Het grootste deel van het bestaan van de mensheid was voedsel gratis. Mensen verzamelden en joegen. Als eerste levensbehoefte moet voedsel weer gratis zijn, vinden de initiatiefnemers achter het Food For Free project. Wereldvreemde idealisten of een logische stap naar een wereld zonder geld met recht op leven voor iedereen? In deze video een eerste kennismaking.
Het Food is Free Project (voedsel is gratis) is het creëren van een dupliceerbaar model in voedselteelt en het opzetten van een buurtgemeenschap. Het is onze visie je met de kennis te voorzien om uw wijk stap-voor-stap te veranderen. Met behulp van tweedehands materialen bouwen wij gemeenschappelijke voortuinen voor iedereen om te delen. Stel je loopt in een wijk vol met verse producten klaar voor het plukken. Buren verbouwen niet alleen samen voedsel maar worden vrienden en steunen elkaar.
Het in stand houden van een grote diversiteit gezonde, zelf reproducerende voedselgewassen ligt aan de basis van een veilige en diverse voedselvoorziening in Nederland. Daarom hebben Permacultuur Nederland en Spullen Delen de handen ineengeslagen om een planten- en zadenbank voor Nederland op te zetten waarin individuele tuinders de hoofdrol spelen. Het gaat in deze database om zaden, knollen en ander plantmateriaal van eetbare gewassen waar iedereen aan mee kan doen. Door slim gebruik te maken van de voordelen die het internet in deze tijd biedt worden mensen in staat gesteld om hun eigen planten en zaden gemakkelijk te delen. Wat vooral handig is, is de zoekfunctie op de site die mensen laat zoeken op afstand rond hun eigen woonplaats. Zo kun je als je op zoek bent naar een rode-bessenstruik of een bieslookplant eerst kijken of iemand in een straal van 1, 5 of 10 kilometer rond je woonplaats dit beschikbaar heeft.
Een grote diversiteit van eetbare voedselgewassen is van primair levensbelang voor elke bevolking.
Waarom dit initiatief?
Momenteel ligt bijna alle diversiteit van zaden en planten bij professionele kwekers van zaden en planten die dit voor de commercie doen. Als dit bedrijven zijn met hart voor de zaak en als zij dit op een ecologisch verantwoorde wijze doen dan is daar niets mis mee.
Echter helaas zijn er ook megabedrijven in deze industrie actief waarbij winst het enige doel lijkt te zijn. Deze bedrijven proberen de biodiversiteit van het leven zo veel mogelijk te monopoliseren en hiermee mensen afhankelijk van ze maken. Als dit eenmaal is gelukt is er een boel geld te verdienen door deze bedrijven. Hoewel dit als bedrijfsmodel prima werkt is het letterlijk levensgevaarlijk voor de bevolking. De algemene diversiteit in eetbare gewassen is de afgelopen decennia schrikbarend teruggelopen en deze grote bedrijven die vaak beursgenoteerd zijn en over veel lobbykracht beschikken weten zich in telkens meer onderzoeksinstituten en overheden in te kopen en zo hun eigen agenda erdoorheen te drukken. Wellicht het bekendste voorbeeld hiervan is Monsanto. Monsanto koopt wereldwijd zaadleverenciers op, halen de vaak grote diversiteit van zaden die deze zaadleveranciers leverden uit de handel en bieden vervolgens alleen hun eigen zaden nog op de markt aan. Dit zijn vaak zaden waar planten uitgroeien met onvruchtbare zaden zodat er het jaar daarna weer bij hun moet worden gekocht. Deze zaden zijn bijna altijd genetisch gemanipuleerd en zijn vaak bestand tegen bepaalde herbiciden die Monsanto ook verkoopt. Monsanto zorgt er zo voor dat boeren heel sterk al dan niet volledig afhankelijk van hun worden. Helaas heeft Monsanto ook in Nederland voeten aan de grond weten te krijgen onder meer door zichzelf in te kopen in de Universiteit van Wageningen. Via deze route hebben ze de Nederlandse overheid weten om te praten en is de Nederlandse overheid nu één van de partijen die (Monsanto`s) GMO gewassen promoot in Europa.
Een weldenkend mens zal wellicht denken dat dit zo absurd is dat dit een grap is. Helaas is niets minder waar. Op het internet is een overvloed aan informatie te vinden over de schadelijke werkwijze van Monsanto. Een goede begindocumentaire gemaakt door een Franse onderzoeksjournaliste is: The World According to Monsanto.
Maar deze bedreiging van onze biodiversiteit door dit soort megalomane bedrijven die aan niets anders denken dan winst ten koste van alles, is niet de enige reden tot dit initiatief. Inplaats van jezelf afhankelijk te maken van externe grote commerciële bedrijven, (om)koopbare onderzoeksinstellingen en ondoorzichte politieke processen kun je met dit initiatief zelf verantwoordelijkheid nemen en meehelpen om een grote diversiteit van eetbare gewassen veilig te stellen voor Nederland.
Niets is zo gezond als een grote diversiteit, onbespoten en met liefde gegroeide, groentes, fruit en kruiden.
