Het wordt steeds moeilijker om nep en echt van elkaar te onderscheiden. Wat is waarheid, en hoe onderscheiden we waarheid van nepnieuws?
Neem als voorbeeld het vaccin tegen SARS-CoV-2. Er zijn diverse blogs en sites die, onjuist, beweren dat de ziekte Covid-19 door 5G komt. Een claim, die in strijd is met bijna alles wat we weten over virologie.
Daarnaast zijn er ook critici die weliswaar geloven dat SARS-CoV-2 Covid-19 veroorzaakt, maar hun vraagtekens hebben bij het officiële advies, of de mainstream theorie over de verspreiding van het virus. Zij kijken bijvoorbeeld heel nauwkeurig en kritisch naar de resultaten van fabrikant Pfizer. [1] Er zijn natuurlijk ook wetenschappers en andere mensen die heilig in het vaccin geloven.
Daarnaast beweert onze regering ook het één en ander, wat nog wel eens af wil wijken van de wetenschappelijke consensus. Zo beweerde de RIVM dat mondkapjes niet helpen, terwijl ze enkele maanden later verplicht werden gesteld [2].
Dit maakt het totaalplaatje wel een beetje chaotisch, natuurlijk.
Wat is waarheid? Het spectrum tussen andersdenkende en wappie
Mensen hebben sinds het begin der tijden al meningsverschillen. Met andere woorden, een eigen waarheid. Van kleine details, tot vaccinatieplicht, de meningen zijn sterk verdeeld. Een belangrijke oorzaak hiervan is natuurlijk het nieuws. Fake of niet-fake, mensen willen namelijk overal een mening over hebben. Het is toch moeilijk te verkroppen, dat je bijvoorbeeld niet over een onderwerp mee kan praten. Dat toont namelijk een zwakte aan. Is de term voor andersdenkenden dan wel terecht? Moeten we mensen die goed of niet goed zijn geïnformeerd wel “wappie” noemen?
Wanneer ben je andersdenkend, en wanneer wappie?
Het is tegenwoordig erg in de mode om iedereen, waarmee je het niet eens bent een “gek”, of “wappie” te noemen. Vooral als jouw mening erg afwijkt van die van anderen. Karakteristieke wappies staan niet open voor andere standpunten. Ze zijn heilig overtuigd van hun gelijk, ook als de feiten een andere taal spreken. Een mooi voorbeeld zijn de aanhangers van de Platte Aarde theorie. Iedere NASA-foto die een ronde aarde laat zien, is volgens platte-aarde gelovigen het product van een samenzwering.
Andersdenkenden zijn wél bereid om hun standpunt te wijzigen, als de feiten daar aanleiding toe geven. Zo werd de geoloog Alfred Wegener, die het was opgevallen dat Zuid-Amerika en Afrika wel heel erg mooi in elkaar passen, voor gek versleten. Na zijn dood in 1950 bleek dat Wegener gelijk had. Continenten bewegen wel degelijk. Zuid Amerika vormde ooit één continent met Afrika, Pangea. Uiteraard is het met de kennis van nu makkelijk om te zeggen. Toch kunnen we hier van leren. Wegener ontkende geen feiten en onderzoek. Wappies doen dat wel.
Andersdenkenden als Alfred Wegener zijn daarom erg nuttig. Ze helpen de mensheid vooruit: de mainstream these, en hun antithese, leidt tot een synthese. Een beter begrip van de waarheid.
Wat is waarheid? Volgens de Duitse filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900) is de waarheid lelijk, en geven mensen daarom de voorkeur aan leugens. – Public domain/Wikimedia Commons
Tips om waarheid te vinden
Maar hoe ontdek je het verschil tussen betrouwbaar nieuws en nepnieuws? Wij raden aan om goed te kijken naar de bron van de informatie. Een willekeurige blog, of propaganda-website zal vaker fouten maken in artikelen of fake nieuws verspreiden, dan een peer reviewed wetenschappelijk onderbouwd artikel van een universiteit.
Maar de bron zegt niet alles. Sommige bronnen hebben een gevestigd belang, om de waarheid te verdraaien. Zo beweerde het Chinese overheids-orgaan CGTN, dat hun vaccin Sinovac helpt tegen allerlei verschillende strains en bijna 80% betrouwbaar is[4], terwijl volgens de BBC, Brazilië de effectiviteit op 50,4% plaatst en uit andere landen een effectiviteit tussen de 50 en 70 procent worden gerapporteerd. CGTN heeft uiteraard een duidelijk belang om het Chinese vaccin op te hemelen, terwijl ook de BBC mogelijk instructies van de Britse regering heeft. Zo produceert Engeland zelf ook een vaccin. Veel bronnen tegen elkaar checken geeft dan een betrouwbaarder beeld.
Het is ook verstandig om de interne consistentie te toetsen. Als A, dan B. Een onsamenhangend verhaal dat zichzelf tegenspreekt, deugt niet.
In dit Wikipedia artikel over pseudowetenschap staan ook nuttige kenmerken om op te letten.
Toch stelt het de vertrouwen van de mens erg op de proef. Iedereen wil graag de waarheid kennen, en begrijpen wat er om ons heen gebeurt. Toch zijn er veel mensen die het als grapje, of met een serieuze bedoeling, foutief nieuws verspreiden. Dit brengt grote gevaren met zich mee. Zeker gezien kunstmatige intelligentie steeds beter wordt. Dit kan de toekomst enorm veranderen, omdat mensen foute beslissingen gaan maken.
Geen lening of vergunning meer kunnen krijgen als je vals hebt gespeeld tijdens Fortnite of het staatshoofd een flapdrol hebt genoemd? Dat is het Chinese sociale credit systeem. Maakt dit systeem ook kans in Nederland en België?
De filosofie achter het social credit systeem is het uitdelen van bonuspunten voor goed gedrag en strafpunten voor slecht gedrag. Dit is niet nieuw. Bepaalde godsdiensten, zoals het boeddhisme en islam kennen een uitgebreid systeem waarbij slechte daden (bijvoorbeeld het doden van een dier in het boeddhisme, of vrijen met je knappe buurvrouw/buurman in de islam) je op strafpunten komt te staan. Goede daden, bijvoorbeeld aan een gebedsmolen sjorren, resp. het doodslaan van een hagedis, leveren dan weer bonuspunten op. Scoor je te weinig bonuspunten en teveel strafpunten, dan loopt het in het hiernamaals slecht met je af.
Het Chinese social credit systeem geeft strafpunten voor verkeersovertredingen en bonuspunten voor de overheid online prijzen. Bron: Credit China (Chinese overheidsorganisatie)
Anders dan het imaginaire bonussyssteem van deze godsdiensten, is het Chinese systeem maar al te reëel. Dankzij het alomtegenwoordige internet is het een fluitje van een cent om verkeersovertreders te betrappen en hun gezicht, met naam en toenaam, op een billboard te tonen. En je sociale creditscore met een aantal punten te verlagen. Je begrijpt, ook een anarchistische Chinees, en daar zijn er meer van dan het lijkt, laat het dan de volgende keer wel.
Bij een lage credit score verliest iemand voorrechten zoals het reizen met de trein of vliegtuig, je kinderen naar een goede universiteit laten gaan of naar het buitenland reizen.
Voordelen van een sociale credit systeem (Nederland specifiek)
Het is niet moeilijk te zien waarom het Chinese regime voor de invoering van het systeem kiest. Burgers die zich aan strakke regels moeten houden, bedenken zich wel twee keer voor ze ergere overtredingen begaan. Gedrag dat het regime graag ziet, wordt zo de norm. Zoals het mijden van kritiek op de regering en het stoppen van deelname aan “subversieve”activiteiten. Denk aan rites van Tibetaans boeddhisme, Falun Gong of huiskerken.
