De website Visual Capitalist maakte deze infographic over hoe lang de belangrijkste grondstoffen voorraden nog meegaan. Nadert, zoals de Club van Rome al in de jaren zeventig beweerde, het grondstoffenarmageddon, of ligt het verhaal genuanceerder?
Atomen, energie en schaarste
In feite is dit grafiekje onzin. We leven op een planeet die vanuit menselijk perspectief gezien enorm groot is. Deze planeet bestaat uit werkelijk enorm veel materiaal, dat weer bestaat uit de ongeveer tachtig atoomsoorten die van nature voorkomen. Het zeldzaamste stabiele element op aarde, osmium, maakt weliswaar slechts 50 biljardste deel uit van de aardkorst (0,000 000 000 05), maar in een kubieke kilometer rots komt dus nog steeds 50 kg osmium voor. Als de bovenste kilometer van de aarde afgegraven zou worden, zou dit in totaal 510 miljoen kubieke kilometer materiaal opleveren, m.a.w. 25,5 miljard kg osmium. Dat is 3 kg per aardbewoner. Graven we dieper, dan wordt dit een veelvoud. Uiteraard is dit een nogal stompzinnig plan – we kunnen beter Mercurius uit elkaar pellen, de asteroïdengordel ontginnen of kernreacties gebruiken om aan osmium te komen- maar duidelijk is dat zelfs de zeldzaamste elementen in enorme hoeveelheden voorkomen.
Het probleem is dan ook niet zozeer schaarste, maar de energie die het kost om deze metalen te winnen. Gegeven voldoende energie, kan werkelijk elke grondstof in elke gewenste hoeveelheid worden gewonnen of geproduceerd. De natuur is, scheikundig gezien, een blokkendoos en zelfs de blokken kunnen we zelf maken.
Moeten we ons zorgen maken over grondstoffen?
Kort samengevat: nee. We moeten ons wél zorgen maken om de stompzinnigheid van politici en beleidsmakers, die ons keer op keer in volkomen vermijdbare geopolitieke conflicten meeslepen. Hierdoor worden veel grondstoffen en enrgie verspild en -erger – miljoenen mensenlevens verwoest. Miljarden, als er een kernoorlog uitbreekt.
Zeewater bevat 3,5% zout. We staan er niet vaak bij stil, maar een belangrijk deel van deze zoutplossing bestaat uit waardevolle elementen als magnesium en kalium. Op dit moment veroorzaakt het lozen van de pekel die vrijkomt als zeewater wordt ontzilt, nog veel milieuproblemen. Wat als deze pekel als grondstof wordt gebruikt om waardevolle mineralen uit te winnen? Damien Palin legt zijn concept, dat gebruikt maakt van bacteriën, kort uit in deze TED-video. Kunnen we zo twee problemen, de steeds verwoestender gevolgen van mijnbouw en het steeds grotere tekort aan zoet water, tegelijkertijd oplossen?
Planetary Resources, een samenwerkingsverband van enkele visionaire internetmiljonairs, heeft dinsdag 24 april 2012 een persconferentie gegeven. Het is nu officieel: de jacht op de kostbare delfstoffen in near earth asteroïden is begonnen.
Een waterrijke planetoïde staat op het punt ingevangen en in raketbrandstof omgezet te worden. Bron: Planetary Resources.
Planetoïdenmijnbouw
Door het zonnestelsel zwerven behalve acht planeten, enkele tientallen manen en dwergplaneten, ook talloze brokken ruimtepuin. Deze variëren van honderden kilometers doorsnede tot de grootte van een stofje. Het grote voordeel van mijnbouw op planetoïden, een betere term dan asteroïden, boven mijnbouw op een maan of planeet is het gebrek aan zwaartekracht. Ook bestaan veel planetoïden vrijwel geheel uit metaal of uit waterijs, waardoor niet met veel pijn en moeite metalen gewonnen hoeven te worden of raketbrandstof naar boven gesleept hoeft te worden. Ze liggen letterlijk voor het opscheppen. Met zonne-energie is water te splitsen in waterstof en zuurstof, in combinatie een bekende en veel gebruikte raketbrandstof.