Een aantal positieve redenen om dit systeem op te zetten zijn:
-) Individuele tuinders groeien vaak hun eigen groentes en kruiden vanuit hun passie en/of hobby. Zij spenderen veel tijd met hun gewassen en hebben hart voor de zaak. Hierdoor weten zij verreweg het meeste van de zaden en planten die ze zelf groeien. Zij weten wat de beste groeiomstandigheden zijn voor de planten en welke gebieden juist heel geschikt zijn en welke juist minder om de planten te gaan groeien.
-) Er zijn van oudsher verschillende bekende lokale variëteiten van gewassen ontstaan die bij commerciële zadenhandelaars zeer moeilijk of niet te krijgen zijn, maar nog springlevend zijn bij de volkstuinder in de regio.
-) Volks- en hobbytuinders oogsten vaak al jaren hun eigen zaden uit de mooiste en best groeiende planten in hun tuin. Hierdoor krijg je varieteiten die speciaal zijn aangepast aan de regio. Veel betere zaden kun je eigenlijk niet krijgen. Ook krijg je hierdoor juist weer meer genetische diversiteit in de algemene soort. Als veel tuinders bijvoorbeeld zelf hun bonenzaden kweken dan heb je overal in de regio`s net wat andere bonenzaden en allemaal zijn ze zo goed mogelijk aangepast aan de eigen regio. Zo kunnen we de biodiversiteit juist weer uitbreiden.
-) Zaden en planten ruilen van persoon tot persoon zorgt voor sociale verbindingen (in de regio). In onze maatschappij is dat altijd mooi meegenomen. Daarnaast kun je zo direct van de kweker van de zaden wat tips meekrijgen en wordt er naast zaden ook belangrijke informatie over het telen van eetbare gewassen uitgewisseld.
Kortom het zijn juist de gewone tuinders die het uit plezier en hobby doen die het meeste verstand van zaken hebben en het meeste hart voor de zaak hebben. Door deze mensen te verbinden met elkaar en ze daarnaast te verbinden met welwillende mensen die graag gebruik maken van, en open staan voor hun kennis en planten, bouw je een sterk en solide netwerk wat de biodiversiteit en voedselveiligheid in Nederland sterk kan vergroten. Meedoen is dus niet alleen zeer nuttig, het kan ook bijzonder leerzaam en gezellig zijn.
Hoe en waar kan ik meedoen? Ga naar www.spullendelen.nl, hier kun je je registreren en beginnen, deel de zaden, knollen en ander plantmateriaal van eetbare planten die je over hebt. Het is het meest praktisch om deze in de categorie “zaden, stekjes, planten, kruiden” aan te bieden. Ook kun je zelf zaden en planten krijgen van mensen die deze aanbieden. Ga naar “spullen” en bekijk daar vervolgens de categorie “zaai- & pootgoed“, hier kun je een uitgebreid aanbod van planten en zaden vinden. Bedenk dat het niet uitmaakt of een plant die jij overhebt al een paar keer wordt aangeboden, voeg de plant juist wel toe, zo kan het aanbod namelijk zo lokaal mogelijk zo groot mogelijk worden. Inmiddels zijn er al een flink aantal deelnemers en is er al een redelijke diversiteit aan planten beschikbaar. Echter het basisprincipe blijft dat hoe meer mensen meedoen en hoe meer planten er worden aangeboden hoe beter en bruikbaarder het systeem wordt.
Ga naar www.spullendelen.nl om mee te doen!
Daarnaast kun je helpen door dit initiatief bekend te maken; denk aan familie, buren, tuinclubs, volkstuinverenigingen, lokale, regionale en nationale media, politieke partijen, etc. Kortom iedereen die belang zou kunnen hebben bij dit initiatief. Hoe meer mensen in de eigen buurt meedoen hoe veiliger en beter je eigen situatie op dit punt wordt. Als er vele mensen in je buurt zijn die veel bruikbare planten en zaden aanbieden waar je over kunt beschikken dan is dat een van de meest waardevolle levensverzekeringen die je kunt hebben. Alle aandacht voor dit initiatief is zeer welkom en zo kunnen we met elkaar ervoor zorgen dat er niemand in Nederland bang hoeft te zijn om zonder gezonde eetbare planten te komen zitten. Dat resulteert in een plezierige en fijnere toekomst voor iedereen! (Dit artikel is vrij over te nemen op andere websites en te gebruiken in gedrukte media. Neem voor verdere informatie contact op met Douwe Beerda via info@permacultuurnederland.org)
Deze documentaire laat zien hoe Venezuela al druk in het proces zit om haar hele landbouwsysteem om te gooien. Inplaats van productie voor de wereldmarkt heeft Venezuela zich het doel van voedsel soevereiniteit gesteld wat inhoudt dat de mensen zelf voor het grootste deel controle hebben over het voedsel wat nodig is in het land.
Wellicht kunnen hun ervaringen andere landen inspireren om zich ook te richten op meer voedsel soevereiniteit. Zodat mensen zelf weer de controle over het voedsel in handen krijgen inplaats van grote corporaties.