Psychopaten hebben vaak een lange historie van het overtreden van regels. De dommere psychopaten komen dus al snel op de minimale score terecht en kunnen minder kwaad. Het regime wil ook het vertrouwensniveau in de maatschappij opkrikken. Dit is vrij laag. Vasteland-Chinezen die elkaar niet kennen zijn nogal onbeschoft tegen elkaar en lichten elkaar vaak op. In Taiwan en elders buiten China zijn Chinezen overigens wel vriendelijk tegen onbekenden.
Het sociale credit systeem dicht het gat tussen berispingen en zware straffen, zoals gevangenisstraffen.
China is een atheïstisch land, waardoor het regime geen beroep kan doen op een almachtige god die ongehoorzame gelovigen straft.
Als de burgers van China kort worden gehouden, is de kans klein dat er misdrijven worden begaan. Of, erger nog, er een opstand komt tegen het Chinese regime. In principe zou dit systeem dan een effectieve oplossing zijn.
Nadelen
Het Chinese regime is totalitair en wil alle ongewenste gedrag afstraffen. Zo is het verboden om “frivole uitgaven” te doen. Stel, een Chinese uitvinder wil met zijn spaargeld een prototype van een nieuw apparaat bouwen. Dan zullen er veel “frivole uitgaven” op zijn conto komen. Hij wordt dan afgestraft voor zijn experimenten. Een klein voorbeeld van hoe een opgelegd moreel keurslijf averechts kan werken. Een verstikkende conformiteit betekent het mijden van risico. Ook minder kennisontwikkeling en creativiteit. Dit zijn nu net de core skills voor de komende decennia.
Is het systeem wat voor Nederland of België?
In deze Chinese vorm is het systeem verstikkend. Maar een ‘light-vorm’ kan nuttig zijn. Bijvoorbeeld, waarin alleen (borderline) strafbare dingen invloed hebben op een creditscore, En dingen als de politiek of game gedrag er buiten laten.
Het systeem zorgt namelijk voor meer vertrouwen. Als je weet dat iemand een hoge social creditscore heeft, weet je dat die persoon geen strafblad heeft. En dat het veilig is om met die persoon te daten, haar in dienst te nemen of een bedrijf mee te beginnen. Mensen zijn voortdurend bezig om elkaar te ‘raten’. Een CV is hiervoor een hulpmiddel. Of een foto. Sites als LinkedIn en Tinder werden er groot mee.
Rating beter dan racisme
Bij gebrek aan beter vervallen mensen vaak tot racistische vooroordelen om risico’s te mijden. Als, zeg, een groenharige vaker iets steelt dan een niet-groenharige, zal de werkgever liever de niet-groenharige in dienst nemen. Marokkanen hebben hier bijvoorbeeld erg last van. Er zijn meer dan gemiddeld veel Marokkanen die veroordeeld worden voor misdaden. Maar er zijn ook genoeg Marokkanen die geen vlieg kwaad doen. Zij moeten nu onder de kwaden lijden.
We vinden hier privacy van daders allemaal erg belangrijk. We vergeten alleen dat we voor deze privacy een prijs betalen. Namelijk minder vertrouwen. Informele “rating” is ondoorzichtig en vaak racistisch. Het afschrijven van verder onschuldige mensen, die toevallig de pech hebben bij een groep te horen met een slechte reputatie. Het is dan beter, om een ieder te oordelen op zijjn daden. Zo hebben we allen een eerlijke kans.
Rating toch niet zo slecht?
Dus rating kan goed uitpakken. Wel moeten we die rating dan op een transparante en eerlijke manier gaan doen. Het moet ook mogelijk zijn voor iemand die een slechte rating heeft, dat weer goed te maken. Daar moeten strenge wetten en regels voor komen. Het algoritme van elke vorm van rating moet openbaar bekend en objectief zijn. Iedereen die een rating heeft ondergaan, moet in kunnen zien waarop deze rating berust. En ook hoe hij of zij deze rating beter kan maken.
Maak kennis met de coronavirussen. De uitgebreide familie waartoe het virus dat covid-19 veroorzaakt, SARS-CoV-2, behoort.
Daarvan kunnen we veel leren. Bijvoorbeeld, dat immuniteit tegen coronavirussen meestal niet lang duurt. Deze virussen muteren namelijk heel snel. Daarom is het de vraag, of massaal vaccineren lang gaat helpen om covid-19 onder de duim te houden. Want andere coronavirussen die verkoudheid veroorzaken, doorbreken na ongeveer één jaar de immuniteit[1].
En er is nog meer. Daarom hieronder een video, waarin de belangrijkste coronavirussen aan de orde komen.
Coronavirussen
Het coronavirus SARS-CoV-2 is slechts één soort van de grote familie coronavirussen. En coronavirussen komen veel voor. Zelfs dertig procent van alle verkoudheden komt door een coronavirus. En covid is niet eens het gemeenste coronavirus. Bijvoorbeeld: het verwante virus dat SARS veroorzaakt, SARS-CoV, kent een hogere sterfte.
Het ergste coronavirus tot nu toe was MERS-CoV. Maar liefst 35 procent van de besmette mensen gaat eraan dood. Dit was het virus, dat in Saoedi-Arabië en omgeving dood en verderf zaaide. Maar gelukkig bleek MERS vooral de drinkers van urine van kamelen, of hun verzorgers, te treffen. Bovendien, maar weinig mensen doen dat. Maar wel waren er enkele kleine uitbraken in China en Korea.
Laatste tips
Voor onze laatste tips, klik hier. En in het kort. SARS-CoV-2 wordt vrijwel geheel via de lucht verspreid. Mensen kan je het beste buiten ontmoeten. En draag een mondkapje als je mensen ontmoet. Dit, het liefst KN95. Of, van een betere kwaliteit natuurlijk.Mijd, waar mogelijk, ruimtes met veel mensen. Draag bovendien binnen in winkels, en andere ruimtes, altijd een mondkapje. Blijf er ook zo kort mogelijk.
Vitamines
De zwaarste patiënten in de kliniek bleken zeer lage waardes van deze vitamines in hun bloed te hebben. Dus, zorg dat je voldoende (niet teveel!) vit. D en K binnen krijgt. Bijvoorbeeld, door per dag de aanbevolen dosis multi vitamines te slikken.
Belangrijk. Slik de aanbevolen dosis vitamine D en K. Niet meer. Niet minder. Zie verpakking. Deze vet oplosbare vitamines kunnen zich ophopen. Deze te veel slikken leidt tot een overdosis. Je kan ze namelijk niet uitplassen, wat met water oplosbare vitamines (B, C) wel kan. De op de verpakking aanbevolen dosis (multi) vitamine is veilig.
Als je medicijnen slikt, raadpleeg dan eerst de bijsluiter van deze medicijnen en overleg eerst met je arts of apotheker. Sommige medicijnen, zoals digoxine, werken anders als gevolg van het slikken van vitamines.
Coronavirussen hebben stekels. De stekels van covid-19 (hier rood) zijn heel goed in het binden aan ACE2 receptoren van cellen van de mens. Bron: overheid Usa (state.gov)
De zwaartekrachtgolfdetector LIGO ontdekte niet alleen zwaartekrachtgolven. Veel interessanter is waarvan LIGO zwaartekrachtgolven waarnam: zwarte gaten van rond de 30 zonsmassa’s, een formaat dat volgens de gevestigde theorieën helemaal niet kan bestaan. Zou donkere materie uit primordiale zwarte gaten bestaan? En zouden zwarte gaten de missing link zijn voor de evolutie van sterrenstelsels? En de overblijfsels van baby-universa?
De bestaande theorieën voor het ontstaan van zwarte gaten blijken onvolledig
De tot nu toe vóór LIGO ontdekte zwarte gaten vallen ruwweg uiteen in twee grootteklassen. Kleine zwarte gaten van enkele zonsmassa’s, zoals Cygnus X-1, ontstaan door het ineenstorten van zware sterren van enkele tientallen zonsmassa’s.