Near earth asteroids
De meeste planetoïden bevinden zich in de planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter. Er zijn echter ook enkele duizenden zogeheten near earth asteroids, planetoïden die de omloopbaan van de aarde kruisen. Deze brokken ijs, metaal of gesteente veroorzaken periodiek een grote uitsterving op aarde. De bekendste is de inslag die de dino’s uitroeide. Aan de andere kant zijn ze vanaf aarde met veel minder snelheidsverandering (delta v), dus veel minder raketbrandstof, te bereiken dan de verre planetoïdengordel of de nog verder gelegen Trojanen van Jupiter. Er zijn ongeveer 1500 near earth asteroids die gemakkelijker bereikbaar zijn dan de maan. Naar schatting behoort tien procent van alle planetoïden tot de metaalrijke M-klasse. Een nog groter deel is rijk aan ijs of koolwaterstoffen.
Zwermen robots stripminen een planetoïde. Bron: Planetary Resources
Planetary Resources begint met mijnbouw Ruimte-expedities zijn letterlijk astronomisch duur. Zelfs een zeer efficiënt werkende organisatie als het Indiase ISRO moet tientallen miljoenen euro uittrekken voor een eenvoudige Marsverkenner. Een aantal visionaire miljardairs, waaronder Larry Page, K. Ram Shriram en Eric Schmidt van Google en Ross Perot Jr, de zoon van een voormalige onafhankelijke Amerikaanse presidentskandidaat, hebben daarom de handen ineen geslagen en een asteroïdemijnbouwbedrijf opgericht: Planetary Resources Inc.
Vrijwel onbeperkte grondstofvoorraden
Dinsdag 24 april 2012 was de eerste persconferentie, waarop Peter Diamandis, die al eerder een TED-lezing hield over asteroïdenmijnbouw, de plannen in hoofdlijnen ontvouwde. Eén enkele 500 meter doorsnede platina-rijke planetoïde bevat het equivalent van alle platina-achtige metalen die in de gehele menselijke geschiedenis uit de grond gehaald zijn. Die metalen zijn er op aarde ook wel, maar dan duizenden kilometers diep: in de aardkern. “Veel van de schaarse metalen en mineralen op aarde zijn in bijna oneindige hoeveelheden aanwezig in de ruimte. Als de toegang tot deze metalen makkelijker wordt, zullen niet alleen de vele producten waar ze in worden verwerkt, variërend van micro-electronica tot energieopslag veel goedkoper worden. Ook zullen nieuwe en belangrijke toepassingen voor deze dan overvloedig aanwezige elementen ontwikkeld worden,” aldus Peter H. Diamandis, mede-oprichter van Planetary Resources Incorporated.
Stap 1. Een vloot kleine ruimtetelescopen gaat op zoek naar veelbelovende asteroïden. Bron: Planetary Resources
Strategie
Planetary Resources wil als eerste stap een vloot massageproduceerde (dus goedkope) Argyll LEO-ruimtetelescopen lanceren, die op zoek gaan naar nieuwe near earth asteroids (er werden in 2011 zo’n 1000 per jaar ontdekt, op een totaal van 9000) en van bestaande de samenstelling proberen te achterhalen. Vooral waterrijke en metaalrijke planetoïden zijn interessant voor respectievelijk het winnen van raketbrandstof en de extreem zeldzame en kostbare metalen van de platinagroep (ruthenium, rhodium, palladium, osmium, iridium en platina zelf).
In de tweede fase zullen grote hoeveelheden robot-verkenningsvoertuigen, die door Planetary Resources voor minder dan tien procent van de kosten van NASA in massa geproduceerd worden, de veelbelovendste asteroïden bezoeken en de grondstoffen gaan winnen.
Voorlopig zullen de hoofdinkomsten uit het verkopen van raketbrandstof bestaan. Ruimtevaartuigen van Planetary Resources kunnen deze afleveren op Low Earth Orbit of een ander parkeerbaan. Zo wordt het veel makkelijker om een expeditie naar de maan, Mars of de planetoïdengordel, waar vele duizenden malen meer grondstoffen te halen zijn maar de delta v, de vereiste versnelling en dus hoeveelheid raketbrandstof, veel groter is, te bevoorraden.
Asteroid Mining Mission Revealed by Planetary Resources, Inc.
De eerste missies beginnen 18 tot 24 maanden na deze aankondiging, einde 2013-begin 2014 dus.
Wereldvrede, het idee dat er wereldwijd op aarde geen oorlog meer is. Is dit een realistisch visionair idee of is het niets meer dan een onhaalbare utopie?