Growing Change follows the filmmaker’s journey to understand why current food systems leave hundreds of millions of people in hunger. It’s a journey to understand how the world will feed itself in the future in the face of major environmental challenges.
The documentary begins with an investigation of the 2008 global food crisis, looking at the long-term underlying causes. Will expanding large-scale, energy-intensive agriculture, be the solution or re problems? If we already produce enough food to feed the world why do so many people go hungry?
After hearing about efforts in Venezuela to develop a more equitable and sustainable food and agriculture system, the filmmaker heads there to see if it’s working and find out what we might be able to learn from this giant experiment.
We meet people in the cities and in the countryside and learn that while Venezuela once had a strong agriculture sector it was left behind as the country became a major oil exporting economy in the 20th century. After decades of urbanisation, government neglect for agriculture, and dependent on food imports, Venezuela faced a food crisis of its own. In may ways the country was a microcosm of the challenges facing much of the world today.
But the documentary takes us through a new food system as it’s being constructed almost from scratch.
We meet farmers who are gaining access to land for the first time and working in cooperatives to break the country’s reliance on imports.
In lush costal villages we meet cocoa producers who are now protected against being paid below the minimum price and are now involved in the local processing of chocolate rather than just exporting raw beans.
We head out to sea with fisherfolk who are benefiting from new regulations that ban industrial trawling.
In the chaotic metropolis of Caracas we find urban gardens thriving and supplementing diets with fresh organic produce. We go inside shops where the urban poor have access to affordable food.
It’s all part of a country-wide process towards “food sovereignty”, driven by communities and the government. At the core of the process are principles of social justice and sustainability.
It’s an inspirational story full of lively characters, thought provoking insights, stunning scenery and ideas to transform the food system.
Sinds gister (maandag 17 december 2012) de Nederlandse documentaire ‘Rauwer’ op tv te zien was, laaien er in Nederland verschillende discussies op. De docu gaat over een moeder (Francis Kenter) en haar zoon (Tom Watkins) die beide al zo’n 10 jaar alleen maar rauw voedsel eten. Fruit, groente, noten, meer niet. In 2008 is de voorloper van deze docu al in première gegaan onder de naam ‘Rauw’. Zie hieronder:
Op 14 november j.l. waren moeder en zoon te gast bij Pauw en Witteman, waar zij hun verhaal deden. Hieronder dat fragment:
Een punt waar ik NIET op wil focussen is de opvatting van de moeder dat het kind beter thuis kan blijven om te leren, omdat er op school te veel slechte invloeden kunnen zijn. In Nederland is ieder kind leerplichtig; of dat terecht is of niet (in Engeland schijnt het namelijk niet zo te zijn), is een andere discussie die we misschien op ons forum verder kunnen voeren.
Een andere discussie die naar aanleiding van deze docu’s veel gehoord is, is de vraag of die moeder haar kind ‘mishandelt’, ‘indoctrineert’, ‘beschermt’, etc. Zij is verantwoordelijk voor de gezondheid van haar kind en dient hem zo te behandelen dat hem een gezond en gelukkig leven te wachten staat. Maarja, wat is ‘(on)gezondheid’ dan eigenlijk? Als de dokter zegt dat je ongezond bent, is dat dan ook zo?
Kenmerken van gezondheid
Tom, die inmiddels waarschijnlijk zo’n 15 jaar oud is en dus in zijn puberteit zit, is klein. Ondanks dat hij wel in de groei is, blijft hij een stuk kleiner dan zijn leeftijdsgenoten. Volgens een dokter heeft dit te maken met mijn voedingspatroon, waardoor hij veel te weinig energie heeft, onvoldoende eiwitten binnen krijgt, zijn calciumgehalte te laag is en ook specifieke vetten mist. Behalve dat zijn lichaam minder groeit, heeft dit volgens de dokter ook gevolgen voor de ontwikkeling van zijn hersenen. De reden dat Tom op deze manier eet, is omdat zijn moeder denkt dat dit beter voor hem is. Volgens haar is het bewezen dat er stoffen in gekookt eten zit waar je kanker van kunt krijgen. Bakken in olie of warm maken in de magnetron, is voor haar uit den boze. Miljoenen jaren geleden aten we ook geen warm eten, is de redenering, dus waarom zouden we niet terug gaan naar deze natuurlijkere vorm van consumeren? Of om met een ander voorbeeld te komen: als je apen pizza’s en energie-drank zal voeren, zal dat ook zeker niet goed voor die beesten zijn.
Bron afbeelding: wikipedia.Het is nogal verleidelijk om de moeder van alles te verwijten. Ze ziet er misschien niet direct uit als de vriendelijkste moeder en komt ook niet altijd even goed uit haar woorden. Maar doet dat iets af aan haar redenering? Helaas ben ik geen expert op het gebied van biomedische wetenschappen en weet ik niet in hoeverre bepaalde standpunten die zij aanhaalt ‘bewezen’ zijn. Maar: hetzelfde zal gelden voor het standpunt van de dokter; die zal zijn diagnose ook baseren op wetenschappelijk erkende theorieën. Toch denk ik dat ze een punt heeft: ‘gezondheid’ is relatief en dus afhankelijk van wat je als standaard neemt. Is Tom ziek, of is de rest van de maatschappij ziek?