Ook zijn er de enorme zwarte gaten van miljoenen zonsmassa’s, zoals Sagittarius A*, het zwarte gat in het centrum van onze Melkweg. Deze vormen het centrum van sterrenstelsels. Er zijn geen middelgrote zwarte gaten van bijvoorbeeld enkele honderden of duizenden zonsmassa’s gevonden, al bestaan deze vermoedelijk in het centrum van bolvormige sterhopen.
Het lichtste grote zwarte gat is meer dan een miljoen zonsmassa’s. De twee door LIGO waargenomen ineengestorte zwarte gaten, die een nieuw zwart gat van 62 zonsmassa’s produceerden, hadden een massa van rond de dertig zonsmassa’s. Er moet een ander mechanisme dan stervorming hiervoor verantwoordelijk zijn. Hetzij de samensmelting van kleinere zwarte gaten van rond de tien zonsmassa’s, hetzij een heel nieuw mechanisme. Bijvoorbeeld primordiale vorming: hypothetische zwarte gaten die vlak na de Big Bang ontstonden. Zouden de twee botsende zwarte gaten primordiale zwarte gaten zijn geweest?
Primordiale zwarte gaten
De kosmische achtergrondstraling blijkt namelijk opmerkelijk korrelig te zijn. De verklaring is volgens astronoom A. Kashlinsky dat clusters zwarte gaten van rond de dertig zonsmassa’s hiervoor verantwoordelijk zijn[1]. Zijn voorspelling is dat vrijwel alle donkere materie uit zwarte gaten bestaat met een vrij nauwe massaverdeling rond deze dertig zonsmassa’s.
De bolvormige sterhoop Messier 80. De centrale zwarte gaten in deze bolvormige sterhopen hebben een voorspelde massa van rond de 30 zonsmassa’s. -NASA
Deze kunnen de zaden hebben gevormd, waar zich bolvormige sterhopen omheen vormden. De hypothetische, maar nog niet waar genomen centrale zwarte gaten in bolvormige sterhopen zijn namelijk ongeveer deze grootte. Deze zijn samengesmolten en vormden de eerste spiraalstelsels. De andere bolvormige sterhopen worden dan weer opgeslokt door grotere spiraalstelsels. Inderdaad bevindt zich rond de Melkweg een halo van bolvormige sterrenstelsels. Mogelijk bestaat de donkere materie daarom uit zwarte gaten waar rond we geen sterren kunnen waarnemen, dus voor ons onzichtbaar zijn. Dit zou ook de raadselachtige uitbarstingen van röntgenstraling verklaren. Elke keer als een zwart gat een zwerfplaneet of ander zwervend galactisch object opslokt, komt een chirp van röntgenstraling vrij.
Voor deze theorie pleit ook dat de sterren in bolvormige sterhopen metaalarm en dus zeer oud zijn: ze zijn echt gevormd uit Big Bang-gas en niet uit restanten van supernova’s.
Baby-universa
Russische en Japanse kosmologen van het instituut Kavli IPMU bij Tokio, hebben deze theorie nu uitgebreid. Die primordiële zwarte gaten zijn niet zomaar zwarte gaten, maar de overblijfselen van ‘doodgeboren’ baby-universa. Van buiten nemen wij deze waar als een zwart gat. Sommige baby-universa bestaan zelfs nog steeds. Van binnen een dergelijk baby-universum lijkt het alsof het uitzet.
Het is lastig om zwarte gaten waar te nemen. Dat kan eigenlijk maar op enkele manieren. De accretieschijf, de zwaartekrachtswerking en hun werking als zwaartekrachtslens. De accretieschijf, de draaikolk van materie die het zwarte gat ingezogen wordt, is alleen waar te nemen als het zwarte gat materie opslurpt. Wat zelden gebeurt. Het heelal is groot en leeg. Dus verzon de groep een list. De Hyper Suprime-Cam (HSC) neemt het naburige Andromeda-stelsel waar. Naburig is hier relatief: twee miljoen lichtjaar. Als er primordiale zwarte gaten voro de lens trekken, kunnen we dat waarnemen als sterren die van plaats veranderen. Dit door de zwaartekrachtlenswerking. Erg veel heeft het onderzoek nog niet opgeleverd, al is er nu wel een ondergrens vastgesteld [2].
Door nog onopgehelderde oorzaak wordt de aarde elke 26 tot 27 miljoen jaar bezocht door een doodsengel: getroffen door een natuurramp die een groot deel van de soorten wegvaagt. Nemesis, de veronderstelde donkere begeleider van de zon die om de zoveel tijd met een tocht door de komeetrijke Oortgordel dood en verderf zou zaaien, komt met de laatste onderzoeksgegevens echter steeds verder uit beeld als mogelijke verklaring. Er is ook goed nieuws: de laatste massaextinctie vond elf miljoen jaar geleden plaats. Het duurt dus nog wel even voor de volgende vernietigende ramp, althans uit die hoek, toeslaat.
De Kuipergordel en de Oortwolk. Vergeleken met de Kuipergordel en de rest van het zonnestelsel is de Oortwolk gigantisch groot. Bron:NASA
Verder is er waarschijnlijk de reusachtig grote Oortgordel, die zich tot meer dan een lichtjaar afstand van de zon uitstrekt: de grens van de zwaartekrachtswerking van de zon. Er is nog geen direct experimenteel bewijs van het bestaan van de Oortgordel, maar de meeste kometen hebben een aphelion (punt in hun omloopbaan dat het verst verwijderd is van de zon) van 20.000 maal de afstand aarde-zon, het centrum van de Oortgordel.
Neptunus, Jupiter en Mars kennen trojanen, dat zijn ruimterotsen die zich op ongeveer een zesde omloopbaan afstand voor of achter de planeet in de omloopbaan van de planeet bevinden en daar rond de Lagrangepunten draaien: het punt waar de zon en de planeet evenveel aantrekkingskracht uitoefenen.
De samenstelling van meteorieten uit deze gordels wijst erop dat er veel waardevolle grondstoffen te vinden zijn. Vanzelfsprekend hebben diverse landen daarom grote interesse in deze gordels. Wat daar aan zeldzame metalen en dergelijke te vinden is, stelt de aarde totaal in de schaduw.
Komt Nemesis elke 27 miljoen jaar langs?
De Nemesishypothese (Nemesis is de Griekse godin van het noodlot die hoogmoedigen straft) gaat er van uit dat de zon een donkere, onzichtbare begeleider kent: Nemesis.
Het schijnsel van Nemesis door het Oortwolk-puin. Het kleine lichtpuntje in het centrum is de zon.
Objecten die in aanmerking komen als boosdoener zijn bruine dwergen (sterren die te klein zijn voor kernfusie), zwerfplaneten ter grootte van een reusachtige Jupiter of kleine zwarte gaten. Alle drie zijn namelijk nagenoeg onzichtbaar van grote afstand.
Nemesis volgt een elliptische baan om de zon. Als Nemesis de zon dicht nadert, verstoort de zwaartekracht van het hemellichaam de banen van kometen en andere brokken puin in de Oortgordel, de ijzig koude puinring aan de uiterste buitengrens van het zonnestelsel.
Het gevolg: de aarde wordt getroffen door een vernietigend bombardement dat een groot deel van alle soorten wegvaagt. Enkele zeer taaie soorten overleven het en worden de stamvaders voor een nieuwe fase van evolutionaire uitwaaiering, zoals bijvoorbeeld ook na de allesverwoestende Krijt-Tertair massaextinctie, 250 miljoen jaar geleden (de oerdino was een van de overlevenden) en de Chicxulub-ramp (die bijna alle dino’s wegvaagde en de weg vrijmaakte voor de zoogdieren zoals de mens, en vogels) gebeurde.
Het Pluto-achtige object Sedna bevindt zich op een plaats die volgens sommige astronomen alleen is te verklaren door het zwaartekrachtsveld van een Nemesis-achtig hemellichaam.