Eerder werd duidelijk dat oorlog een prima middel is voor de financiële elite en de corporatocracy om goed geld te verdienen. De totale globale jaarlijkse omzet in militaire goederen bedraagt tegenwoordig meer dan 300 miljard dollar. Is dit het grootste obstakel voor wereldvrede? Zolang oorlog economisch interessant is en het daarbij een effectief instrument is om rijkdom te vergaren via diefstal van grondstoffen van andere landen voor een bepaalde groep mensen, zal er dan wel ooit wereldvrede komen?
Deze oorlogsveteraan uit de VS verteld zijn eigen ervaringen en licht in zijn visie toe dat oorlogen niet draaien om de strijd tussen twee of meer volkeren maar dat de echte oorlog eentje is van de elite tegen de midden en onderklasse. Een buitengewoon inspirerend en integer verhaal:
AMAZING SPEECH BY WAR VETERAN
Daarnaast kunnen we ook eens kijken wie eigenlijk allemaal een rol gespeeld hebben in oorlogen in de afgelopen decennia.
De VS en Europa komen hier met de NAVO maar al te vaak in voor. Het lijkt er op dat wij in de VS en West-Europa een grote verantwoordelijkheid hebben in vele oorlogen na de tweede wereld oorlog. Als we hiermee op zouden houden, zou wereldvrede dan een kans hebben?
Deze onderstaande video laat zien wat er in naam van de NAVO allemaal gebeurt om andere mensen “te helpen” en wat de VS en Europa allemaal doen om “democratie te brengen” aan landen die daar niet per se zelf om gevraagd hebben. In hoeverre kun je vrede brengen via de loop van geweren en het bombarderen van mensen die anders denken dan jezelf?
En is het raar dat we nooit beelden van burgerslachtoffers uit deze gebieden bij ons in de pers hebben gezien? Wanneer is iemand een vrijheidsstrijder en wanneer een terrorist in de ogen van onze mainstream oftewel 1% media?
Hoe zou de wereld eruit zien als het geld wat nu naar wapens en oorlogen gaat zou worden besteed aan het verbeteren van de leefomstandigheden van mensen wereldwijd?
En willen we eigenlijk wel wereldvrede in Nederland? Hebben we economisch gezien wel baat bij een vreedzame wereld?
Als we kijken hoeveel onze pensioenfondsen nog steeds in de wapenindustrie beleggen en hoe sterk veel Nederlandse banken nog steeds investeren in de wapenindustrie, is dat helemaal niet zo een rare vraag als het wellicht lijkt.
Kortom is het stiekem niet zo dat het westen, en dan vooral de elitie, gewoon dubbel verdient aan oorlogen?
Is wereldvrede een realiseerbaar visionair concept of is het een onhaalbare utopie? En als het economisch in het nadeel is van Nederland, West-Europa en de VS, is wereldvrede dan überhaupt wel wenselijk? Hoe denken de lezers hierover?
Bezit van grondstoffen maakt rijker dan bezit van kennis of industrie. Zo is de Braziliaanse economie nu groter dan de Britse, aldus het economische onderzoeksinstituut CEBR (Centre for Economic and Business Research). Maar blijft dat zo?
Grondstoffen en voedsel veel belangrijker
“De grote economische verschuivingen duiden niet alleen op een wissel van west naar oost, maar we zien ook dat landen die vitale grondstoffen produceren -voedsel en energie- het heel goed doen en geleidelijk op de economische ladder klimmen”, zegt directeur Douglas McWilliams. Volgens het CEBR zal in 2020 geen enkel Europees land nog in de top vijf staan, omdat de Europese economieën minder hard groeien dan die van bijvoorbeeld Rusland en India.
De top tien grootste economieën van de wereld
PLAATS
2011
2020 (VOORSPELLING)
1
VS
VS
2
China
China
3
Japan
Japan
4
Duitsland
Rusland
5
Frankrijk
India
6
Brazilië
Brazilië
7
Verenigd Koninkrijk
Duitsland
8
Italië
Verenigd Koninkrijk
9
Rusland
Frankrijk
10
India
Italië
De kathedraal van Brasilia. De verplaatsing van de hoofdstad naar het binnenland bleek achteraf een gouden greep voor het land.