Verschillende ziektes
Volgens CBS hebben in 2011 iets meer dan de helft van de mannen overgewicht, evenals ruim 40% van de vrouwen. Ook zijn er in absolute getallen steeds meer sterfgevallen door kanker in Nederland, ook al is er relatief gezien een daling te zien. Toch is het aantal sterfgevallen door kanker Nederland relatief hoog in vergelijking met andere landen. In Nederland hebben tussen de 60.000 tot 100.000 kinderen ADHD (al is dit aantal de laatste 20 jaar niet toegenomen). Om een paar voorbeelden te noemen. Zou de dokter, om een eerlijk beeld te geven, niet óók zijn bezorgdheden over de voedingspatronen van enkele van deze mensen uit moeten spreken? Hiermee bedoel ik: hoewel Tom misschien een aantal voedingsstoffen mist in zijn eten (die misschien essentieel zijn voor een gezonde voortzetting), gaat hetzelfde vermoedelijk op voor veel meer kinderen in Nederland. De diagnose van de dokter kan zodoende in perspectief worden geplaatst: het eetpatroon is ‘ongezond’ maar dat geldt voor veel meer kinderen.
Het verschil tussen Tom en deze ‘andere kinderen’, is allicht dat Tom er prima gezond uitziet. Hij heeft met voetballen evenveel energie als zijn leeftijdsgenoten en komt ook als een nuchtere redelijk pientere jongen over. Hij geeft bovendien ook niet aan dat hij zich niet lekker voelt (tenzij hij voedsel eet dat hij eigenlijk niet mag eten, want daar is zijn lichaam niet aan gewend). Okay, hij is kleiner, maar sinds wanneer is lengte een maatstaf voor gezondheid?
Verschillende standpunten
Het mooie aan wetenschap is dat we dingen kunnen voorspellen aan de hand van onderzoeksresultaten. De moeder uit in bovenstaande filmpjes met name angst voor kanker, helaas kan ik er niet direct uit opmaken of er nog andere dingen zijn waar zij met dit eetpatroon haar kind voor wil behoeden. De dokter uit naast het groeiprobleem (wat op zich niet echt een probleem hoeft te zijn), een kans op stagnatie in de ontwikkeling van de hersenen. Hoe wegen deze twee standpunten tegen elkaar af? Bij mijn weten is naar precies deze afweging geen onderzoek gedaan, maar allicht kunnen er afwegingen gemaakt worden. Door een paar voedingssupplementen aan het eten toe te voegen kan de kans op stagnatie in de hersenontwikkeling misschien relevant veel meer afnemen dan hetzelfde supplement de kans op kanker doet afnemen (moeilijke zin, ik probeer de twee standpunten hier tegen elkaar af te wegen). De moeder heeft duidelijk gekozen dit niet te doen, waarmee ze een duidelijk standpunt maakt tegen onze westerse eetgewoonten, en misschien ook tegen onze westerse opvattingen van wat medisch gezien ‘gezond’ is.
Een ander punt wat in de filmpjes terugkomt en dat ik nog even kort wil aanhalen, wordt mooi samengevat door de oma van Tom. Zij zegt: “Ik hoef geen 150 jaar oud te worden, ik wil kunnen genieten.†Dit lijkt op een hedonistische instelling, die wel meer mensen lijken aan te hangen. Is dit zo? Moeten we vooral volgen waar we van kunnen genieten en hoeven we niet zo op de consequenties te letten? Ik ben het niet per se eens met moeder Francis om haar kind te stimuleren deze eetgewoontes aan te nemen, maar ze heeft zeker een punt dat we ons eten beter kunnen leren waarderen en bewuster met ons voedsel kunnen omgaan. Zelf is ze er misschien een beetje in doorgeslagen, maar alleen de toekomst kan uitwijzen of dat ook zo is.
N.b. Een kleine disclaimer: ik ken absoluut de situatie van Tom en zijn moeder niet, en baseer bovenstaand verhaal alleen maar op de twee bovenstaande filmpjes die ik heb gezien. De documentaire ‘Rauwer’ heb ik ook nog niet gezien.
Stephen Ritz legt in deze TEDx lezing uit hoe hij zijn leerlingen uit de Bronx leert hun eigen voedsel te verbouwen. De kinderen eten gezonder, krijgen werk en leggen inmiddels overal prachtige groene eetbare muren en daken aan. Een enthousiast verhaal van deze docent die van mening is dat kinderen niet hoeven te verhuizen om op te groeien in een mooiere, gezondere en betere buurt maar deze zelf kunnen maken. Voor meer informatie over dit project zie hun website op: greenbronxmachine.weebly.com
Als de Bronx eetbaar te maken is en mensen zo kan helpen dan is het duidelijk dat er ook een enorme potentie is voor onze Nederlandse steden. Laten we deze dan ook zo snel mogelijk groen en eetbaar maken!