Een aanvullende aanwijzing voor het bestaan van Nemesis is de scherpe begrenzing van de Oortgordel (berekend uit de omloopbanen van kometen). Van andere sterren met begeleiders is bekend dat ook hun puinringen scherp begrensd zijn. Eenzame sterren hebben een diffuse buitenring. Nemesis vinden wordt lastig. Op dit moment is het hypothetische object op zijn aphelion – het verste punt van de zon – en is dus vrijwel onzichtbaar. Niettemin wordt er nu grof astronomisch geschut gelanceerd – denk aan de geplande Pan-STARRS, LSST en de in 2013 voltooide WISE missies, waardoor Nemesis – als deze bestaat – ons haast niet meer kan ontgaan. In 2020 hebben we nog steeds geen spoor van Nemesis ontdekt.
Maar bestaat Nemesis wel? En wat is dan wél de verklaring?
Uit een recente Arxiv-publicatie blijkt dat er enkele stevige argumenten tegen de Nemesishypothese pleiten. Zo is het patroon van uitstervingen met 99% te regelmatig om door de hypothetische Nemesis te worden veroorzaakt. Zwaartekrachtsvelden van naburige sterren zouden de baan van Nemesis namelijk zo verstoren dat het hemellichaam een onregelmatige baan zou krijgen – en hiermee de periodiciteit in de war schoppen.
Er zijn op dit moment weinig andere verklaringen die in de buurt komen van een zinnig werkingsmechanisme. De zon draait in omstreeks tweehonderd miljoen jaar rond rond de kern van de melkweg – zes keer zo lang als de periodiciteit van de uitstervingen. Onze stellaire buren zijn te chaotisch om deze bijna volmaakte regelmaat te leveren. Wat de verklaring ook is, we hebben nog vijftien miljoen jaar om de dader te ontmaskeren. Dus we hebben nog wel even de tijd…
Update: publicatie in Nature, uitsterfpatroon elke 27 miljoen jaar bevestigd
Sinds 2011 is het onderzoek voortgezet, deze keer met behulp van kunstmatige intelligentie. De onderzoekers onderzochten de verspreiding in de tijd van 1 273 254 fossielen uit het Fanerozoïcum (m.a.w. de laatste 541 miljoen jaar), die toebehoorden aan 171 231 soorten. Hieruit kwamen enkele opvallende uitkomsten. Het patroon van uitstervingen elke 27 miljoen jaar (of een veelvoud hiervan) werd opnieuw bevestigd. We weten nog steeds niet welk proces deze uitstervingen in gang heeft gezet. Wel dat alle vijf massa-uitstervingen en zeven kleinere uitstervingsgolven het patroon van de 27 miljoen jaar volgen [1].
Nog steeds is niet bekend welk proces dit veroorzaakt, maar een onzichtbare begeleider van de zon of een andere kosmologisch proces dat de omloopbanen van Kuiperbelt-objecten destabiliseert, lijkt m.i. aannemelijk. Deze periode van 27 miljoen jaar komt overeen met een aphelion van honderdduizenden astronomische eenheden, m.a.w. enkele lichtjaren. Een dergelijk object is nauwelijks meer gebonden aan de zon en wordt al snel op sleeptouw genomen door andere passerende sterren. Toch wijst de ijzeren periodiciteit op een relatief sterke gravitationele binding met de zon en een stabiele baan. Een resonantie-effect met het galactische zwaartekrachtsveld? Kortom: een uitdagende puzzel.
Er blijkt geen verband te zijn tussen uitsterving en het daarna ontstaan van nieuwe soorten. Speciatie-events, waarbij veel nieuwe soorten ontstaan, komen willekeurig voor. De eerdere theorie dat uitsterfgolven automatisch leiden tot het ontstaan van veel nieuwe soorten die de plaatsen van eerdere soorten opvullen, blijkt dus niet te kloppen. Sterker nog: speciatie lijkt juist nieuwe uitstervingen te veroorzaken, door de onderzoekers “destruction by creation” genoemd. Een mooi voorbeeld is natuurlijk onze eigen soort. Wij hebben heel wat uitstervingen van andere soorten, van de mammoet tot de dodo, op ons geweten.
Bronnen 1. Impacts of speciation and extinction measured by an evolutionary decay clock†by Jennifer F. Hoyal Cuthill, Nicholas Guttenberg and Graham E. Budd, 9 December 2020, Nature. DOI: 10.1038/s41586-020-3003-4
Het strafrecht is niet altijd in lijn met de ethiek. Soms moet er een zware keuze worden gemaakt tussen de persoonlijke, innerlijke ethiek en de wet. Kies je voor je persoonlijke ethiek en overtreed je daarom de wet, dan is sprake van een ethisch verantwoorde misdaad. Is de wet heilig, of is ethiek heiliger dan de wet?
Moraal en ethiek
Moraal en ethiek worden vaak aan elkaar gelijkgesteld. Dat is onjuist. Moraal is de verzameling van iemands beginselen en principes. Het begrip kan ook op een groepscultuur slaan. De moraal van een groep bestaat dan uit de gedeelde beginselen en principes. De wortel van het woord moraal is het Latijnse mores: zeden of gebruiken. Ethiek is een abstracter begrip. Een stelsel, gebaseerd op morele principes. Ethiek als zodanig is een onderdeel van de filosofie of wijsbegeerte [1].
De wet en ethiek
Volgens de Nederlandse en Belgische wet, beide op het Romeinse recht gebaseerd, bestaan er overtredingen en misdrijven. Wat misdaad is en wat niet, veranderde enorm in de loop van de eeuwen. Denk aan drugsgebruik. Legaal in de negentiende eeuw, verboden in de twintigste eeuw, nu weer op weg gelegaliseerd te worden.
Solon van Athene (circa 636 – circa 558 v.Chr.) legde de grondslag voor de Atheense wetten. Hij liet Megacles verjagen. Deze had een aantal verraders laten doden, die asiel hadden aangevraagd bij de stadsgodin Pallas Athene. Een ethisch verantwoorde misdaad dus, volgens de Atheense ethiek. Naar tegenwoordige maatstaven waren de Atheense wetten nogal bijgelovig en wreed, maar Solon’s acties herstelden wel de rust en rechtstaat in de stad.
In alle bestaande rechtstelsels behoort moord tot de zwaarste misdrijven. In een gevecht als militair een militair van een vijandig leger doden is dan volgens de meeste rechtstelsels weer geen moord, maar een normale oorlogshandeling. Je kan er zelfs een lintje mee verdienen. Weigeren te doden als soldaat is dan weer reden voor een ter dood veroordeling door de krijgsraad.
Een eeuw geleden was “sodomie”, seks tussen mannen, strafbaar. Nu is het strafbaar om homo’s lastig te vallen op basis van hun geaardheid.
Kortom: er bestaan nogal wat conflicten tussen ethiek en het strafrecht. Het strafrecht verandert onder invloed van veranderingen in de maatschappij voortdurend.
Rechtsstaat
Wetten kwamen tot stand, toen de maatschappij ingewikkelder werd en conflicten niet meer via bemiddeling of door de leiders bijgelegd konden worden. De bekende Codex van Hammurabi, naar moderne maatstaven nogal draconisch, of die van Solon van Athene, zijn een van de eerste pogingen daartoe. Een rechtsstaat biedt zekerheid en veiligheid. Landen met een stabiele rechtsstaat, waarin de bevolking zich aan de wet houdt, groeien het snelst in welvaart. Zij bieden hun burgers ook de beste levenskwaliteit. Dit zijn ook meestal veilige landen.
Althans, veilig voor mensen die veilig kunnen leven onder de wet. Het klassieke voorbeeld van een ontaarde rechtsstaat is nazi-Duitsland met de Neurenberger rassenwetten. Ook ISIS was een rechtsstaat. Helaas kunnen veel ex-moslims, homo’s en vrouwen die seks hadden buiten het huwelijk, dit niet meer navertellen.
Voor de oude Romeinen was de rechtsstaat erg belangrijk. “Manliaanse maatregelen” verwijst naar de Romeinse consul Titus Manlius I. Torquatus. Manlius liet zijn oudste zoon terecht stellen omdat hij zijn bevel had genegeerd – en daarmee de Romeinen een grote overwinning had bezorgd. Waar wij Manlius als een gestoorde gek zouden beschouwen, vonden de Romeinen hem een inspirerend rolmodel.