Fossiel steeds minder essentiële grondstof
De voornaamste grondstof is aardolie, gevolgd door de andere twee fossiele brandstoffen aardgas en steenkool. De oprukkende economische macht van Rusland is het gevolg van de snel stijgende prijs hiervan. We hebben echter niet deze grondstoffen an sich nodig,maar de energie die ze dragen. Vinden we een andere energiebron, dan worden de rollen omgedraaid. Die andere energiebron is, naar het er nu naar uitziet, zonne-energie. In woestijnlanden en voor consumenten is zonne-energie nu al goedkoper dan netstroom en de komende jaren zal dat ook voor landen in gematigde windstreken gaan gelden.
Zonder voedsel geen steden en beschaving
De hoge voedselproductie die het ontstaan van de landbouw mogelijk maakte,is de directe oorzaak van het ontstaan van steden en de beschaving. De meeste beschavingen zijn ingestort door het instorten van de voedselproductie, doorgaans door overexploitatie van landbouwgrond of klimaatsveranderingen. Kortom: het belang van voedsel is groter dan dat van bijvoorbeeld fossiele brandstoffen. We kunnen overleven zonder auto,maar niet zonder voedsel.
Vervangers voor voedsel
Het goede nieuws is dat er steeds meer alternatieven voor de grootste verslinders van landbouwland komen. Zo kunnen biobrandstoffen vervangen worden door elektrisch vervoer in combinatie met zon en wind. Veel landbouwgrond wordt gebruikt voor veeteelt of om veevoer op te laten groeien. De eerste proeven met kunstvlees zijn gelukt en vermoedelijk zal er tien jaar na nu een winstgevende kunstvleesindustrie ontstaan. Dit zou viervijfde van alle landbouwgrond die nu voor de teelt van veevoergewassen wordt gebruikt, vrij laten vallen.
Koolstofrevolutie vervangt aantal metalen
Het zeer sterke en lichte grafeen bestaat uit puur koolstof. Koolstof is op aarde een van de meest voorkomende elementen, denk onder andere aan het nuttige gasje koolstofdioxide waar we allemaal erg bang voor worden gemaakt. Grafeen en koolstofnanobuisjes hebben een aantal eigenschappen,denk aan geleidbaarheid en sterkte, die tot nu toe alleen bij metalen werden aangetroffen. Dit betekent dat ook metalen als grondstoffen minder belangrijk worden dan nu.
Menselijke hulpbronnen worden het belangrijkst
Het is voornamelijk menselijke creativiteit waar de waardeproductie vandaan komt. Als in een land een lage corruptie heerst en de bevolking hoogopgeleid en creatief is,wordt dit land een voortdurende bron van innovatie en nieuwe technieken. Denk ook aan cultuur: steeds meer omzet komt uit games en andere geestesproducten. Hoewel Europa niet rijk begiftigd is met grondstoffen, hebben we hier nog de nodige kansen. Of die gegrepen worden is helaas de vraag: dit continent, en Nederland in het bijzonder, worden geteisterd door ernstige peak fantasy en napraterij.
President Sarkozy zei deze week dat dure grondstoffen een gevaar zijn voor de economische groei. Er zijn meer economen en politici, die hiervoor waarschuwen.
Maar de klassieke economie leert ons dat een hoge prijs van grondstoffen automatisch leidt tot investeringen, die het aanbod van de grondstof vergroten.
Een mooi voorbeeld hiervan is koper. De afgelopen 10 jaar is de prijs van koper verviervoudigd.
Door die prijsstijging wordt het economisch rendabel om armere ertsen te gaan winnen, om uitgeputte mijnen te heropenen en om koper terug te winnen uit afval. Door deze ontwikkelingen blijft de wereldwijde koperproduktie stijgen.
De exploitatie van grondstofvoorraden begint altijd met de rijkste en makkelijkst winbare ertsen. Pas als die zijn uitgeput begint men aan armere ertsen.
De exploitatie van armere ertsen kost echter meer energie.
Er moet meer gesteente worden verplaatst en het kost meer energie om de grondstof te zuiveren uit erts van een lager gehalte.
Dit geldt voor alle grondstoffen.
Zelfs bij gelijkblijvend gebruik van grondstoffen zal er steeds meer energie nodig zijn. Er kan geen energie worden geleend om de grondstofwinning op peil te houden. De extra energie, die nodig is om grondstoffen (terug) te winnen, komt uit het totale energiebudget van de wereld (of een land).
Het stijgend energieverbruik van grondstofwinning gaat ten koste van andere energieverbruikende processen. It is a zerosum world.