Wat we uit voedsel opnemen: glucose, aminozuren, vetzuren, vitaminen en mineralen, zijn alle chemische stoffen. Op dit moment gebruikt de landbouw heel veel water en ruimte. Zou het interessant kunnen zijn om met bijvoorbeeld zonne-energie rechtstreeks stoffen als glucose, vitaminen en aminozuren uit water, kooldioxide en stikstof te maken, net als planten doen?
De Schijf van Honderd
Van de honderdduizenden stoffen die we binnenkrijgen als we eten en drinken gebruiken we in feite maar rond de honderd basischemicaliën. Dat zijn water, zuurstof, de twintig aminozuren, de suikers glucose en fructose, onverzadigde vetzuren en vitamines. Verder zijn er mineralen zoals bijvoorbeel calcium, ijzer, magnesium en selenium. Er zijn ook stoffen die we niet opnemen maar die goed zijn voor de darmwerking: de voedingsvezels, die voornamelijk bestaan uit cellulose (het goedje waar papier en hout grotendeels uit bestaan).
Eiwitten worden afgebroken tot aminozuren (waarvan er twaalf semi-essentieel of essentieel zijn), zetmeel tot glucose en triglyceriden tot vetzuren.
MIT ontwikkelde Cornucopia, een voedselprinter. Deze vervangt koelkast, magnetron en oven, ook wordt er nauwelijks voedsel meer verspild. Kortom: is erg ecologisch verantwoord. Bron: MIT
Landbouw kost heel veel grond en water
Het probleem met landbouw is dat er heel veel grond voor nodig is. Grond die we ook kunnen beplanten met natuurlijke climaxvegetatie als bossen, die kooldioxide opnemen, de aarde stabiliseren en de bodem zich laten herstellen. Op dit moment gebruiken we veel sneller, rond de factor duizend in sommige gevallen, fosfaten, fossiel water en fossiele energie dan door natuurlijke processen wordt aangevuld. Grondwaterlagen dalen in veel landen met twee meter – per jaar. Erg lang kan dat niet goed gaan en waterdeskundigen voorspellen dan ook binnen tien jaar ernstig watergebrek in landen waar nu met fossiel grondwater wordt geïrrigeerd, zoals onder meer India, China, de Verenigde Staten en het Midden Oosten. Dit is een veel vervelender probleem dan peak oil, want zonder voedsel is domweg geen leven mogelijk. We kunnen water uit zee halen, maar daarvoor is (schaarse) energie nodig. Het vervelende: er is geen plan B.
Planten en dieren zijn inefficiënt Planten zijn een low-tech oplossing van het probleem van voedselproductie. Planten stellen relatief weinig eisen aan de omgeving en kunnen ook onder suboptimale omstandigheden nog produceren (zij het veel minder dan optimaal). Optimale omstandigheden vergen heel veel water, gemiddeld rond de vijfhonderd (aardappel) tot vijfduizend (rietsuiker in Khoezestan, Iran) liter water per kilo eetbaar drooggewicht[1]. Planten zetten ongeveer drie procent van alle invallende zonlicht om in voedsel.
De totale energie die een hectare voedselgewas oplevert, met in het zwart de hoeveelheid (overwegend fossiele) energie die in het gewas gestopt is. Bron: (3).
Dat is nog niet alles. Ook grondbewerking en meststoffen, vooral de productie van stikstofmeststoffen uit lucht, kosten veel energie. De gemechaniseerde landbouw kost in de Verenigde Staten ongeveer twee procent van alle energiegebruik. Het hele voedselverwerkings- en transportsysteem, tot en met magnetron en koelkast, gebruikt overigens vele malen meer: rond de 17% van alle energieverbruik in de VS[2]. De cijfers voor Nederland zijn waarschijnlijk heel iets lager, omdat ons land veel kleiner en dichtbevolkter is en daarmee de transportafstanden kleiner.
Waar planten al niet echt efficiënt zijn, spannen dieren de kroon. Gewoonlijk kost het tien kilogram plantenmateriaal om één kilogram vlees te produceren. Vegetariër worden zou dus al veel schelen. Volgens berekeningen van Cornell University zouden alleen al met het veevoer dat in de VS wordt geproduceerd, 800 miljoen mensen kunnen worden gevoed[1].
Voedsel chemisch produceren
Geen wonder dat er al veel mensen na hebben gedacht over manieren om voedsel chemisch te produceren. Dat heeft namelijk de nodige voordelen. Chemisch voedsel bevat in principe alleen de stoffen die de fabrikant heeft toegevoegd. Voedselllergieën komen dan in principe niet meer voor (tenzij de fabrikant een allergieopwekkende stof toevoegt). Ook kan chemisch voedsel door een 3D-printer worden geprint. In principe zou je zo iets dat lijkt op een biefstuk kunnen printen.
Zo was er in de jaren zeventig een project waarbij voedsel rechtstreeks door middel van de eiwitrijke gistsoort Torula uit aardolie werd geproduceerd[4]. Torula is nog steeds een veelgebruikt voedseladditief, maar helaas zijn hier een aantal mensen allergisch voor. Ook is dit strikt genomen geen zuiver chemische bereiding.