Ethisch verantwoorde misdaad
Kortom: bij het overtreden van de wet moet je twee belangen tegen elkaar afwegen. Het belang van het handhaven van de rechtsstaat – en hiermee het voorkomen van anarchie – en het belang van ethisch handelen. In de meeste gevallen is het overtreden van de wet ongewenst omdat dit de rechtsstaat ontwricht. Zelfs als het ethisch juist is. De gevolgen zijn dan namelijk ernstiger dan het ethische nut. In zulke gevallen is het beter om een wettige uitweg te zoeken. En te proberen de wet te veranderen.
Als de rechtsstaat misdadig is, is verzet tegen deze misdadige wetten een burgerplicht. Bijvoorbeeld door vervolgde mensen onder te laten duiken. Of een aanvaller die je leven of dat van iemand anders bedreigt, neer te schieten. Dit kan dan het beste door zo min mogelijk andere, wel ethisch juiste, wetten te overtreden.
Voorbeelden van een ethisch verantwoorde misdaad
Toen slavernij nog legaal was in de zuidelijke deel van Usa, hielpen groepen abolitionisten slaven om te ontsnappen naar het vrije noorden en Canada. Dit was technisch gesproken diefstal. Het verlaten van de islam is strafbaar in veel islamitische landen. Een apotheker vervaardigde een “orphan medicine”, dat niet meer te koop was, zelf om zijn patiënt te helpen. Hij werd daarna aangeklaagd door de fabrikant, wegens schending van zijn patent.
Wat vinden jullie voorbeelden van ethisch verantwoorde misdaden?
De laatste jaren duikt er steeds meer beeldmateriaal op, alsmede rapporten van ooggetuigenverslagen, van ontmoetingen tussen Usaanse piloten en onbekende vliegende entiteiten (UFO’s), die sneller accelereren en van richting veranderen dan vliegtuigen met menselijke piloten zouden kunnen overleven.
Waarheidsgehalte omstreden
Deze beelden zijn afkomstig van de USAF en het Usaanse leger. Deze instellingen vallen onder de Usaanse FOIA (Freedom of Information Act, te vergelijken met de Nederlandse WOB). Hoewel het niet denkbeeldig is dat UFO’s een bewuste desinformatiecampagne zijn van het Pentagon om ongestoord prototypes van experimentele luchtvaartuigen te kunnen testen, zijn deze aanwijzingen te serieus om niet te onderzoeken. Een gepensioneerde Israëlische topofficial, prof. dr. Haim Eshed, schreef een boek waarin hij onthult dat er uitgebreide contacten bestaan tussen een technisch geavanceerde niet-menselijke soort en de Usaanse overheid, en daarmee de Israëlische overheid. Het is niet gezegd dat het verhaal van Eshed klopt – mogelijk spelen er commerciële belangen (Eshed is sf- en fantasyschrijver), is Eshed “gek” [4] of wordt ergens de aandacht van afgeleid – maar we nemen het in dit wat-als scenario voor juist aan. Wat zijn dan de consequenties?
De geruchten over samenwerking tussen overheden en buitenaardse wezens blijven hardnekkig. Wat als ze waar zijn? No copyright / afbeelding afkomstig van https://pixabay.com/users/comfreak-51581/
Geheimzinnige Galactische Federatie
De uitgelekte informatie uit het boek, afkomstig van een interview in de Hebreeuwse krant Jediot Aharonot[1], is summier. De rest van het Y.A. artikel is weggestopt achter een paywall, maar het googlen van de Hebreeuwse titel leverde een uitvoeriger bron op. [3] Volgens Eshed zijn de aliens afkomstig van een galactische federatie van buitenaardse beschavingen, ruwweg te vergelijken met de Federation of Planets in de beroemde Usaanse SF-franchise Star Trek. Deze aliens zouden in het geheim op aarde rondlopen en met de Usaanse regering samenwerken, waarvan elke Usaanse president op de hoogte is. Beide zouden samenwerken op een basis op Mars, de hoofdvestiging van de aliens in het zonnestelsel. De aliens zouden onder meer het uitbreken van een kernoorlog hebben voorkomen (wat ook door andere bronnen is gemeld)[2]. De aliens zouden tot doel hebben om het wezen van het universum te doorgronden in samenwerking met de mensheid.
Welk nut kunnen de aarde en mensen hebben voor aliens?
Zowel de aarde met haar abnormaal grote maan als de zon zijn, fysisch gezien, ongewoon maar niet uniek in het bekende heelal. Aardachtige exoplaneten blijken veel voor te komen, NASA schat alleen al in de Melkweg meer dan tien miljard. Er zijn nu al zelfs 24 “superbewoonbare” exoplaneten bekend die zelfs geschikter zijn voor leven dan de aarde. We weten dat het technisch gezien haalbaar is om bijvoorbeeld helium-3 te winnen uit gasreuzen als Jupiter of desnoods uit sterren. Echt vergevorderde beschavingen kunnen zelfs zwarte gaten of -mogelijk- donkere materie benutten om energie mee op te wekken.
Het voornaamste bijzondere element van de aarde is haar diverse ecosysteem en vooral de aanwezigheid van minimaal één intelligente, althans: handige soort. We zijn een weelderige oase, omringd door saaie, dode werelden. Als woongebied ligt de aarde niet echt voor de hand. Een ruimtecilinder bouwen is veel gemakkelijker dan om naar een verre ster te reizen. Om maar niet te spreken over de vele bacteriesoorten hier die voortdurend op zoek zijn naar voedingsbronnen. Wel interessant is om DNA van miljoenen soorten te verzamelen en de menselijke cultuur te snuiven.
En wie weet is er meer aan de hand. Mogelijk vormt de aarde een belangrijk knooppunt in een voor ons onzichtbaar transportnetwerk. Of is hier een belangrijke grondstof aanwezig die we nog niet kennen, of waarvan we tot nu toe nog geen nuttige toepassing hebben ontdekt.
Waarom de geheimhouding?
Het bestaan van leven buiten de aarde is een idee dat al honderden jaren bestaat. Giordano Bruno, een tijdgenoot van Galilei, werd er nog voor op de brandstapel gegooid. Een invasie door buitenaardsen is de uitgekauwde plotline van honderden razendpopulaire science fiction boeken en series, variërend van War of the Worlds tot V en Independence Day. Waarschijnlijk zal het grootste deel van de mensheid een zucht van verlichting slaken als blijkt dat “minds infinitely superior to us” voorkomen dat het beste kabinet sinds de Tweede Wereldoorlog en hun al even verlichte collega’s in de rest van de wereld, hun onovertroffen talenten tot het creëren van rampspoed nog verder uitleven. De meeste mensen geloven al in een onpeilbaar wijze en almachtige alien, God genaamd. Kortom: als er geheimhouding moet zijn, heeft dat waarschijnlijk een andere reden. Want waar komen deze aliens vandaan? En: waarom hebben ze met hun onvoorstelbaar overvloedige hulpbronnen de mensheid nodig om onderzoek te doen?
Mogelijkheid 1: de aliens waren hier al veel eerder en onze voorouders vereerden ze als goden.
God kwam al eerder ter sprake als een almachtig buitenaards wezen. Voldoende geavanceerde technologie is niet van magie te onderscheiden. Zou een buitenaards wezen duizenden jaren geleden op aarde landen, dan zouden mensen hen vermoedelijk zien als goden. In feite is dit precies wat er gebeurde in enkele gevallen waarbij westerlingen met paarden en vuurwapens in aanraking kwamen met op wapengebied iets minder ver ontwikkelde beschavingen, zoals de Azteken en de Inca’s. Beschrijvingen in zowel de Tenach (Ezechiël) als in de vedische literatuur uit India hebben veel weg van twintigste- en eenentwintigste technologie, bij Ezechiël. een vliegend tuig, in de veda’s een nucleaire oorlog en een raketafweersysteem. Zou dit inderdaad kloppen, en zouden de goden inderdaad kosmonauten zijn zoals kroegbaas Erich von Däniken beweerde, dan zouden letterlijk miljarden mensen van hun geloof afvallen. De maatschappelijke impact zou aanzienlijk zijn.