De stijgende vraag naar energie, zorgt ervoor dat steeds meer energiebronnen economisch interessant worden. Biobrandstoffen, wind en zonne-energie, schaliegas en teerzand. Energiewinning uit die bronnen kost zelf ook steeds meer energie. Er moet steeds meer energie geïnvesteerd worden om dezelfde hoeveelheid energie te winnen.
En er bestaan helaas geen banken waar je energie kunt lenen tegen een schappelijke rente.
Stel, er wordt onder Nederland morgen een enorm olieveld ontdekt. Of een gigantische hoeveelheid kopererts. Een droom die uitkomt? Nee, in veel opzichten de grootste ramp die je je kan voorstellen.Dit wordt bedoeld met de Dutch disease…
Sommige van de rijkste landen ter wereld – Zwitserland en Japan bijvoorbeeld – beschikken nauwelijks over natuurlijke hulpbronnen. Andere landen zijn zeer sterk gezegend met grote hoeveelheden mineralen of aardolie. Toch is hun economie deplorabel en worden ze geteisterd. Toeval? Nee, wijst onderzoek uit. Een goudmijn of gasbel hebben namelijk een aantal vervelende bijeffecten, die de nadelen wel eens groter kunnen maken dan de voordelen.
Dutch disease?
Ons eigen kikkerlandje vormt een uitstekend voorbeeld. Het begrip ‘dutch disease’ komt hier vandaan. In de jaren zestig werd in Nederland de op vijf na grootste gasbel ter wereld ontdekt: de aardgasbel in het Groningse Slochteren. Dit leverde de Nederlandse staat honderden miljarden op. Een welkome aanvulling voor de staatskas, zou je op het eerste gezicht zeggen. Helaas blijkt de realiteit anders. De overvloedige aardgasinkomsten geven politici de gelegenheid één van de duurste en meest inefficiënte sociale verzekeringsstelsels ter wereld in het leven te roepen. Ook vervelende politieke dilemma’s met betrekking tot de massale instroom van immigranten uit voornamelijk islamitische landen kunnen zo worden afgekocht. Niemand maakt zich druk over de oplopende kosten, want er is toch geld genoeg.Omdat er veel gas wordt geëxporteerd stijgt de koers van de gulden, wat Nederlandse exporteurs in de problemen brengt.
Ook de lonen in Nederland stijgen sterk. De overvloedige overheidsuitgaven geven de economie een kunstmatige impuls. Er is geld genoeg om bedrijven als de kwakkelende scheepswerf RSV, een PvdA-bolwerk, met meer dan een miljard gulden te steunen. Later ging de werf alsnog failliet. Het gevolg: pijnlijke keuzes werden uitgesteld, wat in de jaren tachtig tot zeer pijnlijke bezuinigingsmaatregelen leidde. Ook nu worden de gasopbrengsten van Slochteren nog verjubeld aan allerlei onzinnige dingen.
Overigens heeft de regering-Joop den Uyl niet alleen onzinnige dingen gedaan met het geld. Ze hebben het ook besteed aan het omvormen van het staatsmijnbedrijf DSM tot een moderne innovatieve chemiereus en de grondslag gelegd voor de modernisering van de Nederlandse autoindustrie (denk aan NedCar). Bij verstandig beleid, maar alleen dan, kan een grote hoeveelheid grondstoffen dus een land wel degelijk duurzaam verder helpen.
Grondstofrijke landen worden vaak geteisterd door burgeroorlogen.
Onderdanen zijn lastig als je van een oliebron leeft
Een natuurlijke hulpbron levert een land veel inkomsten op. Dat is op zich uiteraard prettig. De inwoners van het land hoeven zo minder belasting te betalen. Dat is meteen ook een nadeel. Het wordt zo voor de heersers minder belangrijk om de eigen welvaart te stimuleren door bijvoorbeeld goed onderwijs en het stimuleren van de industrie. Opgeleide burgers en intellectuelen zijn lastige oproerkraaiers. In een land als China zijn die voor de machthebbers een noodzakelijk kwaad, want van een paar dommekrachten kan de schoorsteen hier niet roken. Voor bijvoorbeeld de steenrijke sultan van Brunei is dat anders. Zijn inkomsten worden elke maand overgemaakt op zijn privérekening. Zijn onderdanen zijn maar lastig, economisch gezien een kostenpost die met gulle gaven rustig gehouden moeten worden. Oliestaten zijn dan ook vaak dictaturen.