Glucose en zetmeel is in grote hoeveelheden uit zeer productieve bulkgewassen als aardappels of cassave te winnen, dus wordt niet chemisch geproduceerd. De eerste stap in de fotosynthese is namelijk vastleggen van kooldioxide in glucose. Aminozuren maken is voor planten aanmerkelijk lastiger. Hier is het vaak wel interessant deze (bio)chemisch in elkaar te zetten, vooral zeldzame essentiële aminozuren als tryptofaan. Adolf Strecker vond in 1850 de Strecker aminozuursynthese uit. Deze is nu zo verbeterd dat er alleen maar L-aminozuren worden geproduceerd (die we kunnen verteren) en geen 50% D-aminozuren, zoals oorspronkelijk.
Voedingsvezels zijn ook zeer overvloedig aanwezig, dus kunnen ook uit de vrije natuur, bijvoorbeeld grassen, worden gewonnen.
Het menselijk lichaam heeft twee vetzuren, omega-3 en omega-6, nodig. Hiervan is vlaszaad de rijkst bekende bron. Een hectare vlas levert ongeveer 1500 kg zaad, waarvan 350 kg omega-3 vetzuur. Per dag heeft een volwassene drie gram linoleenzuur nodig. Om de bevolking van de gehele wereld van voldoende omega-3 en omega-6 vetzuren te voorzien, zou er 600 vierkante kilometer landbouwgrond, ongeveer de helft van de oppervlakte van de provincie Utrecht, nodig zijn.
De dertien vitamines kunnen door bacteriën en gisten worden geproduceerd, ongeveer zoals nu al met multivitaminepreparaten gebeurt. Deze zijn ook in zo kleine hoeveelheden nodig, dat de belasting op landbouwgrond minimaal is.
Mineralen, tot slot, kunnen als zouten toe worden gevoegd.
Kortom: in principe zou dit plan kunnen worden uitgevoerd. Bij bulkbestanddelen als koolhydraten en vezels kunnen grassen en zetmeelrijke knolgewassen als bron dienen.
Voor de vele mensen die in de stad wonen lijkt tuinieren en eigen voedsel verbouwen niet direct weggelegd… Of toch wel? Britta Riley is begonnen met raamtuinieren in haar appartement midden in de stad en ontwikkelt de mogelijkheden van raamtuinen met een grote groep op een open source manier. Zelf noemt ze deze methode R & D-I-Y een samenvoeging van R&D (Research and Development) and D-I-Y (Do It Yourself). Haar site Windowfarms.org en het open source ontwikkelplatform R&D-IY staan boordevol interessante informatie. Hieronder verteld ze haar verhaal in TED.
Geen tuin, maar wel ramen? Met de window garden kan je daar wat aan doen.
Maar ook in het Nederlandse taalgebied wordt er druk geëxperimenteerd met tuinieren op het verticale vlak en op de kleine ruimte. Zo is er een interessant Nederlandstalig blog over het idee van raamtuinieren.
Daarnaast is op lowtech magazine een uitgebreid en zeer informatief artikel te vinden met de titel: Maak je eigen verticale (moes)tuin. Daarnaast heeft de website ook vele andere interessante zelfbouwtips en alleen daarom al zeer de moeite van het bezoeken waard: Lowtech Magazine.
Window Garden is eigenlijk de beste (Engelstalige) handleiding op het gebied van window gardening.
Een ander voorbeeld van een verticale tuin staat op het weblog van Swomp (bouwinstructies). Zij hebben weinig ruimte maar weten met behulp van een verticale muur ruimte te creëren om zelf voedsel te verbouwen in het verticale vlak. En ten slotte een uitleg hoe je een tuintje kan maken met een paar simpele emmers als basis.
Deze voorbeelden laten allemaal zien dat er zelfs met weinig ruimte mogelijkheden zijn om zelf kruiden en groentes te verbouwen. Uiteraard is het moeilijk om jezelf zelfvoorzienend te maken qua voedsel op de kleine ruimte, dat neemt echter niet weg dat alle beetjes helpen en je de vreugde van het tuinieren niet aan je voorbij hoeft laten te gaan simpelweg doordat je beperkte ruimte hebt.
(Op het internet hebben de lezers de macht! Zij bepalen welke informatie de wereld rond gaat! U bent zich er misschien niet van bewust, maar als elke lezer een link stuurt naar 3 geïnteresseerde personen, dan zijn er maar 20 stappen nodig om 3,486,784,401 mensen te bereiken! Wil je dat zien gebeuren? Gebruik je macht! Dit stuk mag dan ook vrij door iedereen overgenomen worden op websites, blogs, of om door te sturen aan familie, vrienden, kennisen, collega`s, etc.). Graag zelfs hoe meer mensen dit weten hoe beter. Zet a.u.b. wel de bron erbij zodat mensen kunnen reageren en/of mee kunnen doen in de discussie hieronder als ze dat willen.)