Mogelijkheid 2: we leven in een simulatie.
Volgens de simulatiehypothese is onze wereld een soort zeer realistisch computerspel, een soort Second Life. God is, vanaf atheïstisch oogpunt bekeken, dan de sysadmin van de simulatie die het heelal is en die op een onvoorstelbare krachtige supercomputer ergens draait. Wij zijn dan niets dan een computerprogramma.
De diverse geloven, zoals christendom en boeddhisme zijn in feite varianten van de simulatietheorie. Dit zou inderdaad een enorme schok zijn, vooral voor atheïsten en agnosten. Afhankelijk van met welk geloof de werkelijke simulatie overeen komt, zou ook dit een schokeffect hebben op gelovigen met een sterk hiervan afwijkend wereldbeeld. De aliens zouden hier onze hulp niet nodig hebben. De programmeur van de simulatie is immers almachtig. De Marsbasis zou eveneens niet nodig zijn.
Mogelijkheid 3: de aliens komen van een parallel heelal.
Volgens de veel-wereldeninterpretatie van de kwantummechanica en enkele kosmologische modellen bestaan er veel parallelle heelallen naast ons eigen heelal. Hier zijn de natuurwetten iets anders. De schok hiervan zou beperkt zijn. De Kelten geloofden al in parallelle werelden. In de 1001 Nacht, gebaserd op oude Perzische legenden en filosofieën, worden onderaardse werelden beschreven. Ook hemel en hel, en de diverse werelden van het Zuivere Land boeddhisme waarin je incarneert als je het erg goed, of juist erg slecht, doet, kunnen worden gezien als parallelle werelden. Parallelle heelallen zijn een minder schokkend alternatief dan de eerder genoemde mogelijkheden. Het is al vrij algemeen bekend onder het grote publiek dat ons heelal waarschijnlijk niet het enige heelal is. De voorwaarden voor leven zijn namelijk wel erg gunstig in dit heelal. Waarschijnlijk bestaan er veel heelallen waar bijvoorbeeld sterren direct ontploffen of er geen atomen bestaan. Dit is dus zeker een mogelijkheid.
Mogelijkheid 4: de “experimenten” van de aliens zijn verre van onschuldig en onethisch naar huidige menselijke maatstaven.
Aardbewoners die door aliens ontvoerd zeggen te zijn, verklaren dat ze onvrijwillig deel uitmaakten van fokexperimenten. Een buitenaards fokprogramma zou inderdaad ethisch erg schokkend zijn en de buitenaardsen niet erg populair maken onder de gemiddelde aardbewoner. Een fokprogramma is voor een soort die biologisch totaal afwijkt van de mens, vanzelfsprekend niet haalbaar. Zo zijn er geen gevallen bekend waarin Japanse octopus-porno resulteerde in de geboorte van een nieuw zeemonster. Waarmee we op de volgende optie komen.
Mogelijkheid 5: de aliens zijn afstammelingen van de mens uit de verre toekomst en hebben ons DNA nodig.
Getuigenverslagen beschrijven doorgaans “greys”, mensachtige wezens met grote ogen en een groot hoofd op een spichtig lichaam. Vergeleken met onze aapachtige voorouders hebben wij een groter hoofd, grotere ogen en een zwakker lichaam. Toekomstige mensensoorten zouden veel op deze greys kunnen lijken, als deze ontwikkelingen zich doorzetten. Mogelijk ontstond er in de verre toekomst een calamiteit, bijvoorbeeld een ziekte, waardoor voortplanting niet meer mogelijk is of de mens op uitsterven staat. Indianenvolkeren met weinig genetische variatie die afstamden van het handjevol eerste kolonisten uit Siberië, stierven als vliegen aan voor ons alledaagse ziekten als griep of verkoudheid. Menselijke plantenkwekers zijn voortdurend op zoek naar materiaal van gewassen als tarwe, tomaten en olijven uit zogenoemde Vavilov-centra. Dit zijn plekken, waar de meeste genetische variatie is te vinden. De aarde van nu is het Vavilov-centrum van de mens. Toekomstige kolonisten zullen net als de voorouders van de indianen, uit vrij kleine groepen bestaan. Mogelijk zijn ze zo genetisch homogeen, dat hun voortbestaan wordt bedreigd. Genen oogsten op aarde ligt dan voor de hand. Medewerking van een grote aardse mogendheid, zoals de supermacht Usa, is dan nuttig om incidenten in de doofpot te stoppen.
Dit scenario veronderstelt tijdreizen. Omdat tijdreizen allerlei logische paradoxen oplevert, zouden deze wezens dan uit een parallelle tijdlijn afkomstig moeten zijn. Ook veronderstelt dit scenario een relatief gebrekkige kennis van de menselijke biologie. Hoewel er subscenario’s denkbaar zijn waarbij deze kennis verloren is geraakt, bijvoorbeeld omdat de mens een machineachtige soort is geworden en vervolgens door een ramp al deze biologische kennis is vernietigd – zo weten wij ook niet meer hoe Grieks vuur of (tot voor kort) Romeins zeewaterbestendig beton werden gemaakt – , zijn deze niet heel waarschijnlijk. Deze aliens zouden dan over moeten gaan op low-tech methodes als seks en implantatie in draagmoeders. Sterk punt van dit scenario is wel dat het buitenaardse ontvoeringen logisch verklaart.
Mogelijkheid 6. De aliens zijn gestrand in het zonnestelsel en hebben aardse hulp nodig om te ontsnappen.
De afstanden tussen sterren zijn enorm. De afstand tot het Alfa Centauristelsel, de dichtstbijzijnde zonachtige ster, is 4,2 lichtjaar, oftewel rond de 250.000 maal verder dan de afstand tussen de aarde en de zon. Zonder een warpachtige aandrijving zijn deze afstanden niet te overbruggen.
Stel, een astronaut zou stranden in de Romeinse tijd, of in het Chinese Tang-keizerrijk omstreeks het jaar nul, of bij de Maya’s, en niet ziek worden of gedood. Zelfs als hij of zij een complete bibliotheek met alle aardse technische kennis van nu tot zijn beschikking had, en redelijk Latijn of klassiek, Chinees of Kiche zou spreken, dan zou hij weinig hebben aan het primitieve smeedijzeren Romeinse, Chinese, laat staan stenen Maya-gereedschap om zijn ruimteschip te repareren. Om van de aarde te ontsnappen, zou hij minimaal een laat twintigste-eeuwse beschaving uit de grond moeten stampen om alle onderdelen van zijn ruimteschip te kunnen produceren. Dit zou zeker twee tot drie generaties kosten, als je veel risico neemt, zo ongeveer alle priesters tot vijand maakt en alle medewerking hebt van de machthebbers.
In dit geval is niet zozeer sprake van een schokeffect, maar van (gerechtvaardigde) angst van de aliens dat ze tot slaaf gemaakt en uitgebuit zullen kunnen worden. Dit scenario zou verklaren waarom aliens menselijke hulp nodig hebben.
Een variant is dat deze aliens de laatste overlevenden van een interstellaire oorlog zijn en onderdak zoeken op een barbaarse planeet. Ongeveer zoals rebellen die zich in een tropisch regenwoud verstoppen.
Of…
Deze lijst is verre van uitputtend. Wat denken jullie, als lezers?
In een experiment dat rechtstreeks uit de bekende klassieker van Mary Shelley afkomstig lijkt, bouwden onderzoekers een levende robot van hartspier- en huidcellen van een kikker. In de eerste uitvoering bestaat deze xenobot uit niet veel meer dan hartspier- en huidcellen.