Oneven verdeling hulpbronnen lokt burgeroorlogen uit
Landen die rijk zijn aan grondstoffen worden vaak geteisterd door burgeroorlogen. Veel Groningers kijken niet geheel onterecht met een scheef oog naar de vele miljarden die richting Den Haag verdwijnen, maar waar de provincie weinig van terug ziet. Nu is Nederland een etnisch vrij homogeen land, maar als er een etnische minderheid op de plek woont waar de olie uit de grond borrelt of er een grote uraniummijn zit, wordt de verleiding er groot om dit niet te willen delen met de arme onderdrukkende buren. Het is voor die minderheid dan vaak ook niet erg moeilijk om buitenlandse steun te vinden voor hun onafhankelijkheidsstrijd. Als gevolg hiervan worden veel Afrikaanse landen geteisterd door burgeroorlogen. Kongo is het meest tragische voorbeeld.
Lonen en prijzen stijgen sterk
Een derde nadeel van een overvloedige grondstoffenvoorraad is dat lonen en prijzen stijgen. De inheemse industrie kan moeilijk aan arbeiders komen tegen betaalbare lonen. De hoge prijzen maken hoge lonen ook noodzakelijk. Dit effect treedt ook op in landen waar veel gastarbeiders vandaan komen. In Nepal, bijvoorbeeld, liggen de prijzen veel hoger dan in India, omdat emigranten veel geld naar huis sturen. Al dit geld komt binnen via de Nepal Rastra Bank, waardoor de regering een makkelijke inkomstenbron heeft en de enorme braindrain niet als een probleem wordt gezien. De lokale valuta wordt door de export van degrondstof meer waard, waardoor inheemse fabrikanten nog meer problemen krijgen.
Grondstoffen worden steeds meer waard: op de markt zijn, opgeslagen in tanks, maar ook de grondstoffen in de grond stijgen in waarde. Het kan voor een natie, een land lucratief worden om de extractie van een grondstof uit te stellen totdat de prijs die men ervoor kan krijgen hoger is geworden.
De oliewinning in Libië ligt tijdelijk stil. Maar de olie die nu in de grond blijft zitten is volgend jaar waarschijnlijk meer waard geworden. Het lijkt in het belang van de Libiërs, dat de oliewinning nog heel lang stil ligt en daarna op een lager niveau wordt hervat. De olie is een inkomstenbron waar de Libiërs nog tientallen jaren profijt van kunnen hebben.
Het belang van de Europese landen, die nu zo heldhaftig hun militaire superioriteit boven Libië laten zien, is tegengesteld. De olie moet zo snel mogelijk voor een zo laag mogelijke prijs gewonnen worden.
Er zijn nog meer voorbeelden.
China produceert 97% van alle zeldzame aardmetalen. Maar het afgelopen jaar heeft China aangekondigd de export van deze grondstof te beperken. De zeldzame aardmetalen zijn onmisbaar voor de produktie van moderne elektronica als smartphones en computers, maar zijn ook nodig voor produktie van windmolens. Men verwacht dat de vraag (en de prijs) de komende jaren snel zal stijgen.
Onze industriële maatschappij valt stil zonder metalen en essentiële mineralen. De metalen zijn essentieel voor produktie en transport van energie, voor machines, voor voertuigen (inclusief landbouwvoertuigen) en voor wegen en leidingen. De moderne electronische industrie kan niet zonder een grote groep zeldzame metalen en andere elementen, die loopt van antimoon tot zink. Winning van deze elementen wordt moeilijker en sommige worden snel schaars.
In principe kun je eindige grondstoffen niet op duurzame wijze exploiteren: elke vorm van grondstofverbruik, brengt het ‘opraken’ dichterbij.
Maar tijdens de 20ste eeuw zorgde verbeteringen in de techniek ervoor dat de economisch winbare reserves van de meeste mineralen steeds groter werden. De ertsen werden steeds armer naarmate de makkelijk winbare reserves uitgeput raakten, maar deze trend werd gecompenseerd door toepassen van nieuwe technologie en goedkope energie in mijnbouw en zuivering. Door globalisering werden ook grondstofvoorraden in lage lonen landen op andere continenten economisch winbaar. Recycling en substitutie droegen er ook aan bij dat prijzen laag bleven.