Een kruidenspiraal bevat door de vorm ruimte voor kruiden die veel zon en warmte nodig hebben maar ook kruiden die wat meer van de schaduw en vocht houden. Het is ideaal om een kruidenspiraal vlak bij de keuken te plaatsen zodat je gemakkelijk over verse kruiden voor bij het koken kunt beschikken. Een Nederlandstalige uitleg over een kruidenspriraal is in pdf vorm te downloaden. Ook laat onderstaand filmpje zien hoe je een kruidenspiraal in de praktijk kunt bouwen.
Je kunt afhankelijk van hoe groot je de kruidenspiraal maakt verschillende veelgebruikte kruiden erin planten zoals bieslook, peterselie, rozemarijn, etc. Ook kun je er planten in zetten die zeer geschikt zijn om thee van te zetten zoals munt, citroenmelisse, salie, etc. In deze theegids zijn vele planten te vinden die je gemakkelijk zelf kunt verbouwen en waar een gezonde en lekkere thee van is te zetten. Het is nuttig de planten in de kruidenspriraal naar behoefte bij te snoeien en vaak kunnen de afgesnoeide delen prima gedroogd worden om zo gedroogde kruiden te maken. Ook gedroogde theeplanten kunnen goed gebruikt worden om later thee van te zetten. Met een kruidenspiraal kun je zo op een relatief kleine ruimte een ruime diversiteit aan nuttige planten met verschillende zon, warmte en vochtbehoeftes bij elkaar kweken. Slim, gezond en lekker!
Je kunt een kruidenspiraal zo klein of groot als je wilt en beplanten met o.a. kruiden en theeplanten die jezelf een boel gebruikt .
(Op het internet hebben de lezers de macht! Zij bepalen welke informatie de wereld rond gaat! U bent zich er misschien niet van bewust, maar als elke lezer een link stuurt naar 3 geïnteresseerde personen, dan zijn er maar 20 stappen nodig om 3,486,784,401 mensen te bereiken! Wil je dat zien gebeuren? Gebruik je macht! Dit stuk mag dan ook vrij door iedereen overgenomen worden op websites, blogs, of om door te sturen aan familie, vrienden, kennisen, collega`s, etc.). Graag zelfs hoe meer mensen dit weten hoe beter. Zet a.u.b. wel de bron erbij zodat mensen kunnen reageren en/of mee kunnen doen in de discussie hieronder als ze dat willen.)
De beste tijd om een (fruit)boom te planten is 20 jaar geleden. De beste tijd daarna is nu.
Goed nieuws, woestijnen en volledig geërodeerde gebieden zijn weer te veranderen in bruikbare en productieve ecosystemen. Permacultuur is een ontwerpsysteem waarmee je natuurlijke ecosystemen nabouwt met een functie voor de mens. Door de op ecologie gebaseerde ontwerpprincipes van permacultuur te gebruiken bij het ontwerp kan men bijna overal mooie diverse stabiele ecosystemen ontwikkelen met functies voor de mens, bijvoorbeeld voedselvoorziening, het leveren van bouwmaterialen, etc.
Permacultuur gebruikt geen fossiele input en houdt rekening met de mens en de aarde. Het zoekt win-win situaties op met haar ontwerp zodat de natuur en de mens op een harmonische manier met elkaar kunnen voortbestaan.
Eerder al kwam aan bod hoe er met permacultuur in Nederlandse eetbare bostuinen kunnen worden aangelegd. Nu een paar voorbeelden uit de praktijk hoe je met de principes van permacultuur stukken onproductieve woestijn weer terug kunt vormen naar productieve groene gebieden waar volop voedsel kan worden geproduceerd met respect voor de natuur.
Permacultuur omvat een flink aantal ontwerptechnieken om water zo optimaal mogelijk op te vangen, zo lang mogelijk in het systeem te houden en dit zo vaak mogelijk opnieuw te gebruiken als mogelijk is binnen het systeem.
Hieronder een aantal films met de resultaten. Als eerste een permacultuurproject in Jordanië vlakbij de Dode Zee met de titel Greening The Desert.
Daarnaast een inspirerende film waar ze laten zien hoe volledig geërodeerde en verwoestijnde gebieden weer productief zijn gemaakt door ontwerpprincipes toe te passen die in de permacultuur ontwerpprincipes uitgebreid aan bod komen. Bekijk: Lessons of the Löss Plateau.
En tot slot een aflevering van The Global Gardener waarin Bill Mollison, één van de uitvinders van permacultuur, permacultuurstrategiën voor droge gebieden uitlegt en toelicht en langs verschillende projecten gaat rondom de wereld.
Het logo van Permacultuur Nederland. Klik op het logo om naar de site te gaan.
Het interessante van permacultuur en de slimme ontwerpprincipes waar het gebruik van maakt is dat permacultuur overal kan worden toegepast.
Een uitgebreide uitleg over de ecologische principes waarop permacultuur gebaseerd is, is te vinden op de website www.permacultuurnederland.org, waar een vrij downloadbare cursus mensen bekend maakt met de belangrijkste ontwerpprincipes van permacultuur. Deze cursus is ook op papier tegen print en verzendkosten te bestellen via Omslag.nl. Als mensen nog vragen hebben over permacultuur, stel ze vooral!