De Afrikaanse klauwkikker, Xenopus laevis, leeft in het wild in de stromen en vijvers van Afrika onder de Sahara, op zoek naar voedsel dat hij met zijn poten uit elkaar scheurt. Onderzoekers van University of Vermont en Tufts University oogstten huid- en hartspiercellen van kikkerembryo’s en zetten de levende materie weer in elkaar tot een soort biologische robot – waardoor Xenopus in xenobot veranderde.
Maandenlange simulaties in een supercomputer gingen vooraf aan het bouwen van een echte xenobot. Bron; Wikimedia Commons/Sam Kriegman
Xenobots zijn de eerste robots die volledig van levende materialen zijn gemaakt. Ze zijn ontworpen op een supercomputer die natuurlijke selectie nabootst: algoritmen bepalen mogelijke effectieve weefselconfiguraties voor een xenobot om een ​​bepaalde taak uit te voeren, zoals door vloeistoffen bewegen of een lading vervoeren. De meest veelbelovende ontwerpen worden gebeeldhouwd met een kleine tang en schroeijzers, en vervolgens losgelaten in petrischalen. Daar leven de millimeter-grote plukjes van amfibieënvlees ongeveer een week voordat ze uiteenvallen. Er is geen elektronica bij betrokken. In plaats daarvan worden pulserende hartcellen gebruikt om een “biologische schakeling” te bouwen. Deze “schakeling”, ingebed in een matrix van stijve huidcellen, werkt als spieren. Gedrag wordt volledig geprogrammeerd door de structurele rangschikking van de pulserende hartcellen die in een matrix van stijve huidcellen worden vastgehouden. Zie ook deze video.
Een team van computerwetenschappers creëerde een virtuele wereld voor de xenobots en gebruikte evolutionaire algoritmen die diverse ontwerpen van xenobots toetsten om dingen te verplaatsen of een ander doel te bereiken. Dit kostte de supercomputer enkele maanden rekenwerk. Het winnende xenobot-ontwerp voor een bepaalde taak werd vervolgens nagebouwd in een petrischaaltje.
Hoewel deze hersenloze xenobots nog niet veel meer kunnen dan kruipen of zwemmen, zien de onderzoekers een groot potentieel voor xenobots in de geneeskunde en het opruimen van gevaarlijke substanties. In de toekomst kunnen xenobots worden ontworpen die drugs door het menselijk lichaam transporteren of microplastics in oceanen opvangen. De xenobots vallen vanzelf uit elkaar als de klus is geklaard.
Opmerkelijk is dit onderzoek zeker. Zal het een doodlopend eind zijn, of is dit het begin van een nieuwe klasse van robots? Het toevoegen van een centraal zenuwstelsel zou het aantal toepassingen verveelvoudigen, maar ethische problemen met zich meebrengen. Zoals Mary Shelley al beschreef.
Kamerlid Pia Dijkstra van de partij D66 komt met een voorstel om de houdbaarheid van de overheidsfinanciën te verbeteren. Geef iedereen boven de 75 jaar een zelfmoordpil, de pil van Drion. Is dit een goed plan?
Wat houdt de Pil van Drion in?
De rechtsgeleerde Huib Drion (1917-2004) stelde in 1991 in een opinie-artikel[1] voor om aan alle ouderen boven de 75 jaar die daar om vroegen, een zelfmoordpil ter beschikking te stellen. Deze pil moest uit twee preparaten bestaan: pil A en pil B. Alleen de combinatie van deze twee preparaten zou een dodelijk effect hebben. Preparaat B zou dan enkele dagen na preparaat A geslikt moeten worden, om de zelfmoordenaar bedenktijd te geven. Dit idee deed het nodige stof opwaaien en werd de spreekwoordelijke Pil van Drion.
Wetsvoorstel Voltooid Leven in grote lijnen
Om in aanmerking te komen moet iemand 75 jaar of ouder zijn;
Het betreft mensen die niet voor euthanasie in aanmerking komen, maar die wel hun leven als voltooid beschouwen;
Deze mensen gaan eerst in gesprek met een levenseindebegeleider;
Er moeten minstens twee gesprekken met de levenseindebegeleider worden gevoerd en daar moet minstens twee maanden tussen zitten;
De levenseindebegeleider is een arts, verpleegkundige of psychiater die een speciale kopstudie heeft gevolgd om levenseindebegeleider te mogen worden;
De levensbegeleider moet toetsen of de doodswens authentiek en consistent is, en of er geen andere oplossingen mogelijk zijn;
Indien de levenseindebegeleider akkoord gaat, wordt er een stervensdatum afgesproken;
De levenseindebegeleider haalt het dodelijke middel bij de apotheek, bewaart het thuis, dient het toe op de afgesproken datum, blijft er bij tot de cliënt dood is en brengt het eventuele restant terug naar de apotheek;
Een toetsingscommissie toetst of alles volgens de regels is verlopen. [4]
Voordelen van de Pil van Drion
Door voorstanders van de Pil van Drion worden argumenten genoemd als: als een oudere vindt dat zijn leven geen zin meer heeft, moet deze in staat zijn op pijnloze wijze een einde aan zijn leven te maken, omdat zelfmoord een mensenrecht is.
Is het vrijwillig kunnen beëindigen van je leven een mensenrecht? Bron: Aangepast
Onuitgesproken argumenten zijn bijvoorbeeld: ouderen zijn duur. Ze werken niet, ze eten onze pensioenpot leeg, doen een buitenproportioneel beroep op de zorg en tot overmaat van ramp verergeren ze de woningnood en stemmen ze vaker dan gemiddeld op populistische partijen. Ze vergiftigen jonge, beïnvloedbare mensen met “foute” ideeën als nationalisme, godsdienst en traditionele feesten. Elk levensjaar van een oudere kost de samenleving tienduizenden euro’s aan pensioen en zorg, die nuttiger besteed kunnen worden aan bijvoorbeeld afvloeiingsregelingen voor politici en bijdrages aan de Europese Unie. Stel dat elke oudere boven de 75 jaar de Pil van Drion zou slikken, dan zou dat 1,4 miljoen AOW-uitkeringen minder, honderdduizenden leegstaande huizen en, als elke oudere boven de 65 deze pil zou slikken, de helft minder zorgkosten betekenen[2]. En denk aan de erfbelasting. Genoeg om zelfs de meest krankzinnige verkiezingsbeloftes na te komen en de Europese Unie fors te spekken. Althans, voor even. Opmerkelijk is ook, dat de discussie over de Pil van Drion vooral oplaait in tijden van economische tegenspoed. Zo toonde de Nederlandse economie in 1991 tekenen van afkoeling en was er in 1993 sprake van een lichte dip.
Sommige voorstanders, zoals [3] gaat het D66-voorstel nog lang niet ver genoeg. Zij willen dat iedereen de beschikking krijgt over deze “wonderpil”, ook mensen onder de 75. Kan de “menslievende” Pil van Drion de redding zijn van onze overheidsfinanciën?
Nadelen van de Pil van Drion
Het voornaamste nadeel van de Pil van Drion is dat het zo veel gemakkelijker wordt om te moorden zonder sporen na te laten. Een moord met deze zelfmoordpil kan dan door een moordenaar een zelfmoord lijken. Een forensisch anatoom kan geen onderscheid maken tussen moord en zelfmoord. Ook betekent het verspreiden van dodelijke giffen onder de bevolking, dat moordwapens altijd dichtbij zijn. In elk drankje kan een dodelijk gif zitten. Geen prettige gedachte.
In het voorstel van D66 is dit nadeel ondervangen door de professionele “levenseindebegeleider” als onafhankelijke derde er tussen te plaatsen. Dit maakt de taak voor moordenaars moeilijker. Moorden door “levenseindebegeleiders” en psychologische moorden, waarbij rijke ouderen wordt aangepraat dat hun leven voorbij is en het goed is als ze sterven, blijven echter mogelijk.
Een tweede nadeel is het nadeel van euthanasie in het algemeen. Het betekent een grote aantasting van de waardigheid van het menselijke leven.
Waarom willen ouderen dood?
