De open source overheid deel V
Dit is een antwoord op de vraag hoe een overheid de kunde van het volk kan benutten om zo voor ons allen een democratischer en eerlijker samenleving te maken.
Ik denk dat dit kan, maar wel onder een aantal cruciale voorwaarden, die moeten zijn ingevuld voordat je ook maar een concreet product of dienst gaat creëren.
Ten eerste is het naar mijn indruk zo dat veel overheidsfunctionarissen, van een ambtenaar tot aan generaal hupeldepup hun zogenaamde onderdanen eigenlijk niet vertrouwen. Veel beleid – en de uitvoering daarvan – is gemaakt op basis van wantrouwen. Waarom zou je al die formulieren in moeten vullen om van een WW uitkering gebruik te mogen maken? Omdat ieder wantrouwen eerst uit de weg moet zijn geruimd voordat een ‘go’ krijgt. In veel gevallen is dit terecht, omdat er genoeg mensen zijn die met voorzieningen aan de haal zullen gaan. Maar dat geldt lang niet voor iedereen.
Ten tweede zul je eerst moeten beseffen dat ondanks het feit dat iedere Nederlander (in ons geval) voor de wet gelijk is in de realiteit juist zeer ongelijk is aan elkaar. We zijn niet allemaal even intelligent, lief, groot, sterk, gezond enz. Er bestaan juist enorme verschillen. Je kunt dan ook niet iedereen betrekken bij een nieuwe sociale media, waar nieuwe of aangepaste wetgeving centraal staat. Indien je hier geen rekening mee houdt krijg je gewoon een aantal praatgrage communicatieprofessionals die wel even voor de juiste houding- en gedragsverandering gaan zorgen, juist om die mensen over de streep te trekken die daar eigenlijk helemaal geen zin in hebben.
Ten derde hebben we nog steeds te maken met een sterk geïndividualiseerde samenleving. Sociale netwerksites zorgen weliswaar voor een van de eerste stappen richting een wat meer collectief gebeuren, maar helaas alleen maar op een beeldscherm; nog niet in real life. Op school is mij niet geleerd om iemand op straat te begroeten of iemand een compliment te geven over een leuke jas of zo. Mij is nooit geleerd om altijd met twee woorden te praten en iemand recht in zijn/haar gezicht te zeggen wat ik vind, positief geformuleerd. In plaats daarvan is me geleerd hoe ik mijn eigen standpunten in een debat moet formuleren, zodat ik een discussie kan ‘winnen’. De nadruk ligt op de verschillen, niet op de overeenkomsten.
Als je daadwerkelijk van je burgers nieuwe initiatieven gedaan wilt krijgen, dan zul je eerst een visie, wereld- en mensbeeld moeten ontwikkelen; op basis waarvan nieuwe initiatieven zijn te starten. Je zult de samenleving moeten doorgronden, op basis van zowel eerlijkheid als potentie. We hebben allemaal de beelden van Project X in Haren gezien, die toch de realiteit van onze samenleving laten zien. Maar ook de opruimactie op the day after heeft het nieuws gehaald, waar de potentie juist in zit.
Als je het mij vraagt zeg ik dat we een visie moeten ontwikkelen op basis van vereenvoudiging. In feite zul je de stromingen individualisme en collectivisme moeten samenvoegen tot het indicollectivisme en van daaruit gaan bouwen aan nieuwe initiatieven voor de pioniers onder de burgers, die graag iets willen doen voor zowel zichzelf als een ander. En dat hoeft helemaal niet zo ingewikkeld te zijn.
Als we het dan toch over nieuwe wetgeving hebben, dan verwijs ik graag naar een eerder artikel over het openbaar maken van colleges op Universiteiten en Hogescholen. Daar kunnen we eerst onze handen al aan vol hebben.
