnen met deze duidelijke uitleg van de Nederlandse videoserie van www.transitiecultuur.nl over ons economische systeem. Vanaf 4 min. 25 sec. begint de systeemuitleg over ons economische systeem.
Als mensen vragen hebben stel ze dan vooral in de reacties.
(Op het internet hebben de lezers de macht! Zij bepalen welke informatie de wereld rond gaat! U bent zich er misschien niet van bewust, maar als elke lezer een link stuurt naar 3 geïnteresseerde personen, dan zijn er maar 20 stappen nodig om 3,486,784,401 mensen te bereiken! Wil je dat zien gebeuren? Gebruik je macht! Dit stuk mag dan ook vrij door iedereen overgenomen worden op websites, blogs, of om door te sturen aan familie, vrienden, kennisen, collega`s, politici, bankiers, economen, professoren, politie agenten, etc. graag zelfs hoe meer mensen dit weten en erover meediscussiëren hoe beter. Zet a.u.b. wel de bron erbij zodat mensen mee kunnen doen in de discussie hieronder als ze dat willen.)
Voor de meeste banen, zoals chauffeur, verkoper en radioloog, is het op dit moment technisch mogelijk deze over te laten nemen door een robot. Omdat ondernemers geen filantropen zijn, is massawerkloosheid onvermijdelijk. Wat wordt de opvolger van werk?
Wat is nuttig aan mensen?
Mensen (door henzelf Homo sapiens sapiens, de wijze wijze mens, genoemd), is de in de meeste opzichten intelligentste apensoort (chimpansees beschikken over een beter ruimtelijk geheugen dan mensen). Deze sociale primaten bewegen zich op twee benen voort. Hun veelzijdige handen zijn door de plaatsing van de duimen ten opzichte van de vingers tot een brede variëteit aan taken in staat. Nuttig aan mensen is verder dat ze over een erg groot, redelijk flexibel brein beschikken met een sterk ontwikkeld gezichtsvermogen. Deze intelligente apensoort kan in enkele jaren getraind worden tot een groot aantal gedragingen, die in een bedrijf of overheidsorganisatie van pas komen. Ze zijn ook in beperkte mate in staat om flexibel in te spelen op veranderingen. Ook beschikken ze over aangeboren vaardigheden om hun soortgenoten te manipuleren.
Is er nog plaats voor de mens in de toekomst?
In ruil voor deze voordelen moeten menshouders, doorgaans ‘werkgevers’, ‘voorhoede van het proletariaat’ of ‘slavenhouders’ genaamd, rekening houden met de volgende nadelen.
– Beperkte inzetbaarheid. Biologische grenzen alsmede wettelijke bepalingen maken inzet van mensen mogelijk gedurende maximaal acht uur per dag.
– Biologische beperkingen. De zuurstofvoorziening moet adequaat zijn, giftige stoffen vrijwel afwezig, de werktemperaturen moeten rond de 20 graden Celsius liggen. Radioactieve straling, of zelfs elektromagnetische velden, zijn uit den boze. Ook moeten er (dure) toiletruimtes en recreatieruimtes aangelegd worden.
– Onvoorspelbaarheid. Mensen maken geregeld fouten, de reden dat ze steeds meer uit echt bedrijfskritische functies worden geweerd en vervangen door automatische meet- en regeltechniek.
– Disloyaliteit. Anders dan machines staken en stelen mensen. Ook zijn ze corrupt.
– Kosten (niet van toepassing in de VS). Om een volwassen mens in leven te houden en zich voort te laten planten is een minimumloon van bruto rond de 17.000 euro per jaar nodig. In de praktijk is dit (veel) meer.
Vervanging van hersens door computers
Nog geen honderd jaar geleden waren ze onmisbaar bij overheden en universiteiten: professionele cijferaars. Deze mensen, vaak vrouwen, werden ingehuurd om berekeningen uit te voeren. Hun taken zijn nu overgenomen door computers. Dit gebeurt met steeds meer taken die (enig) denkwerk vereisen. Sportuitslagen kunnen nu door schrijfsoftware snel in verrassend leesbare stukjes worden omgezet en dit gebeurt dan ook massaal. Aan de vaak verrassend identieke teksten in de main stream media is te merken dat ook hier de schrijfsoftware oprukt. Ook juridische adviezen, analyses van röntgenopnames, het stellen van medische diagnoses, financieel advies: computers kunnen het met de juiste software sneller en beter, zonder vooringenomenheid. Ook de technologie om de omgeving te verkennen en hier een koers in uit te stippelen, wordt steeds beter en zal nog voor 2020 die van de mens overtreffen.
Vervanging van hersens en spieren door robots
Al tientallen jaren trekken we kauwgomballen, kroketten en bekertjes koffie uit een muntautomaat. In de Amerikaanse woestijndeelstaat Nevada zijn zelfsturende auto’s nu legaal toegestaan. Ook in Nederland worden magazijnen massaal gerobotiseerd waarbij heftruckchauffeurs worden vervangen door af en aan rijdende centraal bestuurde wagentjes. Plukrobots maken de illegalendiscussie in de tuinbouw in toenemende mate overbodig.
Wat zijn de gevolgen van het wegvallen van arbeid als maatschappelijke factor?
Robots zijn bezit, kapitaal dus. Ook bevatten machines en software de nodige kennis. Arbeid lijkt echter steeds minder nodig te zijn. Arbeid, en het bijbehorende salaris, vervult behalve een functie als productiefactor echter ook meer functies. Arbeid is een belangrijke zingever voor mensen: werkenden voelen zich prettiger dan werklozen. Ook zorgt arbeid voor herverdeling van inkomen en bezit: de arbeider krijgt betaald door een bezitter. Arbeid zorgt voor maatschappelijke betrokkenheid en hiermee voor samenhang. Deze functies zullen dus moeten worden overgenomen door andere dingen.
Wat zijn de potentiële oplossingen voor het snel naderende arbeidssurplus?
Er zijn in principe zes structurele oplossingen voor het wegwerken van het overschot aan arbeid, en we kunnen er van uitgaan dat de globale elite op dit moment deze zes scenario’s overweegt. Deze zijn:
– het terugbrengen van de menselijke populatie tot plm. 500 miljoen
– het verbieden van verdere ontwikkeling van techniek, zolang er geen nieuwe banen worden gecreëerd.
– het invoeren van het communisme of soortgelijk systeem met vaste werkgelegenheid
– het upgraden van de mens, zodat deze in staat is meerwaarde in bedrijven te blijven bieden
– niche-diversificering
– het invoeren van een basisinkomen en de vrijetijdsstaat
We zullen de voor- en nadelen van deze zes scenario’s in de komende artikelen behandelen.