Aan dat tijdperk lijkt een eind gekomen. In het afgelopen decennium is de produktie van veel economisch belangrijke grondstoffen niet verder toegenomen en soms zelfs afgenomen; terwijl de prijzen juist sterk stijgen. Volledige artikel
Een groot deel van de afvalproblemen wordt veroorzaakt omdat afval een negatieve waarde heeft. Eigenlijk is dat onzin. Afval bevat meer waardevolle grondstoffen dan menig metaalerts.
Afvalprobleem
Voor de negentiende eeuw bestond er geen afvalprobleem. De meeste materialen waren bio-afbreekbaar of hadden geen milieuvervuilende effecten. Er was maar één kunstmatige stof: de diverse metalen die werden gekoesterd, want metaal produceren was lastig en duur. Ook breken metalen in de loop van duizenden jaren af in metaaloxiden, die in diverse mineralen van nature voorkomen.De scheikundige revolutie in de negentiende eeuw en twintigste eeuw heeft dat definitief veranderd. Voortaan konden moleculen, zoals de polymeren in plastics, worden ontwikkeld die niet van nature voorkomen. De gevolgen op onze omgeving zijn desastreus. Er bestaan geen bacteriën of andere organismen die in staat zijn deze moleculen af te breken.
Eigenlijk zijn grondstoffen veel te goedkoop. Het is goedkoper om een derde-wereldland grondig te verwoesten om de bodemschatten te plunderen, dan om afval slim te hergebruiken. Als gevolg hiervan wordt afval als een kostenpost gezien (en ontstaan vele vuilstortplaatsen) terwijl afval in feite een waardevolle bron is van grondstoffen.
Betaal consumenten en bedrijven voor gescheiden afval
In feite hebben consumenten de atomen in producten alleen in bruikleen. Zodra de structuur waar de atomen in zetten haar functie verliest, verandert het product in afval. Op dit moment is afval iets met een negatieve waarde: het kost geld om er vanaf te komen. Het resultaat is dat afvalzakken op plekken zonder toezicht zoals bossen en dergelijke worden gedumpt. In feite zouden consumenten financieel moeten worden beloond voor het scheiden van afval.Zelfs de ergste sociopaat zal in dat geval – uit eigenbelang – afval recyclen.
Metaal is makkelijk te recyclen: sterke magneten en wisselende elektrische stromen vissen zo blikjes en ander metaal uit het afval.
Groenafval bijvoorbeeld is zeker wel meerdere centen per kilogram waard omdat het in waardevolle meststoffen en biogas kan worden omgezet. Het is dus slim om consumenten voor hun groene afval te betalen.
Hetzelfde geldt voor metaalafval. De productie van aluminium kost zeer veel energie, per kilogram wel dertien kilowattuur. Andere metalen (koper, maar ook ijzer steeds meer) worden als erts schaarser. Moeder Natuur heeft ons geholpen door metalen op bepaalde plaatsen sterk te concentreren: metaalerts. In principe zijn er grote voorraden van metalen maar deze zijn sterk verdund. Dit kost veel meer energie om te winnen: de mineralogische barrière. Het kost minder energie om metalen te winnen uit afval, dan om ze te winnen uit verarmd erts.
Sommige plasticsoorten (thermoplasten) zijn uitstekend om te smelten en zo, eventueel na een chemische behandeling om ze te opwaarderen, te hergebruiken. Thermoharders kunnen worden verbrand. Probleemplasticsoorten als het chloorhoudende PVC moeten worden verboden, zo ook moet de productie en invoer van PVC-houdende producten net zo illegaal zijn als asbest.
Producten moeten verplicht zo worden ontworpen dat ze gemakkelijk te recyclen zijn. Dat houdt in: makkelijk te scheiden in onderdelen (bijvoorbeeld metaal, glas en plastics) die elk een ander deel van de hergebruikscyclus in kunnen. Materialen voor eenmalig gebruik moeten verplicht biologisch afbreekbaar worden. Plastic boodschappentasjes vormen een enorm milieuprobleem.
Ruimteschip aarde
De aarde is eindig. Op dit moment belasten we de aarde en de aardse ecosystemen veel meer dan de aarde aankan. Als in Europees verband cradle-to-cradle verplicht wordt opgelegd, zal de industrie overal ter wereld gedwongen worden cradle-to-cradle te produceren. Met een consumentenmarkt die ruim een derde van de wereld vertegenwoordigt moeten we onze invloed niet onderschatten. Onze kleinkinderen zullen ons er dankbaar voor zijn.