Een gezond mens geniet van het leven. Dat geldt ook voor vrijwel alle gezonde ouderen. Redenen om niet meer te willen leven voor gezonde ouderen zijn een gevoel van eenzaamheid, uitzichtloosheid of nutteloosheid. Net als overigens bij jongeren is eenzaamheid een groot probleem onder ouderen. Wij mensen zijn een sociale diersoort en contacten met jongeren zijn erg belangrijk voor ouderen. Ouderen vormen het levende geheugen van de mensheid en zorgen ook voor cultuuroverdracht. Weliswaar een cultuuroverdracht die in strijd is met de door D66 zo geliefde “maakbare samenleving”, maar toch: een cultuuroverdracht.
Conclusie: de Pil van Drion is een onzalig idee. Er zijn zat nuttige dingen die gezonde ouderen kunnen doen, als ze zich nutteloos voelen. Ook wijlen Drion zelf heeft na zijn pensionering nog tal van nuttige dingen gedaan. In plaats van het verheerlijken van de dood en ouderen te zien als ballast, moeten we medische hulpmiddelen en geneesmiddelen ontwikkelen waardoor ouderen langer gezond blijven (bij voorkeur: het verouderingsproces stilzetten of terugdraaien) en ze meer betrekken bij de maatschappij. Dat ouderen minder meegaan met modieuze theorietjes heeft redenen. Vaak, niet altijd overigens, zijn dit erg goede redenen. Hun door levenservaring onderbouwde kritiek kan helpen zaken in perspectief te zetten en betere concepten te ontwikkelen.
Het verzet tegen euthanasie komt vooral uit christelijke hoek. Dit is onterecht. Er is een aantal erg goede argumenten, juist ook uit puur seculiere hoek, om euthanasie af te wijzen.
Bestaat er een ‘goede dood’?
Euthanasie is afgeleid van twee klassiek-Griekse woorden: eu (goed) en thanatos (dood). Letterlijk vertaald is euthanasie dus: een goede dood. Deze woordcombinatie is op zijn zachtst gezegd tegenstrijdig. De dood is iets wat een gezond mens zoveel mogelijk wil voorkomen, niet iets goeds. Hoewel de dood -nog- uiteindelijk onvermijdelijk is, althans: in de komende tien tot twintig jaar, is het een andere zaak om deze op te hemelen, of om de dood als beter te zien dan het leven. De dood betekent een einde aan alle ervaren. Voor een niet-gelovig persoon als ikzelf betekent de dood ook een einde aan het bestaan en is hiermee per definitie iets slechts. Gelovigen, zoals christenen, geloven dat er na dit aardse leven, nog een (eeuwig) leven zal komen en dat het bestaan in het hiernamaals, althans voor hen die voldoen aan de toelatingscriteria van het opperwezen, beter zal zijn dan het aardse bestaan. Redenen voor gelovigen om euthanasie af te wijzen zijn bijvoorbeeld: het ingaan tegen de wil van God die als enige het recht heeft om over leven en dood te beschikken en: het ontwijken van karma.
De door Philip Nitschke en Alexander Bannink ontwikkelde Sarco garandeert volgens de makers een pijnloze dood voor hen die dood willen. In warp speed naar de nulde dimensie. Bron: Wikimedia Commons
Euthanasie als gemakkelijke uitweg om een eind te maken aan lijden
Zoals de Nepalese prins Siddhartha Gautama (hier welbekend van de vele boeddhabeeldjes) al zei, zij het nogal eenzijdig bekeken: leven is lijden. Waar de meeste mensen per saldo van hun leven genieten – onze levenskwaliteit behoort tot de beste ter wereld, en zeker tot de beste in de menselijke geschiedenis -, was dit in vroegere tijden vaak anders, en is dit voor terminaal zieken zeker anders. Niet iedereen kan gemakkelijk omgaan met deze pijn, of de eenzaamheid die deze met zich meebrengt. Medelijden is ook lijden, en veel mensen ontwijken dit lijden liever. Euthanasie lijkt het op het eerste gezicht dé oplossing te zijn voor dit probleem. Euthanasie is low-tech, zoals archeologische vondsten van euthanazistische operaties zoals steekwonden en ingeslagen schedels uit de steentijd aantonen. Dit in tegenstelling tot pijnverlichting, waar middelen als morfine voor nodig zijn, of het genezen van tot dusver dodelijke ziekten.
Het T-4 euthanasieprogramma van de nazi’s
We kennen allemaal de gruwelverhalen van de Endlösing van de nazi’s, waarbij zes miljoen joden en andere menselijke obstakels voor het verwezenlijken van Hitlers racistische utopia werden vergast en neergeschoten. Minder bekend is dat voor de genocide op de joden begon, de nazi’s proefdraaiden op “geestelijk onvolwaardige” kinderen en volwassenen. Dit T-4 programma, genoemd naar het adres Tiergartenstrasse 4 in Berlijn waar het hoofdwartier van deze operatie was gevestigd, voerde zware psychiatrische patiënten af uit instituten en euthanaseerde ze met een injectie of door ze te vergassen. Toen dit in 1941 bij de katholieke kerk en het grote publiek bekend werd, brak een storm van verontwaardiging los onder de bevolking. De nazi’s beëindigden de openlijke praktijk, maar gingen er vervolgens in het geheim mee door, deze keer onder leiding van SS’ers om te voorkomen dat geruchten over het massaal euthanaseren van vijanden van het naziregime naar buiten zouden komen. In kampen als Auschwitz en Bergen-Belsen bereikte de euthanasie van joden het industriële “hoogtepunt”.
Hellend vlak
Zoals al eerder bij de nazi’s, zien we ook in Nederland dat in steeds meer gevallen euthanasie wordt toegepast. Zo gaan er steeds meer stemmen op om ook wilsonbekwame personen te “euthanaseren”. Dit was in het begin onbespreekbaar. De waardigheid van het menselijk leven komt hiermee steeds meer onder druk te staan. Er is geen logische grens om dit proces te stoppen. Zo worden nu al “klinisch ongeneeslijke” depressieve patiënten met behulp van een spuitje “genezen”. [1] Bijkomend voordeel is dat bij een geplande dood, er veel organen uit het lichaam kunnen worden geoogst. Zoals de geschiedenis in Duitsland heeft laten zien, is het hellende vlak een realiteit. Als eenmaal wordt begonnen met moorden, dan verschuift de grens steeds meer. De meeste mensen die een natuurlijke dood sterven, kunnen dat zonder verdoving. Een pijnlijke grimas op het gezicht van een overledene komt voor, maar doorgaans niet[2].
Palliatieve zorg en het genezen van ziekten
Ook hier geldt dat de moreel juiste weg ook de meest moeilijke is. Het bijwonen van het stervensproces is mede door het onvoorspelbare karakter pijnlijk voor de toekomstige nabestaanden. De visionaire oplossing is vanzelfsprekend het genezen van ziekten en het bereiken van klinische onsterfelijkheid. Euthanasie vermindert onze wil om een einde te maken aan het menselijk lijden. Het is een gemakkelijke en laffe uitweg. Euthanasie is geen goede dood, maar zelfmoord van onze beschaving.
De opvang voor stervenden is beter, zolang we nog niet beschikken over effectieve geneesmiddelen. Er komen steeds meer palliatieve rusthuizen, waar ongeneeslijk zieken hun laatste levensdagen doorbrengen. Hopelijk zullen de aanwezigen zweren tot de laatste snik te strijden tegen ziekte en dood, zoals elke Israëlische soldaat zweert: nooit meer Masada. Laat ik besluiten met een gedicht van de dichter Jan Arends, die enkele dagen voor zijn literaire doorbraak, dus volkomen zinloos, zelfmoord pleegde.
Kanker
is
een goede dood.
Teplettervallen
is
een goede dood.
Verdrinken
is
een goede dood.
Zelfmoord
is
een goede dood.
Elke dood
is
een goede dood.
Maar
de dood
die je
te wachten staat
dat is
een slechte dood.