Stel je voor: een boom in je achtertuin die je van zeer vitaminerijke groente en eetbare olie voorziet, een levende medicijnkast is en je water zuivert. Science fiction? Nee, integendeel. De boom Moringa oleifera zou wel eens de oplossing kunnen zijn voor ondervoeding in veel tropische landen. Of hier.
Groente plukken van een boom
Het is even wennen voor Europeanen: groente van een boom plukken. Wij associëren het eten van bladeren met de Hongerwinter en vergelijkbare akelige omstandigheden. In feite zijn de bladeren van bepaalde Nederlandse soorten bomen, zoals die van de kleinbladige linde, eetbaar. Pas overigens op, sommige plantensoorten zijn giftig. In de tropen is het eten van bladeren van bepaalde boomsoorten en zelfs bamboescheuten normaal. Bomen hebben drie grote voordelen. Ten eerste: ze blijven altijd het veld bedekken, zodat ze altijd maximaal zonlicht opvangen en biomassa produceren. Vlak na het zaaien valt het meeste zonlicht op de grond in plaats van op bladeren. Het tweede voordeel is dat bomen een ecologische niche benutten die de ondiep wortelende kruidachtige groenten niet kunnen benutten. Hun wortelzone is veel dieper, dus bomen kunnen uit een veel groter deel van de grond water en voedingsstoffen opnemen dan kruidachtige planten. Ook besparen bomen werk, het veld hoeft maar één keer te worden bewerkt, al blijft snoeien nodig. Dit weegt in veel gevallen op tegen het nadeel: door de zware stam en takken van een boom moet deze veel energie stoppen in onderhoud.
Boom des levens
Moringa oleifera is een boomsoort die oorspronkelijk uit het Noord-Indiase halfgebergte komt, maar dankzij zijn opmerkelijke eigenschappen nu in veel verschillende landen in de tropen en subtropen wordt gekweekt. De boom groeit ruwweg overal waar ook citrusgewassen zoals sinaasappel en citroen gedijen. De boom vormt met elf andere soorten in dezelfde familie een compleet geslacht, dus is vermoedelijk het laatste overblijfsel van een vroeger veel soortenrijkere groep. De boom heeft een dikke stam, een dikke wortel en uiterst voedzame bladeren.
Voedzaamheid overtreft die van westerse groenten en fruit meerdere malen; interessant als vleesvervanger
Deze bladeren bevatten 27% eiwit (drooggewicht) met een aminozuursamenstelling die nauw aansluit bij die van de mens: een compleet eiwit dus. Alle acht essentiële aminozuren komen voor. Een zeldzaamheid bij plantaardig eiwit.
Als geregeld van Moringa-bomen geoogst wordt, krijgen de bomen een succulent uiterlijk.
Ook bevatten de bladeren veel meer vitamine C dan sinaasappels, veel meer provitamine A dan wortels, veel meer calcium dan melk, meer ijzer dan spinazie en meer kalium dan bananen[0]. Kortom: ongelofelijk maar waar slaagt dit gewas er in om de topprestaties van vier groenten/fruitsoorten te overtreffen – en die van dierlijke producten bovendien. Veeleisend is Moringa niet: de boom groeit zelfs op arme zandgronden, hoewel licht zure bodems de voorkeur hebben. Uiteraard zorgt extra bemesting voor een veel betere oogst. Bij goede gewasverzorging en regelmatig plukken van de jonge bladeren, kan Moringa in de tropen zo’n zes oogsten per jaar leveren van elk 2 kg per vierkante meter, aldus Ghanees onderzoek[1]. Oudere bladeren worden slecht verteerbaar door lignine. In de subtropen en mediterrane gebieden neemt de groei in de koele wintermaanden uiteraard behoorlijk af. De plant overleeft lichte vorst, maar geen matige of strenge vorst. Moringa in Nederland kweken is dus lastig zonder koude kas, maar op een vorstvrij plekje zou het moeten lukken. Verwacht gezien de lage temperaturen geen spectaculaire opbrengsten, al zal vier tot zes kilo per vierkante meter per jaar bij goede verzorging zeker mogelijk zijn.
Hoge olie-opbrengsten
Moringa is ook een productief oliegewas. De zaden bevatten zo’n 40% eetbare olie die rijk is aan meervoudig onverzadigde vetten. Moringa levert 300 gram zaden per vierkante meter, wat dus neer komt op 100-120 gram olie. Wat overblijft na het uitpersen van de zaden bevat maar liefst 61% eiwit. Kortom: voor wie naar zelfvoorziening streeft, is Moringa een zeer interessante optie. In zijn eentje slaagt het gewas er in zowel groente van hoge kwaliteit als vetten te leveren.
Waterzuivering en medicinale werking
Verschillende delen van de plant werken als stimulant voor hart- en bloedsomloop. Ze onderdrukken tumoren, antitumor, hebben een koortsverlagende, antiepileptische, ontstekingsremmende, maagzweerremmende werking, nemen krampen weg, kunnen als diureticum gebruikt worden, verlagen de bloeddruk en cholesterolspiegel, bevatten antioxidanten, bestrijden suikerziekte, beschermen de lever en hebben een schimmeldodende of bacteriedodende werking.[3]
